رابطه قیمت طلا و مسکن در اقتصاد ایران

چنانچه افزایش قیمت طلا ناشی از رکود اقتصادی باشد و قدرت خرید مردم هم کاهش یافته باشد، احتمال دارد رشد قیمت مسکن نیز با محدودیت بیشتری مواجه شود.

به گزارش پرشین سازه ، بازارهای مسکن و طلا، کلیدی ترین گزینه های سرمایه گذاری در اقتصاد هستند که مردم همواره به آنها توجه ویژه ای دارند. طلا هم قابلیت نقدشوندگی بالایی دارد و هم می تواند از ارزش پول در برابر تورم محافظت کند، به همین خاطر همیشه یک دارایی محبوب در بین مردم بوده است.

از طرف دیگر، مسکن نیز یک دارایی باثبات فیزیکی و ملموس است که پایداری طولانی مدتی دارد و در شرایطی که اقتصاد کشور درگیر بی ثباتی است، سرمایه ها به سمت آن حرکت می کنند.

در سال های گذشته، همواره شاهد این بودیم که با رشد قیمت طلا، قیمت مسکن نیز افزایش پیدا می کرد اما آیا این دو بازار به شکل قطعی به یکدیگر وابسته هستند؟ آیا افزایش قیمت طلا، همیشه به معنی بالا رفتن قیمت مسکن هم هست؟

همبستگی قیمت طلا و مسکن

بررسی ها به خوبی روشن می کنند که همواره یک ارتباط قوی بین قیمت طلا و مسکن وجود داشته است. ارتباط مستقیمی که نخ های اتصالی مختلفی دارد.

در وهله اول، هم طلا و هم مسکن در زمره دارایی های امن (Safe Haven Assets) دسته بندی می شوند که می توانند در دوره های بی ثباتی اقتصادی، ارزش پول را حفظ کنند. به همین دلیل است که به ویژه در شرایط نوسانات تورمی، اکثر مردم به سرمایه گذاری در این دو بازار روی می آورند. نه طلا و نه مسکن برخلاف ارز یا اوراق بهادار، تحت تأثیر سیاست های پولی قرار نمی گیرند.

به همین خاطر وقتی قیمت طلا در کشور بالا می رود، یک سیگنال کلیدی برای کاهش ارزش پول ملی است. در این شرایط نیز تمایل به خرید مسکن افزایش پیدا می کند زیرا مردم می خواهند با تبدیل نقدینگی به دارایی، ارزش سرمایه های خود را حفظ نمایند.

از طرف دیگر، هم طلا و هم مسکن، تحت تأثیر تورم عمومی قرار دارند، به گونه ای که با بالا رفتن تورم، قیمت طلا و هزینه های ساخت و ساز نیز افزایش پیدا می کند. نتیجه مستقیم اینکه هم طلا و هم مسکن، همزمان دچار رشد قیمت می شوند.

همچنین باید در نظر داشت که طلا و مسکن هر دو جزو کالاهای جایگزین سرمایه گذاری محسوب می شوند. خیلی از سرمایه گذاران بزرگ، در هنگام افزایش قیمت طلا، سرمایه خود را از این بازار خارج کرده و وارد بازار مسکن می کنند. این اتفاق به خصوص در دوره هایی که بازار سهام پر از نوسان و ریسک است رواج بیشتری دارد. در این جو پر تلاطم، سرمایه گذارها ترجیح می دهند به بازار با ثبات تر مسکن کوچ موقتی داشته باشند.

با این وجود، ارتباط مستقیم بین قیمت طلا و مسکن را نمی توان الزاماً یک ارتباط علّی و معلولی در نظر گرفت، بلکه بیشتر باید آن را یک همبستگی و همزمانی به شمار آورد. به عبارت دیگر، چنانچه قیمت طلا به خاطر رشد تورم و کاهش ارزش پول ملی بالا رفته باشد، به سرعت می تواند بازار مسکن را نیز تحت تأثیر قرار دهد. از سوی دیگر، چنانچه بالا رفتن قیمت طلا ناشی از رکود اقتصادی باشد و قدرت خرید مردم کاهش یافته باشد، قیمت مسکن ممکن است رشد زیادی نکند.

دولت ها می توانند با کنترل نقدینگی یا وضع سیاست های مالیاتی مناسب، جلوی افزایش قیمت مسکن را بگیرند و موجب حفظ ثبات این بازار شوند.

بررسی روندهای گذشته

داده های تاریخی به خوبی نشان می دهند که وقتی قیمت طلا در کشور رشد زیادی پیدا کرده، معمولاً بازار مسکن هم دچار جهش های قیمتی بزرگ شده است. به عنوان مثال، در اوایل دهه ۱۳۹۰، همگام با رشد شدید قیمت دلار و طلا، ناگهان قیمت مسکن در تهران و شهرستان ها نیز به شدت بالا رفت. در بین سال های ۹۶ تا ۹۸ که شاهد جهش مجدد قیمت طلا و ارز بودیم، باز هم قیمت مسکن رشد چشمگیری پیدا کرد. در سال ۹۹ تا ۱۴۰۰ نیز مجدداً بالا رفتن قیمت طلا، مستقیماً بر رشد قیمت مسکن اثر گذاشت.

در مجموع باید بگوییم که با توجه به ارتباط قدرتمندی که بین بازار طلا و مسکن وجود دارد، می توان قیمت طلا را به عنوان یک شاخص پیش نگر برای بازار مسکن در نظر گرفت. چنانچه قیمت طلا در یک بازه زمانی کوتاه، رشد ناگهانی پیدا کند، به احتمال زیاد شاهد فعال تر شدن سرمایه گذاری در بازار مسکن خواهیم بود. اما اگر قیمت طلا به شکل تدریجی افزایش یابد، می توانیم انتظار رشد قیمت مسکن به صورت تدریجی را نیز داشته باشیم. همچنین اگر بازار طلا در ثبات قرار داشته باشد، معمولاً نشانه این است که سرعت رشد قیمت مسکن کاهشی خواهد بود.

از این رو رابطه بین قیمت طلا و مسکن به خوبی قابل پیش بینی است اما همیشه یک به یک نخواهد بود. به بیان دیگر، این ارتباط گرچه قوی است اما مستقیم نیست. زیرا افزایش قیمت طلا به معنی کاهش ارزش پول ملی و افزایش شاخص عدم اعتماد اقتصادی است که به طور غیرمستقیم موجب افزایش تقاضا برای مسکن و در نتیجه رشد قیمت ها در این بازار می شود.

دولت ها باید در شرایطی که قدرت خرید مردم پایین است، با اجرای سیاست های کنترلی مناسب، مانع از اثرگذاری رشد قیمت طلا روی بازار مسکن شوند.