شهرهای جدید که بیش از دو دهه است که بحث جدیدی در شهرسازی ایجاد کرده اند، حالا به یکی از اولویت های اصلی دولت تبدیل شده اند. مدیرعامل شرکت عمران شهرهای جدید می گوید که دولت به دنبال ایجاد شهرهایی است که پایدار و خودبسنده باشند. به این ترتیب اهداف مربوط به توسعه شهری در کشور محقق خواهد شد.
به گزارش پرشین سازه ، شهرهای جدید که معمولا در حواشی شهرهای بزرگ ساخته می شوند، نزدیک به دو دهه است که مطرح شده اند و برخی از آنها به قدری رشد و پیشرفت داشته اند که حالا به شهرهایی پیشرفته و پایدار تبدیل شده اند. شهرام ملکی، مدیرعامل شرکت عمران شهرهای جدید که به تازگی این مسئولیت را به عهده گرفته، تاکید می کند که هدف دولت ایجاد هرچه بیشتر چنین شهرهایی است.
وی در روز جهانی شهرسازی، سخنان کوتاهی در مورد شهرهایی با رویکرد پایدار ایراد کرد و خاطرنشان ساخت که بخش مهمی از ایجاد شهرهای این چنینی، برنامه ریزان و طراحان شهری هستند. این افراد همواره در توسعه جوامع پایدار و فراگیر نقشی کلیدی ایفاء کرده اند و باید توجه بیشتری به آنها صورت بگیرد.
این مقام مسئول در ادامه صحبت های خود تاکید کرد که در روزهای کنونی بیش از هر زمان دیگری به رویکردهای نوآورانه و مسئولانه نیازمندیم. شهرهای ما باید به محیط هایی تبدیل شوند که عدالت فضایی و برخوداری همگانی در آنها محقق شده باشد و برای همه فرصت بهره برداری از امکانات را فراهم نمایند.
ملکی در ادامه صحبت های خود تصریح کرد که رویکرد شرکت عمران شهرهای جدید ایران نیز همین است و به دنبال ایجاد شهرهایی است که همه شمول باشند و عدالت فضایی در آنها رعایت شده باشد. زیرساخت های این شهرها باید به نحوی فراهم شوند که نیاز تمام شهروندان را پاسخگو باشند.
معاون وزیر راه و شهرسازی در بخش دیگری از صحبت های خود اعلام کرد:
ما اعتقاد داریم که شهر باید بستری باشد که تمام افراد جامعه فارغ از سن، جنسیت یا طبقه اجتماعی به خدمات، فرصت ها و فضاهای عمومی باکیفیت دسترسی داشته باشند.
در حال حاضر بخش زیادی از شهرهای جدید هنوز زیرساخت کافی برای زندگی تمام شهروندان را ندارند. مشکل زیرساخت و روبنا حتی در شهرهای قدیمی نیز دیده می شود و به همین دلیل است که باید تحولی بنیادین در شیوه مدیریت شهرها ایجاد شود.
معاون وزیر راه و شهرسازی در ادامه صحبت های خود به تشریح شهر پایدار و خودبسنده پرداخت و خاطرنشان ساخت که این شهرها از لحاظ اقتصادی و محیط زیستی، کارآمد و پایدار هستند. علاوه بر این، می توانند نیازهای خود را تامین کنند و اساساً شهرهایی مستقل محسوب می شوند.
یکی دیگر از ویژگی های شهر پایدار و خودبسنده این است که از لحاظ فرهنگی و اجتماعی به گونه ای طراحی شده باشند که حس رضایت و تعلق را در ساکنان خود ایجاد نمایند.
شهرام ملکی تاکید کرد که به دنبال ساخت شهرهایی هستند که از تمام ظرفیت های بومی و امکانات محلی بهره ببرد و به رشد اقتصادی و ارتقاء زندگی شهروندان خود کمک کند. این یک هدف متعالی در ساخت شهرهای جدید است.
وی در نهایت از تمام متخصصان، نهادها، شهروندان و دیگر اقشار جامعه درخواست کرد که با ساخت چنین شهرهایی همکاری لازم را داشته باشند تا به این ترتیب، شهری پایدار، خودبسنده و عدالت محور ساخته شود که برای نسل های آینده نیز باقی بماند.
نکته قابل تاملی که وجود دارد این است که آیا تا به امروز، چنین رویکردی در شهرسازی رعایت شده است؟ نگاهی مختصر و مفید به شهرهای جدید ایران نشان می دهد که اساساً تنها چیزی که در شهرسازی موردتوجه قرار نگرفته، بحث زیرساخت و توسعه محور بودن است.
شهرهای جدید ایران عملاً به خوابگاه ساکنان خود تبدیل شده اند و اساساً هیچ امکاناتی را در اختیار آن ها قرار نمی دهند. به همین دلیل است که طرفداران زیادی ندارند. البته جالب توجه اینجاست که با وجود امکانات پایین زندگی، کمبود زیرساخت و روبنا و بسیاری مشکلات دیگر، هنوز هم قیمت مسکن در این شهرها خیلی بالاست و بخش زیادی از جامعه توان خرید آنها را ندارند.
اگر به دنبال ساخت شهرهایی با رویکرد توسعه و پیشرفت هستیم، باید قبل از هر چیزی تکلیف شهرهای جدید قبلی را مشخص کنیم که به شدت از کمبود زیرساخت رنج می برند و زندگی اجتماعی و فرهنگی ساکنان خود را دچار اختلال کرده اند.
بارها اعلام شده که شهرهای جدید اساساً برای زندگی جای چندان مناسبی نیستند و بعد از گذشت چندین دهه، هنوز هم نتوانسته اند خودبسنده و پایدار باشند. مثلاً شهرهای اقماری تهران، عملاً به خوابگاه کسانی تبدیل شده اند که در پایتخت کار می کنند اما هزینه خرید یا اجاره خانه در آن را ندارند. بنابراین هنوز هم ساکنان این شهرهای جدید، درآمد خود را از شهر بزرگتر کسب می کنند و خودبسنده نشده اند.
