بارها اعلام شد که فرمول شهرداری برای کسب درآمد درست نیست و با ساز و کار تمام شهرهای موفق دنیا فرق دارد. در حال حاضر، بیشتر درآمد شهرداری از طریق سازندگان و عوارض ساختمانی تامین می شود. این در حالیست که مالکان چند خانه ای، مبلغ چندانی را برای عوارض نوسازی و خدمات پسماند پرداخت نمی کنند. چنین رویکردی به ضرر خانه اولی ها خواهد بود.
به گزارش پرشین سازه ، در حال حاضر عوارض پرداخت شده توسط سازندگان ۵۰ برابر مالکان است. کافیست نگاهی به وضعیت قبوض پسماند و فیش های عوارض نوسازی بندازید تا متوجه شوید مبلغی که از مالکان و چند خانه ای ها دریافت می شود، بسیار ناچیز است و در قیاس با مبلغی که سازندگان پرداخت می کنند، به حساب نمی آید.
چنین رویکردی منجر به توقف تولید مسکن می شود و طبیعتاً در شرایط کاهش تولید، قیمت ها بالاتر می رود. موضوعی که اصلا به نفع خانه اولی ها نیست و باید سیاست های کسب درآمد شهرداری تغییر کند.
در واقع بررسی این عوامل و شرایط نشان می دهد که بودجه اداره شهر تهران، به جای اینکه در مسیر تولید مسکن و کاهش هزینه های ساخت و ساز قرار بگیرد، عملاً به نفع چند خانه ای ها است.
همین موضوع باعث شده که در طی سال های گذشته، قیمت مسکن روز به روز بیشتر شود و حالا به متری ۷۶ میلیون تومان در تهران برسد. بررسی فیش های عوارض نوسازی و خدمات پسماند نشان می دهد که مالکان به ازای هر متر مربع مسکن تحت تملک خود، فقط ۶ هزار تومان عوارض می دهند. این در حالیست که عوارض دریافت شده از سازندگان به ازای ساخت هر یک متر مربع، ۳۳۰ هزار تومان است.
این روند باعث می شود که رغبت سازندگان به ساخت مسکن کمتر شود و به تدریج، اوضاع کمبود مسکن از شرایط کنونی هم بدتر شود. در بیشتر شهرهای موفق دنیا، عوارض ساخت چندان زیادی از سازندگان دریافت نمی شود تا سدّی بر سر راه تولید نباشند.
در کشور ما، عوارض ساختمانی قبل از آغاز ساخت و ساز دریافت می شود. این در حالیست که عوارض نوسازی و خدمات پسماند در انتهای هر سال از مالک دریافت می شود. به این ترتیب حتی در زمان بندی دریافت عوارض نیز، مشکلات زیادی وجود دارد.
بارها از سوی کارشناسان مختلف اعلام شد که برای بهبود وضعیت تولید مسکن، بهتر است موانعی مانند عوارض ساختمانی برداشته شود و به جای تکیه بر منابع درآمدی ناپایدار، بودجه شهرداری از این منبع پایدار تامین شود. اما به نظر نمی رسد که شهرداری، اقدام خاصی در راستای تغییر این رویه انجام داده باشد.
ساخت و ساز مسکن، نوعی فعالیت مولد است که در نهایت به نفع مستاجران و خانه اولی ها خواهد بود. بنابراین با موانع بیجا مانند دریافت عوارض ساختمانی سنگین، نباید جلوی آن را گرفت. با آغاز هر پروژه ساختمانی، ده ها شغل و صدها نیروی کار به چرخه اشتغال و رونق وارد می شوند. این در حالیست که ملاکی و سرمایه گذاری روی خرید مسکن، فعالیت غیرمولد و تورم زاست که تنها نتیجه ی مثبت آن، عاید سوداگران و سفته بازان خواهد شد.
سهم عوارض نوسازی و خدمات پسماند در درآمد شهرداری تهران، به شکل میانگین ۶ در هزار است. به این معنی که شهرداری تهران عملاً درآمد خاصی از این منبع بسیار بزرگ و عظیم ندارد. در عوض تمام توجه و تمرکز خود را روی دریافت عوارض ساختمانی از سازندگان گذاشته است. فعالیت مولدی که حمایت از آن، می تواند به نفع خانه اولی ها باشد. دولت هم اگر به دنبال تامین مسکن برای اقشار مختلف جامعه است، باید حمایت بیشتری از سازندگان و انبوه سازان داشته باشد.
سنگ اندازی و مانع تراشی های مثل دریافت عوارض سنگین ساختمانی از انبوه سازان و رها کردن مالکان چند خانه ای به حال خود، هیچ کمکی به روند تولید مسکن نمی کند.
در شهرهای بزرگ و موفق دنیا که الگوی مدیریت شهری شده اند، روند مزبور کاملا برعکس است. به این ترتیب که اصلی ترین منبع بودجه شهر از طریق دریافت شارژ شهری تامین می شود. مالکان ساختمان باید سالانه یا ماهانه، مبالغی را به عنوان شارژ شهری پرداخت کنند در حالی که بیشتر سازندگان و انبوه سازان، از پرداخت عوارض سنگین ساخت و ساز معاف هستند.
با توجه به فرمول بالا، تولید مسکن رونق پیدا کرده و خانه اولی ها در فشار مضاعف قرار نمی گیرند. این بهترین مدلی است که می توان با استفاده از آن، علاوه بر تامین بودجه شهرداری به تولید مسکن نیز رونق بخشید.
