به نظر می رسد که متولی تنظیم مالیاتی بازار مسکن، به جای آنکه مالیات ستانی انجام دهد، بیشتر هیاهوی مالیاتی به پا کرده است!
به گزارش پرشین سازه ، دولت در ابتدای سال جاری قصد داشت مطابق با برنامه های قبلی، مبلغ ۸۳۳ میلیارد تومان مالیات از خانه های خالی در کشور دریافت کند، اما تنها موفق شد ۶.۷ میلیارد تومان را اخذ کند! مبلغی که حتی به اندازه پول خرید یک واحد آپارتمان متوسط هم نیست!
گرچه این اتفاق در دولت قبلی افتاده بود، اما دولت چهاردهم وعده داد که جلوی بیراهه های مالیاتی را خواهد گرفت. حال سیاستگذاران بخش مسکن در دولت جدید که اتفاقا از منتقدان بزرگ برنامه های دولت سیزدهم بودند، امروز بر مسند اجرا نشسته اند و به نظر می رسد دقیقا در مسیر همان بیراهه های مالیاتی گذشته قدم برمی دارند.
سازمان اطلاعات آماری سازمان امور مالیاتی کشور، به تازگی داده های جدیدی را منتشر کرده که با مشاهده آنها، می توانیم به خوبی ببینیم که دولت طی ۱۰ ماه اول سال ۱۴۰۳، رسما با دویدن به دنبال صاحبان خانه های خالی، تنها توانسته ۶ میلیارد و ۷۰۰ میلیون تومان را تحت عنوان “مالیات خانه های خالی” به خزانه اضافه کند.
جالب اینکه دولت به واسطه صرف هزینه های بسیار برای راه اندازی سامانه تحت اختیار وزارت راه و شهرسازی و تأمین هزینه ماموران اداره مالیات، توانسته همین مبلغ ناچیز را به دست بیاورد که حتی کفاف خرید یک واحد آپارتمان قیمت متوسط در تهران را هم نمی دهد. جالب تر اینکه این ۶.۷ میلیارد از تعداد قابل توجهی از مالکان واحدهای مسکونی بلااستفاده دریافت شده، نه تعدادی محدود! این رقم های به واقع ناچیز در حالی اعلام شده که در پیش بینی ۱۰ ماهه دولت برای تأمین بودجه سالانه کشور، ۸۳۳ میلیارد تومان آن قرار بوده از محل دریافت مالیات خانه های خالی باشد.
سیاست دولت این بود که با مالیات ستانی از واحدهای بلااستفاده، بتواند قیمت مسکن را تنظیم کند اما نتیجه اقتصادی این تصمیم با توجه به واقعیت ها این بود که مبالغ به دست آمده به قدری کم بود که حتی هزینه دولت برای بستر سازی اخذ این مالیات ها را هم نمی داد و منابع دولتی را اضافه که نکرد هیچ، آن را از گذشته هم کمتر نمود. دولت از سال ۱۴۰۱ تا کنون همواره در امر مالیات ستانی از واحدهای مسکونی خالی و منجمد در بازار ناتوان بوده و به جای کسب درآمد، تنها صرف هزینه کرده است.
در سال ۱۴۰۱ دولت برنامه داشت تا ۱۰۰۰ میلیارد تومان از محل مالیات خانه های خالی وصول کند که تنها توانست ۱.۸ میلیارد تومان بگیرد. سال ۱۴۰۲ نیز دولت بدون در نظر گرفتن تجربه قبلی، پیش بینی کرد که می تواند ۲۰۰۰ میلیارد تومان از این محل کسب کند که در نهایت به ۵.۴ میلیارد تومان رضایت داد. با یک حساب ساده می بینیم که در تمام مدت تصویب این طرح، مالیات اخذ شده به نسبت رقم پیش بینی شده زیر یک درصد بوده است!
تحقیقات و بررسی های انجام شده از شیوه های تنظیم مالیاتی کشورهای دیگر به خوبی نشان می دهد که طرح اخذ مالیات از خانه های خالی در کشورهای توسعه یافته، سال هاست که منسوخ شده و در عوض به دریافت مالیات سالانه روی آورده شده است. هدف از اخذ مالیات سالانه به جای خانه منجمد، تنظیم عرضه اجاره است که آن هم نه از همه مالکان، بلکه از مالکان بیشتر از یک واحد مسکونی دریافت می شود.
طی ۳ سال گذشته که طرح مالیات ستانی از خانه های خالی در کشور جریان داشته، حفره های تور مالیاتی دولت به قدری بزرگ بوده که خیلی از مالکان بزرگ که دارای چندین واحد مسکونی هستند، به شکل عجیبی معاف از مالیات ارزیابی شده اند! از طرف دیگر شاهد ارسال پیامک مالیاتی اشتباه برای مالکانی بودیم که سال ها بود خانه دوم خود را فروخته بودند یا اصلا ملکی نداشتند.
با این وضع تأسف بار زیرساخت های اطلاعاتی و توانایی اجرایی، متولیان این امر بیشتر از آنکه مشغول “دریافت مالیات” باشند، گویی به دنبال ایجاد “هیاهوی مالیاتی” در کشور بوده اند و مشخصا هیچ گونه کنترلی روی این موضوع ندارند.
حفره های قانون مالیات بر خانه های خالی به قدری درشت است که طبق آن یک خانوار می تواند ۳ واحد مسکونی داشته باشد اما همچنان از مالیات معاف باقی بماند!
امید است که مسئولان دولت چهاردهم که خود از منتقدان بزرگ سیاست های مسکن دولت قبلی بودند، بتوانند جلوی این ناکارآمدی ها را بگیرند و بازار مسکن را از این بیراهه مالیاتی خارج کنند.
