یکی از فعالیت هایی که دولت سیزدهم در راستای کنترل بازار اجاره انجام داده است، دریافت مالیات بر خانه های خالی است. اما به نظر می آید که روند شناسایی این خانه ها و پرداخت مالیات ها به گونه ای پیش می رود که اصلا امید خاصی به آن نیست.
در حالی که ۶ ماه از شروع سال جدید می گذرد، حدود ۲ میلیارد و ۴۸۰ میلیارد تومان مالیات بر خانه ی خالی دریافت شده است اما رقم دریافت شده، نشان می دهد که تنها ۸ واحد آپارتمان در تهران مالیات پرداخته کرده اند.
به گزارش پرشین سازه ، سومین بار متوالی است که مالیات خانه های خالی در قانون بودجه ی کشور گنجانده می شود. اما با وجود این که امسال، روند پیگیری وصول این مالیات جدی تر پیش می رود، اما گزارشی که در خصوص عملکرد ۵ ماهه ی آن منتشر شده است، اصلا و ابدا در حد و انتظار دولت نبوده است.
کل مالیات هایی که از محل خانه های خالی در ۵ ماهه ی اول سال دریافت شده است، از ۳.۵ میلیارد تومان نیز کمتر است. این در حالیست که تا این لحظه، ۵۶۸ هزار خانه ی خالی در کل کشور شناسایی شده است.
از میان تمام مبلغ وصول شده، حدود ۷۰ درصد هم مربوط به کل استان تهران است که البته مشخص و واضح است که بیشتر این مالیات ها هم از مالکان تهرانی گرفته شده است.
اما شاید این سوال مطرح می شود که نحوه ی محاسبه مالیات خانه های خالی چگونه است؟ برای محاسبه ی آن، مالیات مربوطه را بر اساس ضریبی از ارزش اجاره ی ملک تعیین می کنند.
بررسی ها مشخص می کند که با این فرمول محاسباتی، مالیاتی که بر خانه های خالی منظور می شود، بین ۱ تا ۲ درصد از ارزش روز ملک مورد نظر است. البته در صورتی که مالک چندین خانه ی خالی داشته باشد، برای خانه ی دوم و سوم، ضرایب مضاعفی در نظر گرفته می شود. در صورتی که فرض کنیم که این مالیات ۲.۵ میلیاردی برای خانه های خالی اول مالکان دریافت شده است، می توان چنین برآورد کرد که کل این رقم بابت خالی ماندن تنها ۸ واحد آپارتمان ۱۰۰ متری در نیمه ی شمالی شهر تهران اخذ شده است. به این معنی که گویی فقط ۸ مالک مالیات خود را پرداخت کرده اند.
بر اساس گزارش هایی که وجود دارد، حدود ۱ میلیارد تومان نیز از محل مالیات بر خانه های خالی استان های فارس، آذربایجان شرقی، البرز، اصفهان و …دریافت شده است.
بررسی مختصر این داده ها و ارقام به خوبی نشان می دهد که راهکار دولت برای دریافت مالیات بر خانه های خالی با هدف تنظیم بازار مسکن و جلوگیری از احتکار آن، به هیچ وجه مفید نبوده است و نتوانسته اثرگذاری خاصی در بازار اجاره ی مسکن داشته باشد. همچنین درآمد دولت نیز از محل دریافت مالیات بر خانه های خالی، اصلا رقم قابل توجهی نیست. در صورتی که دولت پیش بینی کرده بود که حدود ۲ هزار میلیارد تومان از این سرفصل مالیاتی درآمد داشته باشد. اما حالا که حدود ۶ ماه از شروع سال گذشته است، تنها معادل قیمت یک آپارتمان ۵۰ متری در منطقه ی متوسط شهر درآمد داشته است.
راهکار بسیار بهتری که دولت می تواند در پیش بگیرد و قطعا اثرگذاری بهتری خواهد داشت، دریافت مالیات به صورت سالیانه و متناسب با ارزش روز ملک، از تمام مالکان است. این تجربه ی جهانی که کاملا نیز موفق بوده است می تواند کلید حل این مشکل باشد.
همچنین با استفاده از چنین راهکاری دیگر نیازی نیست که پروسه ی پیچیده ی شناسایی خانه های خالی صورت بگیرد که معمولا چند ماه هم طول می کشند. در واقع با این روش، تمام مالکان متناسب با ارزش ملک خود، باید مالیات پرداخت کنند. برای تمام کسانی که بیشتر از یک خانه دارند، ضرایب بیشتری برای مالیات در نظر گرفته شود تا به این ترتیب جلوی ملاکی گرفته شود.
