انواع سوله و نحوه اجرای آن

سوله قدمت زیادی در سراسر دنیا دارد و در سال های اخیر کاربرد انواع سوله ها در ایران بسیار شده است. تاریخچه سوله و انواع آن در ایران قدمت چندان زیادی ندارد و در ابتدا کاربرد سوله تنها برای اسکان های موقت بود و یا در صنایع کشاورزی و دام پروری کاربرد داشت. در حال حاضر پیشرفت علم مهندسی در تولید انواع سوله سبب شده است که این سازه صنعتی کاربردهای مختلفی پیدا کند. در صنایع بزرگ جهان در برای انواع کاربردها از سوله های مناسب استفاده می شود و ایران نیز به تبعیت از جهان به تولید و استفاده آن ها پرداخته است و انواع سوله بیشتر در بخش صنعت مورداستفاده قرار می گیرند.

تاریخچه سوله

این طور که از تاریخچه سوله در جهان برمی آید برای اولین بار در اواخر قرن پانزدهم در انگلیس از سوله استفاده شده است. اعتقاد بر این است که سوله ها ریشه های آنگلوساکسونی دارند و سال ها در روستاهای سراسر این کشور استفاده می شده است. ویلیام کاکستون صاحب چاپخانه ای قدیمی در انگلیس اسنادی دارد که نشان می دهند از انواع سوله برای ذخیره سازی مواد مختلف مانند ادوات کشاورزی و محصولات کشاورزی استفاده می شده و حتی به عنوان پناهگاه حیوانات یا همان طویله نیز استفاده داشته است.

سوله یکی از ویژگی های اصلی برای خانوارهای اروپایی به حساب می آمد اما در دوران ویکتوریا بیشترین محبوبیت را داشته است. خانم های خانه به وسیله سوله های چوبی گلخانه ها، کارگاه های خیاطی و کارگاه های آشپزی خود را به بیرون از خانه انتقال دادند و در حیاط منزل این سوله ها را به پا کردند.

بین جنگ جهانی اول و دوم، علاقه شرکت های مختلفی به کانکس با الهام گیری از سوله های انگلیسی زیاد شد و سوله جهت به وجود آوردن یک فضای اضافی و بسیار قابل استفاده در باغ ها و البته ارزان بسیار مورد استقبال قرار گرفت و حتی به ارزش باغ های مردم می افزود.

انواع سوله و تعریف آن

در سایت ویکی پدیا برای تعریف سوله آمده است که «سوله سازه ای فلزی با سقف شیب دار است که بر اساس محاسبات خاص طراحی و ساخته می شود». اولین سوله ها در جهان از جنس چوب بوده اند و به مرورزمان و به دلیل مقاومت سازه های فولادی این سوله های با جنس فولادی نیز به بازار ساخت وساز آمدند.

سوله ها را می توان بر اساس نوع دهانه و یا به صورت اسمی تقسیم بندی کرد.

ابتدا انواع سوله را بر اساس اندازه و نوع دهانه تقسیم بندی می کنیم که این نوع تقسیم بندی بسیار تخصصی بوده و برای مطالعه مهندسین متخصص امر مفید است:

• سوله تک دهانه به صورت ۸
• سوله دو یا چنددهانه یا با ستون مشترک به صورت ۸۸ یا ۸۸۸ یا ۸۸۸۸
• سوله دو دهانه به صورت ۸۸
• سوله قوسی
• سوله چندضلعی

نحوه اجرای انواع سوله

سوله های بسیاری با جنس های مختلفی در جهان وجود دارند؛ اما سه نوع سازه بیشترین استفاده را در جهان و در ایران دارند. در این بخش از مطلب، نحوه اجرای انواع سوله را بر اساس نوعی که به صورت عمومی شناخته می شوند تقسیم بندی می کنیم و به تعریف آن ها می پردازیم:

• نوع اول: سوله سنگین که با نام های سوله تیر ورقی و سوله سنّتی شناخته می شود.
• نوع دوم: سوله سبک که نام هایی مثل سوله خرپایی، سوله قوسی و سوله HSS نیز دارد.
• نوع سوم: سوله های UBM

سوله سنگین

این نوع سوله ها که به سوله های سنّتی نیز معروف هستند در ایران بسیار کاربرد داشتند و در بسیاری از ساختمان های ایران، در ابتدا از سوله های سنگین استفاده می کردند. همان تیرآهن های معروف نام سوله های سنگین یا سنّتی را دارند؛ اما با گذشت زمان و پیشرفت علم مهندسی مشخص شد که این نوع سوله ها به دلیل وزن بالایی که دارند نمی توانند در برخی از ساختمان های شهرهای بزرگ و یا برخی محل های خاص قابل استفاده باشند. این شد که انواع دیگر سوله ها و روش اجرای سوله ها نیز به بازار آمدند.

سوله سبک یا خرپایی

یکی دیگر از انواع سوله ها، سوله های سبک هستند و به دلیل طراحی خاصی که دارند نسبت به نوع سنگین خود مقاوم تر و باکیفیت تر هستند. این نوع سوله با آلیاژهای سبک تر ولی مقاوم تر ساخته شده اند و به سوله خرپایی نیز معروف هستند. این نوع سوله ها، سازه های ارزان قیمتی هستند که موارد کاربرد زیادی دارند و در کارگاه ها و کارخانه ها نیز استفاده می شوند.

وزن سبک این نوع سوله ها به دلیل حذف تیر ورق های فولادی معروف به تیرآهن از سقف این سازه ها است که به همین دلیل نیز نسبت به سوله های تیر ورقی بسیار سبک تر هستند. جالب اینجا است که این نوع سوله ها به صورت متنوع ساخته می شوند و به سلیقه و نوع نیاز مشتری نیز بستگی دارند. سوله های سبک یا همان خرپایی معمولاً از جنس پروفیل های صنعتی هستند. فراموش نکنید که هنگام انتخاب، نام برند سوله را در نظر داشته باشید زیرا در ساخت این گونه سوله ها تخصص و مهارت نقش مهمی را ایفا می کنند. کوچک ترین ایراد علمی در ساخت سوله ممکن است خسارات جبران ناپذیری را به وجود بیاورد و از سوی دیگر سوله هایی که اصولی ساخته و نصب می شوند، استقامت بالایی دارند، به گونه ای که به سازه های مادام العمر معروف هستند.

یکی از مزایای عمده این نوع سوله دهانه قابل انعطاف آن ها است که بر اساس نیاز مشتری قابل تغییر است و انواع دیگر سوله ها این مزیت را ندارند.

سوله UBM یکی دیگر از انواع سوله ها

سوله های UBM که چند سالی است وارد بازار ساخت وساز شده اند هنوز نتوانسته اند جایگاه سوله های خرپایی را بگیرند. این نوع از انواع سوله ها که به وسیله نرم افزارهای خاص طراحی می شوند، دارای ساختار پیچیده ای نیز هستند.

وقتی این نوع سوله ها وارد بازار ساخت وساز شدند خیلی ها فکر می کردند سوله بی نقصی وارد بازار شده است البته هنوز برخی افراد معتقد هستند که این روش هنوز به خوبی در میان اهالی صنعت و ساختمان جا نیفتاده است و به زودی جایگاه خود را پیدا خواهد کرد.

برخی از مهندسین متخصص امر نیز این روش را دارای معایب روش قدیمی تیر ورقی می دانند. درست است که ساخت انواع سوله به این روش، سنگینی روش تیر ورقی را ندارد اما به دلیل اینکه دهانه آن دارای انعطاف نیست آن را نوعی روش تیر ورقی می دانند. از طرف دیگر به دلیل ساختار خاص و قوسی مانندی که دارند به راحتی قابل حمل نیستند و در این مورد مانند روش تیر ورقی محدودیت هایی دارند.

از این نوع از انواع سوله ها در ساخت بیمارستان و داروخانه نمی توان استفاده کرد و بیشتر موارد استفاده آن برای انبارهای نظامی، کارگاه های صنعتی و انبارهای لوازم خانگی بوده و همچنین در مرغداری، پرورش قارچ و انبار محصولات کشاورزی نیز قابل استفاده هستند. البته برخی معتقد هستند که این نوع از سوله به دلیل نوع عایق بندی که دارد بهتر است برای انبارکردن موارد خوراکی استفاده نشود؛ زیرا نوع عایق بندی که دارد می تواند خدشه دار شود و مواد غذایی آسیب می بینند و بهداشت آن ها، آن گونه که باید رعایت نخواهد شد.

کدام انواع سوله ها بیشترین میزان کاربرد را دارند؟

سوله خرپایی یا سوله سبک یکی از روش های پرطرفدار برای ساخت انواع سوله است. در این نوع سوله به دلیل طراحی انعطاف پذیر، سفارش دهنده انتخاب های متعددی با اندازه های مختلف و درعین حال وزن سبک دارد. یکی از علل انتخاب این گونه سوله ها قیمت مناسب آن ها نسبت به میزان کارایی است که دارند. استفاده از این نوع سوله ها به دلیل مقاومتی که دارند همراه با حذف هزینه های اضافی نیز هست. یکی از هزینه های اضافی که در این شرایط حذف می شود، هزینه حمل ونقل آن این سوله است که نسبت به انواع سوله های دیگر کمتر است.

طراحی سوله سبک با روش جاگذاری خرپایی به گونه ای است که ماندگاری را به همراه دارد و همان طور که قبلاً گفته شد این نوع سوله از انواع سوله معروف به سوله های مادام العمری هستند. این نوع سوله ها با انواع جرثقیل قابل نصب هستند و محدودیتی برای استفاده از نوع جرثقیل وجود ندارد.

یکی از دلایلی که از این نوع سوله نیز استفاده می شود سرعت بالای طراحی و نصبی است که دارند و درعین حال این نوع سرعت به کیفیت کار لطمه نمی زند و ذاتاً نوع طراحی آن به گونه ای است که سرعت را نیز شامل می شود. البته طراحی خاص این نوع سوله به سرعت و استحکام تنها ختم نمی شود بلکه طراحی منحصربه فردی که دارد می تواند موجب بهینه سازی استفاده از فضا را نیز شامل شود.

همان طور که قبلاً اشاره شد این نوع سوله دارای دهانه انعطاف پذیر است و امکان ساخت با انواع دهانه ها در این نوع از انواع سوله ها وجود دارد بدون اینکه کاربر بخواهد هزینه اضافی را پرداخت کند.

نکات مرتبط با طراحی و انتخاب انواع سوله

با توجه به اینکه سوله خرپایی یا همان سوله سبک، نوعی از انواع سوله است که بیشترین کاربرد را دارد، بهتر است بدانیم برای طراحی و انتخاب سوله مناسب چه مواردی را باید در نظر گرفت. مواردی چون ارتفاع سوله، دهانه سوله، طول سوله و شیب سوله بسیار مهم هستند. بارهای تحمیلی بر سوله مانند بار باد و برف، هم چنین زلزله و محل اجرای سوله با توجه به اندازه مقاومت خاک در طراحی، ساخت و انتخاب مناسب سوله سبک یا همان سوله خرپایی بسیار مهم است.

موارد استفاده نوع سوله خرپایی از انواع سوله چیست؟

کارشناسان و مهندسین متخصص معتقد هستند که سوله خرپایی به دلیل طراحی خاص و انعطاف پذیری که دارد، دارای کاربردهای نامحدودی است. این نوع سوله در ساخت انواع ساختمان های صنعتی، پارکینگ های طبقاتی، سالن های ورزشی، سالن های نمایشگاه های بین المللی، اسکان های ضروری، کارگاه ها و کارخانه های صنعتی و حتی ساختمان های قابل سکونت استفاده می شود.

آیا می توان به سوله های دست دوم اعتماد کرد؟

برخی سوله های استفاده شده را تعمیر و رنگ می کنند و با قیمت پایین تر به فروش می رسانند. افرادی که از این نوع سوله های دست دوم استفاده می کنند نیز معمولاً راضی هستند؛ اما در مقابل افراد سودجویی نیز هستند که از ورقه های نازک فلزی با کیفیت نامناسب در ساخت سوله ها استفاده می کنند و آن را به عنوان دست دوم به فروش می رسانند. پس در زمان خرید سوله های دست دوم نیز حتماً باید با متخصصین امر مشورت کنید.

سخن پایانی

سوله انواع مختلفی با کاربردهای مختلفی دارد؛ اما سوله سبک که به سوله خرپایی معروف است از انواع سوله است که بیش ترین کاربرد را دارد. با پیشرفت علم مهندسی، هنوز نوع سوله جدیدی نتوانسته است جای سوله های خرپایی سنتی را بگیرد. سوله خرپایی مقرون به صرفه، مستحکم، سبک و قابل انعطاف است و سرعت کاربرد بالایی نیز دارد و درعین حال دارای طراحی منحصربه فرد نیز هست؛ این نوع سوله به سوله های مادام العمر معروف هستند.

فراموش نکنید که سوله خرپایی باید درست طراحی شود تا دوام و کارایی بالایی داشته باشد و به همین دلیل باید آن را از محل مناسب و مطمئنی تهیه کرد. برخی از شرکت ها هستند که مدیریت کل پروژه را به عهده می گیرند و از طراحی تا ساخت انواع سوله را برای شما انجام می دهند.