انواع دال‌‌‌‌‌‌‌های بتنی و ساختار و کاربرد آن‌‌‌‌‌‌‌ها

دسته ی اول دال ها از دو طرف سطح حمایت می کنند و نرخ ظرفیت آن ها بالاتر از ۲ است اما دسته ی دوم از چهار طرف سطح حمایت می کنند و نرخ ظرفیت آن ها پایین تر از ۲ است.

شرایط مختلفی در انتخاب دال بتنی مناسب و مقرون به صرفه دخیل است که در این میان باید نوع ساختمان، طرح معماری، جنبه های زیبایی شناختی و طول ظرفیت را نیز در نظر گرفت؛ بنابراین، دال بتنی به دسته های دیگری تقسیم می شود: دال یک طرفه تیرآهن، دال مسطح، صفحه ی هموار، دال لانه زنبوری، دال توخالی، دال پیش ساخته، دال همکف، دال بادوام و دال کامپوزیت.

انواع دال های بتنی

۱. دال یک طرفه روی تیر سقف

برای احداث دال یک طرفه روی تیر سقف از روش قالب گیری در محل استفاده می شود که شامل تثبیت قالب، نصب استحکامات و درنهایت ریختن بتن تازه است.

این نوع از دال بیشتر مناسب ظرفیت ۶ ۳ متر و وزن زنده ی ۳ الی ۵ KN/m2 است. می توان از آن در اندازه ی بزرگ تر هم استفاده کرد اما هزینه و انحنای دال به همین نسبت افزایش پیدا می کند.

۲. دال یک طرفه تیرآهن (دال تیرچه ای)

شامل دال کف است که معمولاً ۵۰ الی ۱۰۰ میلی متر ضخامت دارد و توسط تیرآهن بتنی (تیرچه) حمایت می شود. تیرچه ها معمولاً مخروطی شکل هستند و بافاصله ی کم تر از ۷۵۰ میلی متر کنار هم قرار می گیرند. وزن تیرآهن توسط شاه تیر که روی ستون قرارگرفته، تحمل می شود.

این نوع از دال مناسب ظرفیت ۹ ۶ متر و وزن زنده ی ۶ ۴ KN/m2 است. کمیت بتن و آهن به خاطر استحکام تیرچه نسبتاً پایین است اما به چهارچوب گران قیمت نیاز دارد.

۳. دال لانه زنبوری (دال مشبک)

نوعی دال بتنی است که از شبکه های مربعی با کناره های عمیق تشکیل شده. فرایند تنظیم آن شامل تثبیت قالب، تعبیه ی حفاظ روی قالب، نصب استحکامات بین حفاظ، نصب شبکه ی آهنی روی حفاظ و ریختن بتن می شود.

دال مشبک برای ظرفیت ۱۵ ۹ متر و وزن زنده ی ۷ ۴ KN/m2 مناسب است. چهارچوب، شامل استفاده از کفه، بسیار گران است.

۴. صفحات هموار

این صفحات را هم می توان به صورت دال یک طرفه ساخت و هم دوطرفه و وزن آن مستقیماً توسط دیوار یا ستون تحمل می شود. ساخت آن ساده است و به چهارچوب ساده احتیاج دارد.

صفحات هموار بیشتر برای ظرفیت ۶ الی ۸ متر و وزن زنده ی بین ۳ و ۵ KN/m2 مناسب است. به علاوه، محدوده ی ظرفیت برای صفحات پیش تنیده بین ۱۲ ۸ متر است و می توان آن را به صورت دال پس رفته نیز تهیه کرد.

هزینه ی پایین چهارچوب، سقف صاف و سرعت در احداث ازجمله مزایای استفاده از صفحات هموار است. گنجایش مطلق صفحات هموار پایین و به همین نسبت مقاومت آن کم است که باعث خمیدگی قابل توجه می شود.

۵. دال مسطح

نوعی دال استحکاماتی که وزن آن مستقیماً توسط ستون یا سرپوش، بدون استفاده از تیر سقف، تحمل می شود. احداث این نوع از دال معمولاً آسان است و به چهارچوب خاصی احتیاج ندارد. وزن آن مستقیماً به ستون منتقل می شود.

بیشتر برای ظرفیت ۶ الی ۹ متر و وزن زنده ی ۷ ۴ KN/m2 مناسب است. بیشتر از صفحات هموار، به خصوص برای سرستون، به چهارچوب احتیاج دارد. در اکثر موارد، صرفاً از پهنه بدون سرستون استفاده می شود. می توان آن را به عنوان دال مسطح پس رفته ساخت.

۶. دال دوطرفه روی تیر سقف

ساختار این نوع از دال شبیه به ساختار دال یک طرفه روی تیر سقف است اما به چهارچوب بیشتری نیاز دارد چون دال دوطرفه از هر چهار طرف حمایت می شود. دال روی تیر سقف برای طرفین بین ۶ و ۹ متر و وزن زنده ی ۶ ۳ KN/m2  مناسب است. تیر سقف مقاومت دال را بالا می برد و خمیدگی و انحنای آن نسبتاً پایین است. تیر سقف به چهارچوب اضافی نیاز دارد.

۷. دال توخالی

نوعی دال از پیش ساخته شده که سیم از داخل آن رد می شود. در این حالت نه تنها وزن خود دال تحمل می شود و میزان کارآمدی ساختمان بالا می رود بلکه به عنوان لوله ی خدماتی عمل می کند. این نوع از دال برای زمانی مناسب است که به ساخت وساز سریع احتیاج باشد.

ظرفیت واحدهای دال توخالی هیچ محدودیتی ندارد. عرض استاندارد آن معادل ۱۲۰ میلی متر و محدوده عمق آن بین ۱۱۰ تا ۴۰۰ میلی متر است.

معمولاً واحدهای دال با استفاده از جرثقیل بین تیر سقف نصب و شکاف بین واحدها با نوار پر می شود. طبق مشاهدات، دال توخالی ظرفیت معادل ۲.۵ kN/m2  روی ۱۶ متر را تحمل می کند. به همین دلیل برای دفاتر کار، ساختمان خرده فروشی یا پارکینگ مناسب است.

۸. دال بادوام

با استفاده از آجر مقاوم که به طور قابل توجهی وزن بتن و درنتیجه وزن خود دال را تحمل می کند، ساخته می شود. معمولاً ضخامت دال بادوام نسبت به دال معمولی بیشتر و معادل ۲۷۰ میلی متر است.

ساختار دال بادوام شامل نصب چهارچوب، تعبیه ی آجر، جاگذاری استحکامات در شکاف های بین آجر، قرار دادن شبکه ی آهنی روی آجر و درنهایت ریختن بتن است.

این نوع از دال برای ظرفیت های تا ۵ متر مقرون به صرفه است، کمیت بتن زیر محور خنثی را کاهش می دهد و وزن زنده ی متعادلی را باید برای آن در نظر گرفت. از دال بادوام در مناطق گرمسیر استفاده می شود. می توان نمونه استفاده ی این نوع از دال را در دوبی و چین دید.

۹. دال حبابی

برای تهیه ی این نوع از دال ابتدا حباب های پلاستیکی که از پیش ساخته شده را تعبیه می کنیم و سپس استحکامات بین و روی پلاستیک قرار می گیرد. درنهایت هم بتن تازه ریخته می شود. حباب پلاستیکی جایگزین بتن در مرکز دال است.

دال حبابی وزن را کاهش و قدرت را افزایش می دهد. می توان در ظرفیت های بالا از آن استفاده کرد، به ستون کم تری احتیاج دارد و لازم نیست زیر سقف تیر سقف یا میله گذاشته شود. درنتیجه، نه تنها هزینه ی کل را پایین می آورد بلکه مشکلی برای محیط زیست ایجاد نمی کند چون استفاده از بتن را پایین می آورد.

BubbleDeck روی حباب پلاستیکی از پیش ساخته شده قرار می گیرد. انتهای حباب پلاستیکی در دال زینتی BubbleDeck مجهز به یک لایه بتن از پیش ساخته شده است که در ساختمان جای قسمت افقی چهارچوب را می گیرد. همچنین می توان BubbleDeck را به عنوان دال ساخت کارخانه در محل ساختمان تحویل گرفت.

۱۰. دال کامپوزیت

معمولاً از بتن محکم ساخته می شود که روی کف پوش فولادی قرار می گیرد. کف پوش طی مرحله ی ساخت وساز مثل چهارچوب عمل می کند و حین مدت زمان استفاده از دال نقش محافظ بیرونی را بر عهده دارد.

اگر ضخامت کف پوش فولادی بین ۶۰ ۵۰ میلی متر باشد، ظرفیت دال می تواند به ۳ متر برسد؛ اما اگر ضخامت کف پوش فولادی به ۸۰ میلی متر برسد، می توان دال را با ظرفیت ۴.۵ متر ساخت.

۱۱. دال پیش ساخته

دال بتنی پیش ساخته در کارخانه طراحی و قالب گیری و سپس به محل احداث فرستاده می شود. قابل توجه ترین مزیت تهیه ی دال در کارخانه، بالا رفتن سودمندی و کنترل بهتر روی کیفیت است که ممکن است در محل ساختمان به دست نیاید.

دو نوع از دال های پیش ساخته از همه رایج تر است: نوع کانال و دابل تی. هردو برای ظرفیت ۱۵ متر قابل استفاده است. اندازه ی دال دابل تی متغیر است.

اندازه ی پنل فاق و زبانه می تواند بسته به طراحی موردنیاز متفاوت باشد. بعد از تعبیه، زبانه ی پنل داخل فاق پنل مجاور قرار می گیرد.

در مورد هزینه ی این نوع از دال باید گفت که دال های پیش ساخته ی بتنی تا تقریباً ۲۴% در محل ساختمان ارزان تر هستند.

۱۲. دال روی زمین

به دالی که روی زمین قرار می گیرد، دال زمینی می گویند که معمولاً به سه دسته تقسیم می شود:

• دال زمینی

ساده ترین نوع که ترکیبی از تیر سقف محکم است و ضخامت آن به ۱۰۰ میلی متر می رسد. برای زمین اسطبل که معمولاً شامل شن و سنگ است مناسب می باشد. رطوبت و خاکی که به خاطر رطوبت کمی جابه جاشده تأثیری روی آن ندارد.

• دال مسطح بادوام

شبیه به مورد قبلی است منتها تیر سقف های محکم از میان دال وارد کانال می شود. درنتیجه ، شبکه ی محکمی از بتن در انتهای دال قرار می گیرد.

• دال لانه زنبوری

روش تهیه ی آن بدین صورت است: روی شبکه ای از آجرهای پلی استرین بتن ریخته می شود و کاملاً بالای زمین قرار می گیرد. این نوع از دال معمولاً مناسب مناطقی است که خاک آن زیاد جابه جا نمی شود، نسبت به دال مسطح بادوام تقریباً ۳۰% بتن و ۲۰% فولاد کم تری مصرف می کند و به نسبت سایر انواع ارزان تر است و سریع تر نصب می شود. این نوع از دال تنها برای زمین های بسیار هموار مناسب است.

در صورتی که فعال در صنعت ساختمان هستید و میخواهید به اطلاعات ساختمان های در حال ساخت تهران و در مورد وضعیت مرحله ساخت آنها اطلاعات کسب کنید، می توانید از بانک اطلاعات ساختمان پرشین استفاده کنید.