از جمله نظراتی که این روزها به کرّات شنیده می شود، این است که ایران پهنه ی وسیعی دارد و می توان واحدهای مسکونی زیادی در آن ساخت. اما بر اساس گفته های یکی از اعضای فرهنگستان علوم، نزدیک به ۷.۵ درصد از مساحت ایران درگیر فرونشست شده که بخش زیادی از این مساحت، شامل مناطق مسکونی است. بنابراین برخلاف نظراتی که این روزها شنیده می شود، نمی توان در هرجایی از مناطق کشور مسکن ساخت.
به گزارش پرشین سازه ، دکتر مهدی زارع که مقام استادی پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله دارد، ساخت شهرهای جدید در پهنه ی کشور را خالی از ریسک ندانست و اعلام کرد که کمبود بارش های سالانه، فرونشست، زلزله و عوامل متعدد دیگر، باعث شده که تمام پهنه ی ایران برای ساخت و ساز واحدهای مسکونی مناسب نباشد.
چهل و ششمین نشست از مجموعه جلسات ماهیانه مرکز تحقیقات تغییر اقلیم و سلامت که به همت مرکز تحقیقات تغییر اقلیم و سلامت و دپارتمان سلامت در حوادث و بلایای دانشگاه علوم پزشکی تهران، برگزار شد و در طی آن، صحبت های زیادی در خصوص تغییر اقلام و اثرگذاری آن روی سکونت پذیری کشور صورت گرفت.
دکتر زارع اعلام کرد که در سال های گذشته، اقدامات انسانی مانند کشاورزی بی رویه، جنگل زدایی و سوزاندن سوخت های فسیلی، اثرات خود را روی تغییرات اقلیمی نشان دهد.
این موضوع صرف نظر از مسائل مربوط به محیط زیست، مشکلات زیادی در حوزه های مختلف مثل مسکن سازی پدید آورده است.
مثلا این اقدامات بشر باعث شده که تشعشعات خورشیدی بیشتر شده و نزدیک به ۵۱ درصد از این اشعه های خورشید، توسط زمین جذب شود و ابرها را تا ۲۰ درصد پراکنده کند. موضوعاتی مثل انتشار گازهای گلخانه ای نیز به تغییر اقلیم منجر شده است.
چنین تغییراتی در نهایت منجر به کاهش زیست پذیری پهنه های مختلف کشور می شود. بنابراین نمی توان با اطمینان خاطر اعلام کرد که ساخت مسکن در جای جای کشور امکان پذیر است و می توان ساختمان های مسکونی بیشتری تولید کرد.
برای ساخت مسکن به زیرساخت و سرانه ی خدمات احتیاج است که به نظر می آید با توجه به وضعیت کنونی زمین های کشور، چنین امکانی وجود ندارد.
در حال حاضر، آمارها نشان می دهد که میزان آب ورودی به سدهای کشور در ۹۹ روز ابتدایی سال آبی جاری، تقریبا مشابه سال گذشته است. اما مشکل اینجاست که خروجی آب سدها به منظور تامین آب شرب، کشاورزی، صنعت و نیازهای زیست صنعتی تا ۲۰ درصد بیشتر شده است.
در نتیجه، خطر کم آبی خیلی از نقاط کشور را تهدید می کند. کم آبی ناشی از اثرات خورشید و مصرف بی رویه باعث شده که پدیده فرونشست رخ دهد. پدیده ای که دشمن ساختمان سازی است و اثرات منفی زیادی روی اقتصاد مسکن می گذارد.
زلزله و فرونشست: دو خطر اصلی برای مسکن سازی!
گفتیم که بخش زیادی از اراضی کشور دچار فرونشست شده اند. یکی از دلایل اصلی این پدیده زیست محیطی، افزایش برداشت آب از منابع طبیعی و سفره های زیرزمینی است.
دکتر زارع می گوید که اگر همین رویه ادامه پیدا کند، به زودی کشاورزی در اطراف رشته کوه زاگرس از بین خواهد رفت و تا ۲۰ سال آینده اثری از آن باقی نمی ماند.
در صورتی که پدیده ی فرونشست با همین سرعت ادامه پیدا کند، احتمالا به زودی شاهد فرونشست های بیشتری خواهیم بود. این پدیده حتی ممکن است در نقاط پر بارش کشور نیز رخ دهد.
بر اساس ارزیابی های انجام شده، نزدیک به ۶ درصد از مناطق ایران مسکونی هستند. مناطقی از پهنه ی کشور که قابل سکونت شناسایی شده اند نیز ۱۵ درصد می باشد. اما فقط ۳ درصد، کیفیت بالایی برای سکونت دارند.
این استاد دانشگاه می گوید که بیش از ۷۰ درصد جمعیت کشور در ۴۰ درصد مساحت قابل سکونت کشور قرار گرفته اند. بنابراین می توان چنین نتیجه گرفت که گرچه ایران کشور بزرگی محسوب می شود اما الزاماً تمام مناطق آن قابل سکونت نیست.
به همین دلیل است که نمی توان شهرهای جدید را بدون حساب و کتاب دقیق ساخت. باید قبل از هر چیزی سکونت پذیری آن ها مشخص شود. نباید هیچگونه جایی برای آزمون و خطا باقی گذاشت.
در کنار پدیده فرونشست، بخش زیادی از پهنه ی کشور را زمین های زلزله خیز و گسل تشکیل داده که اساساً ساخت و ساز روی آنها امکان پذیر نیست.
از سوی دیگر، برداشت بی رویه آب در برخی از استان های کشور باعث شده که گسل های زلزله تحریک شوند و به حرکت دربیایند.
