طرح جامع تهران تا ۱۴۲۵، ایده ی مدیریت شهری جدید پایتخت است. به همین مناسبت، کارنامه ی شهرداران تهران در طی ۲۰ سال گذشته منتشر شد که به نظر می آید همه شان مردود بوده اند.
به گزارش پرشین سازه ، حالا که افق ۲۰ ساله طرح جامع شهر تهران در حال پایان است، طرح جدید اداره تهران تا سال ۱۴۲۵ در حال تدوین می باشد.
این طرح مجموعه دستورالعمل هایی برای مدیران شهری تهران است. افق های زیادی برای پایتخت تا سال ۱۴۲۵ در نظر گرفته شده است.
این در حالیست که افق ۲۰ ساله که تا سال ۱۴۰۵ ادامه دارد؛ اصلا اجرایی نشده و کارنامه ی تمام شهردارانی که در طی این سال ها، آمده و رفته اند، مردود اعلام شد.
عدم اجرای طرح افق ۲۰ ساله ی تهران باعث شد که خیلی زود، مشکلات زیست محیطی بسیاری برای تهران پدید بیاید. از طرف دیگر، بسیاری از کارشناسان می گویند که با توجه به عدم موفقیت طرح ۲۰ ساله ی قبلی، بعید است که طرح جامع جدید شهر تهران بتواند مشکلی را برطرف کند.
آمارها نشان می دهد که طرح جامع پایتخت فقط ۱۳ درصد تحقق پیدا کرده است. در دیگر شهرها نیز، طرح های توسعه شهری پیگیری می شد که آن نیز فقط ۱۵ درصد عملیاتی شده است.
به همین دلیل مشخص است که چهارچوب هایی که برای مدیریت شهری در نظر گرفته شده، اصلا در طی این ۲۰ سال اجرایی نشده است.
این چهارچوب ها در خصوص نوع کاربری، تراکم ها، سقف جمعیت پذیری شهر و…بود که بررسی ها به خوبی نشان می دهد هیچ یک از این قوانین به درستی اجرا نشده اند.
در طرح جامع شهری تهران، علاوه بر این مسائل به مسائل محیط زیست و کیفیت زندگی در تهران نیز اشاره شده بود. این طرح تا سال ۱۴۰۵ ادامه پیدا می کند و بعد از آن، احتمالا از طرح جدید رونمایی خواهد شد.
نهاد راهبری و پایش طرح های توسعه شهری تهران که بیش از ۱۹ سال است تعطیل شده، حالا احیا شده است و ماموریت دارد که طرح جامع جدید شهر تهران را طراحی نماید.
البته میزان انتقادات و حملات به طرح های جامع و تفصیلی کم نبوده است. مخالفان می گویند که تهیه ی چنین طرح هایی برای شهرها کاملا اشتباه است. چرا که تجارب شکست های قبلی به خوبی نشان می دهد که نباید چنین برنامه هایی برای مدیریت شهری نوشته شود. آن ها می گویند که دست شهرداران برای تغییر کاربری، اعطای تراکم و هر نوع مجوزی باز باشد.
پنج مشکل اساسی تهران
محمدجواد خسروی پور، رئیس نهاد راهبری و پایش طرح های توسعه شهری تهران، تاکید کرد که به طور کلی، ۵ مسئله در خصوص مدیریت شهر تهران وجود دارد که باید در طرح جامع جدید به آن توجه شود تا به سرنوشت طرح های قبلی دچار نگردد.
اولین مشکل این جاست که طرح جامع در طی ۲۰ سال گذشته اصلا اجرا نشده است. در واقع، بررسی ها نشان می دهد که تراکم های ساختمانی اصلا از طرح جامع مدیریت شهری تبعیت نکرده اند. به عبارت دیگر تنها ۱۵ درصد از ساختمان ها، از برنامه تراکم ساختمانی تبعیت کرده اند و حدود ۸۵ درصد تخلف روی داده است. وضعیت کاربری ها نیز دست کمی از تراکم ساختمانی ندارد.
دومین مسئله به تکمیل ظرفیت ۱۱ منطقه از شهر تهران برمی گردد. در واقع، نیمی از شهر تهران دیگر جایی برای ساخت و ساز ندارد.
سومین موضوع به صدور بیش از حد مجوز ساخت و ساز برمی گردد. این مجوزها از آن چه که در طرح جامع پیش بینی و تعیین شده بود، بیشتر است. کمیسیون ماده ۵ تهران بیش از بارگذاری مجوز در طرح جامع، مجوز صادر کرده است.
مسئله چهارم نیز به عدول از ظرفیت زیست پذیری تهران برمی گردد. تهران دیگر ظرفیت کاملی زیست محیطی برای پذیرش افراد ندارد.
مشکل پنجم نیز وضعیت نامناسب مسکن و رشد حاشیه نشینان پایتخت است. تا دهه ۵۰، فقط ۲۸۰ هزار نفر حاشیه نشین در کل کشور وجود داشت. اما طرح ها و سیاست های شهری شکست خورده و حالا این میزان به ۱۹ میلیون نفر رسیده است. به عبارت دیگر، حدود ۳۰ درصد کل جمعیت کشور، حاشیه نشین هستند که رقم خطرناکی است.
از سوی دیگر، تراکم جمعیت در شهر تهران بسیار بالاست و ظرفیت جمعیتی شهرهای کوچک به زحمت پُر می شود. جمعیت پذیری شهرهای کوچک ۷۰ درصد ظرفیتشان سات.
برای حل مسائل شهری، باید نگاه مسئله محور به موضوع داشت و مشکلات را به خوبی شناسایی کرد. بعد از آن باید نسبت به ارائه ی راهکار، اقدام نمود.
