اجرای طرح مالیات بر خانه های خالی در تهران، می تواند درآمدزایی زیادی برای شهرداری داشته باشد. مثلا اگر ۱۰۰ هزار واحد مسکونی با متوسط مساحت ۸۵ متر مشمول این مالیات شوند، با کسر هزینه های اجرایی این روند، درآمدی که در نهایت به صندوق شهرداری واریز می شود، نزدیک به ۳.۵ هزار میلیارد تومان خواهد بود.
به گزارش پرشین سازه ، مرکز مطالعات و برنامه ریزی شهری تهران، پژوهشی در باب اجرای قانون مزبور انجام داد و به پیامدهای منفی خانه های خالی پرداخت. برخی از مهم ترین مشکلاتی که واحدهای خالی به همراه دارند، عدم توسعه مطلوب شهری، عدم امکان استفاده از بازدهی نسبت به مقیاس در ارائه خدمات، بیشتر شدن شکاف میان طبقات اجتماعی و بروز ناهنجاری های اجتماعی و فرهنگی است. در نهایت، وجود چنین واحدهایی بازار مسکن را هم دچار اختلال می کند.
بررسی این پروژهش نشان می دهد که در برخی از کشورها، از محل مالیات بر خانه های خالی در راستای بهبود خدمات شهری و رشد مسکن سازی استفاده می کنند. این در حالیست که بررسی آمارها نشان می دهد که در یک دوره ی ۱۰ ساله ( از سال ۸۵ تا ۹۵) نرخ خانه های خالی تهران از ۴ درصد به ۱۲ درصد رسیده است. این نشان می دهد که حداقل ۵۰۰ هزار واحد خالی در تهران وجود دارد.
برخی از مهم ترین شهرهای دنیا از جمله توکیو، اتاوا و استکهلم، بیش از ۵۰ درصد درآمدهای پایدار شهری خود را از طریق اخذ مالیات بر املاک و مستغلات به دست می آورند.
در قانون بودجه سال ۹۹ کشور ما نیز چنین آمده که ۵۰ درصد از درآمد ناشی از مالیات باید به حساب شهرداری واریز شود. بر اساس این حکم، وزارت راه و شهرسازی، سازمان امور مالیاتی، وزارت نیرو و…وظیفه دارند که اطلاعات لازم برای شناسایی واحدهای خالی را در اختیار شهرداری ها قرار بدهند.
شهرداری نقش ویژه ای در اجرای طرح مالیات بر واحدهای خالی دارد. پژوهشگران راهکارهای زیادی پیشنهاد داده اند تا علاوه بر کاهش چالش ها، درآمدزایی شهرداری را کارآمدتر سازند.
در مطالعه ای که توسط مرکز مطالعات و برنامه ریزی شهری صورت گرفته، اعلام شده که دولت های محلی در کشورهای مختلف تلاش کرده اند که با تعریف یک درآمد ثابت و پایدار برای شهرداری، خدمات شهری را توسعه دهند.
آنها تلاش کرده اند که درک مدیران شهری را از چالش روز شهر بالا ببرند و برای رفع آنها به دنبال اقدامات و سیاست های مناسب باشند.
در کشور ما نیز، موضوع واحدهای مسکونی خالی چند سالی هست که مورد توجه قرار گرفته و از آن به عنوان یکی از ظرفیت های درآمدی شهرداری، نام می برند.
در حال حاضر با پدیده ای عجیب رو به رو هستیم: برخی از خانه ها، آدمی به خود ندیده اند و برخی از آدم ها، شدیداً به دنبال یافتن خانه هستند. این موضوع یک چالش بزرگ اجتماعی است و باید آن را برطرف کرد.
یکی از اصلی ترین معضلاتی که چنین پدیده ای به همراه دارد، افزایش شکاف اجتماعی است. افرادی که به دنبال خانه هستند، نمی پذیرند که برخی از افراد، چندین و چند خانه ی خالی دارند و حاضر به ارائه ی آن در بازار هم نمی شوند.
همین مسائل است که ضرورت حضور مدیران شهری را بیشتر می کند. مسئولان باید از ابزارهای سیاستی مناسبی استفاده کنند تا این مشکل برطرف شود.
مرکزی که این پژوهش را انجام داده، می گوید که پیامدهای منفی انباشت خانه های خالی بسیار بالاست. بنابراین ضرورت دارد که هر چه سریع تر، قوانین مربوط به مالیات بر خانه های خالی اجرا شود. عواید حاصل از آن نیز باید صرف بهبود خدمات شهری و توسعه ی مسکن سازی گردد.
درآمدهای ناشی از اخذ مالیات، به شهرداری این امکان را می دهد تا وضعیت بهتری برای شهر خلق کنند. علاوه بر این، یکی از اهداف بزرگ شهرداری این است که درآمد ثابت و پایداری برای خود به وجود آورد که این اقدامات، می تواند در راستای همین هدف باشد.
در طی سال های گذشته که کشور ما متحمل سنگین ترین تحریم ها بوده، ناچاراً بودجه ی دولتی برخی از سازمان ها مثل شهرداری، کمتر شده است. مشکلات اقتصادی فراوان نیز باعث شده که هرساله، این کسورات افزایش پیدا کند.
به همین دلیل چاره ای جز تعریف منابع درآمدی ثابت برای شهرداری باقی نمی ماند. در این میان، درآمدهای ناشی از اخذ مالیات بر خانه های خالی می تواند بهترین گزینه باشد.
