تهران مدرن چندان قدیمی نیست و کمتر از ۱۰۰ سال قدمت دارد. اما واقعیت اینجاست که همین تهران مدرن پُر از بافت های فرسوده و ساختمان های ناکارآمد است که علاوه بر زشت کردن منظره ی شهر، خطرات جانی و مالی زیادی هم به همراه دارند. در طی ۲ سال گذشته، اقدامات زیادی از سوی شهرداری صورت گرفت تا بافت فرسوده نوسازی شود اما شاید بهتر باشد به تجارب کشورهای دیگری مثل ژاپن نیز نیم نگاهی داشته باشند.
به گزارش پرشین سازه ، بخش زیادی از نیمه ی جنوبی پایتخت درگیر معضل بزرگ فقیرنشینی و محله های کلنگی است که به رقم تلاش های صورت گرفته در طی سالیان اخیر، هنوز هم از بین نرفته است.
یکی از موفق ترین شهرهای دنیا در راستای نوسازی و بازآفرینی شهری، توکیو است. به همین دلیل، الگوی خیلی خوبی در نوسازی بافت فرسوده به حساب می آید و می تواند در روند نوسازی تهران نیز مد نظر قرار بگیرد.
توکیو به شهر بدون خانه های کلنگی معروف است. بر اساس مطالعاتی که در خصوص رویکرد مدیران شهری توکیو صورت گرفته، مشخص می شود که این مسئولین، ۲ سیاست کلی را دنبال کرده اند.
اولین سیاست به تجمیع شهرهای کوچک و روستاها در شهرهای اصلی مربوط می شود. به این ترتیب تصمیماتی که برای توکیو گرفته می شود، قابلیت اجرا برای تمام این شهرها و روستاهای کوچک خواهد داشت. همچنین حومه نشینی و هزینه ی اداره شهرها نیز کمتر می شود.
سیاست دوم، به طرح بازتنظیم زمین مربوط می شود. در این طرح، افراد و مالکانی که در محله های فرسوده زندگی می کنند، طرحی را به شهرداری ارائه می کنند تا خانه هایشان بازسازی شود. در این میان، شهرداری نقش مجری را به عهده می گیرد. علاوه بر این، تسهیلات و امکانات مالی و حمایتی برای ساخت و ساز در نظر گرفته می شود. به همین دلیل است که مالکان، همیشه مشتاق نوسازی واحدهای خود هستند.
علاوه بر این، برای تنظیم سند و انتقال آن هیچگونه مانع تراشی صورت نمی گیرد و روند نوسازی بسیار راحت و هموار است.
در صورتی که همین اقدامات در تهران صورت بگیرد، قفل نوسازی به راحتی باز می شود.
تعداد شهرداری ها در ژاپن
هیچ شهر یا کشوری را در دنیا پیدا نمی کنید که به اندازه ی ژاپنی ها و علی الخصوص اهالی توکیو، به نوسازی بافت فرسوده اهمیت بدهند. بخش زیادی از مدرنیته به ظاهر شهر برمی گردد و توکیو به عنوان یکی از مدرن ترین شهرهای جهان، اصلا حاضر نیست که در این زمینه کم کاری کند.
گفته می شود که توکیو خالی از بافت فرسوده است. اما این رویکرد از کجا آمده است؟
این شهر به عنوان یکی از زلزله خیز ترین شهرهای جهان نیز شناخته می شود. تجربه ی زلزله های وخیم و فجایع انسانی، باعث شد که ژاپنی ها به سمت ساخت واحدهای مقاوم در برابر زلزله بروند. روند بازسازی و نوسازی نیز از همان جا آغاز شد.
در این کشور، حاشیه نشینی معنای چندانی ندارد و زندگی شهری، به بخشی از هویت آن ها تبدیل شده است. بر اساس آمارهای موجود، ۹۲ درصد جمعیت ژاپن در شهرها زندگی می کنند. به همین دلیل است که اهمیت ویژه ای به شهرهای خود می دهند.
سه شهر پر جمعیت ژاپن، توکیو، اوزاکا و ناگویا هستند که بیش از ۴۵ درصد کل جمعیت کشور را در خود جای داده اند.
یکی از مهم ترین اقدامات ژاپن برای کاهش هزینه ها و مدیریت راحت تر شهرها، کاهش شهرداری ها بود. در سال ۲۰۰۶، تعداد این سازمان ها را از ۳۲۳۱ شهرداری به ۱۸۲۱ شهرداری کاهش داد. به این ترتیب، صدها شهر کوچک و روستا به شهرهای بزرگ الحاق شدند و مدیریتشان ساده تر شد.
یکی دیگر از نکاتی که شاید در ابتدا عجیب و باورنکردنی بیاید، این است که ژاپنی ها وابستگی خاصی به معماری سنتی و میراث تاریخی خود ندارند. به محض فرسودگی یک ساختمان، به سادگی آن را با سازه ای نوساز جایگزین می کنند.
قدم زدن در شهرهای مختلف ژاپن این را به شما ثابت می کند. چرا که تمام شهرهای این کشور، مدرن است و کمتر می توانید یک ساختمان قدیمی و تاریخی پیدا کنید.
ژاپنی ها، بعد از جنگ جهانی دوم به این نتیجه رسیدند که هیچ چیز ماندگاری ندارد و به همین دلیل، مسکن را به عنوان دارایی موقت در نظر گرفتند.
حمایت از نوسازی بافت فرسوده در این کشور خیلی بالاست و از آنجایی که ارزش خانه در ژاپن کم است، خیلی راحت می توان بافت های قدیمی را نو کرد. رویکردی که شاید بتوان در کشور خودمان نیز آن را اجرا کنیم.
