تا پیش از این، بانک های کشور تسهیلات ویژه ای برای ساخت مسکن به متقاضیان ارائه می کردند اما حالا مجوزی از سوی دولت دریافت کردند که این تسهیلات فقط به پروژه های مسکن دولتی تعلق بگیرد. به نظر می آید که دلیل اصلی چنین اقدامی، کمبود بودجه و منابع باشد.
به گزارش پرشین سازه ، بررسی وضعیت بازار و آمارهای موجود نشان می دهد که تاوان اصلی عملکرد مالی دولت و کسری بودجه ی آن، بر گردن صنعت ساختمان و مسکن افتاده است. تا مرداد ماه سال جاری، سهم مسکن از تسهیلات بانکی بسیار پایین بوده و حتی رشد منفی داشته است.
حالا به نظر می آید که وام مسکن به روزهای پایانی حیات خود نزدیک می شود. البته این روند از سال های گذشته آغاز شده است. آمارها نشان می دهد که بانک ها ترجیح می دهند که وام های پرداختی خود را به حوزه های دیگری به جز مسکن اختصاص بدهند.
اما به نظر می آید که حالا بانک ها، دلیل دیگری هم برای عدم پرداخت تسهیلات مسکن پیدا کرده اند. تا پیش از این، بهانه ی بانک ها این بود که ساخت و ساز راکد است و متقاضیان هم توان مالی کافی برای بازپرداخت این وام را ندارند. اما در حال حاضر، سیاستگذار پولی هم در کنار بانک ها قرار گرفته و برای جبران فشار مالی که روی دولت است، از مسکن مایه گذاشته و سهم تسهیلات بانکی آن را کاهش داده است.
آمار پرداخت وام مسکن توسط بانکها
به نظر می آید که سهم تسهیلات پرداختی بانک ها به بخش مسکن، از ابتدای سال جاری به ۵.۴ درصد کاهش پیدا کرده است. این در حالیست که سهم این بخش در سال گذشته، ۵.۶ درصد بوده است. حتی همین عدد هم فاصله ی زیادی با وظیفه ی قانونی بانک ها برای اعطای وام مسکن دارد.
وضعیت زمانی مشخص می شود که آمارهای این تسهیلات بررسی می گردد. وام ساخت مسکن حدود ۸۰ درصد افزایش داشته و تسهیلات خرید مسکن نیز حدود ۱۰۰ درصد شده است. با این وجود، باز هم می بینیم که حجم ریالی اختصاص یافته به تسهیلات مسکن نسبت به پارسال کمتر شده است. میانگین ماهانه نیز کاهش ۲۶ درصدی نسبت به سال گذشته را نشان می دهد.
با وجود تورم فراوان، آمارها نشان می دهد که در پنج ماه ابتدای امسال، فقط شاهد ۱۰ درصد رشد ریالی وام خرید مسکن نسبت به سال گذشته بوده ایم.
حجم وام های پرداختی به خرید مسکن ۱.۸ درصد است. این در حالیست که در سال ۹۵، این عدد ۳.۲ درصد بوده است. به این ترتیب مشخص می شود که وضعیت پرداخت تسهیلات مسکن در چه شرایطی از خشکسالی است.
دلایل عدم پرداخت وام مسکن
علاوه بر دلایل قدیمی بانک ها برای عدم پرداخت تسهیلات مسکن، حالا دولت نیز دستاویز خوبی به آن ها داده تا از پرداخت وام مسکن، اجتناب کنند.
بانک ها قبلا اعلام می کردند که پرداخت تسهیلات مسکن برایشان جذاب نیست و سوددهی خاصی ندارد. در واقع هزینه ی پرداخت وام مسکن برای بانک ها بالا می شد. بهای تمام شده پول برای بانک ها به ۳۰ درصد رسیده و طبیعی است که پرداخت وام مسکن برایشان سود چندانی نداشته باشد. چرا که سود تسهیلات مسکن ۲۳ درصد تعیین شده است. بگذریم که این نرخ سود برای خیلی از متقاضیان مسکن قابل قبول نیست و رقم بالایی محسوب می شود. از سوی دیگر، بانک ها هم می گویند که نرخ دستوری سود تسهیلات مسکن، این شکل از سرمایه گذاری را برای بانک ها غیرجذاب کرده است.
علاوه بر این بانک ها می گویند که مدت زمان طولانی بازپرداخت وام مسکن باعث شده که تعادل میان منابع و مصارف بانک به هم بخورد. بنابراین ترجیح می دهند که تسهیلات خود را صرف حوزه های دیگری کنند.
دلیل دوم هم مشخصا به وضعیت خود بازار مسکن برمی گردد. این روزها کمتر کسی دست به ساخت مسکن می زند و معاملات مسکن هم به راکدترین وضعیت خود رسیده است. از سوی دیگر، متقاضیان هم نمی توانند وام دریافتی را پس بدهند.
تمام این دلایل باعث شده که دیگر بخش تسهیلات مسکن برای بانک ها از جذابیت بیفتد و کمتر بانکی حاضر می شود به تعهدات قانونی خود در راستای اجرای قانون جهش تولید مسکن عمل کند.
تیر آخر زمانی به بدنه ی تسهیلات مسکن برخورد کرد که دولت هم سیاستگذاری های خود را تغییر داد و اعطای وام مسکن را به پروژه های دولتی محدود کرد. بانک مرکزی بخشنامه ای صادر کرده که اعطای وام ۵۵۰ میلیونی صرفا به ساخت و سازهای دولتی و اجاره ۹۹ ساله تعلق می گیرد. مشخصاً دولت کسری بودجه دارد و اولین قربانی این وضعیت، وام مسکن بوده است.
