شاید شما هم شنیده باشید که رشد جمعیت در ایران وارد فاز منفی شده است. نرخ باروری به حدود ۱.۶ فرزند به ازای هر زن رسیده و طبق پیش‌بینی‌های سازمان ملل، از حوالی دهه ۱۴۳۰ به بعد، جمعیت کشور وارد فاز کاهش خالص خواهد شد.
به گزارش پرشین سازه، این دگرگونی جمعیتی تنها یک آمار ساده نیست؛ بلکه می‌تواند موجی از تحولات اقتصادی و اجتماعی ایجاد کند. یکی از مهم‌ترین بخش‌هایی که به طور مستقیم تحت تاثیر قرار می‌گیرد، بازار مسکن ایران است.
فشار کوتاه‌مدت بر بازار مسکن؛ نسل دهه ۶۰ و ۷۰
کارشناسان معتقدند در کوتاه‌مدت (۱۰ تا ۱۵ سال آینده) همچنان فشار تقاضا بر بازار مسکن وجود دارد. دلیل آن حضور نسل پرجمعیت دهه‌ی ۶۰ و ۷۰ است که در حال تشکیل خانواده یا خرید خانه‌ی دوم هستند. با این حال، تغییر سبک زندگی و کاهش ازدواج و فرزندآوری باعث شده تقاضا بیشتر به سمت آپارتمان‌های کوچک زیر ۸۰ متر متمایل شود.
میان‌مدت؛ افزایش خانه‌های خالی در شهرهای کوچک
در بازه‌ی ۲۰ تا ۳۰ سال آینده، با ورود ایران به دوره‌ی پیری جمعیت، تقاضای جدید برای خرید مسکن به شدت کاهش می‌یابد. نتیجه‌ی این روند، افزایش تعداد خانه‌های خالی به‌ویژه در شهرهای کوچک و پروژه‌های انبوه‌سازی مثل مسکن مهر است. در مقابل، کلان‌شهرها با تکیه بر روند مهاجرت، بخشی از تقاضا را حفظ خواهند کرد.
بلندمدت؛ رکود ساختاری در بازار مسکن
در افق ۳۰ تا ۴۰ سال آینده، کشور رسما با کاهش جمعیت روبه‌رو می‌شود. این یعنی بخش قابل توجهی از واحدهای مسکونی بلااستفاده می‌مانند و حتی احتمال افت قیمت واقعی مسکن در مقایسه با تورم وجود دارد. در چنین شرایطی، بازار مسکن ایران می‌تواند وارد یک رکود ساختاری شود.
دیدگاه متفاوت کارشناسان
با وجود این پیش‌بینی‌ها، برخی کارشناسان دیدگاهی متفاوت دارند. سیامک پیربابایی، عضو انجمن صنعت ساختمان، معتقد است که هرچند روند جمعیتی هشداردهنده است، اما نیاز به مسکن در ایران همچنان یک نیاز انباشته و جدی است. او می‌گوید بیش از ۷ میلیون تقاضای انباشته برای مسکن در کشور وجود دارد که به دلیل ضعف عرضه، هنوز پاسخ داده نشده است.
تغییر سبک زندگی و تاثیر آن بر تقاضا
پیربابایی توضیح می‌دهد که با افزایش استقلال فردی، بالا بودن نرخ طلاق و دشواری‌های ازدواج، بسیاری از افراد به تنهایی زندگی می‌کنند. این موضوع باعث می‌شود تقاضا برای مسکن حتی در شرایط کاهش جمعیت نیز سریع کاهش نیابد.
آینده بازار مسکن در هاله‌ای از ابهام
بازار مسکن ایران در آینده‌ای نزدیک با واقعیتی تازه روبه‌رو خواهد شد. از یک سو، روند جمعیتی می‌تواند به کاهش تدریجی تقاضا منجر شود و از سوی دیگر، نیاز انباشته و تغییر سبک زندگی مانع رکود کامل خواهد شد. این شرایط پیچیده نشان می‌دهد که سیاستگذاری در حوزه‌ی مسکن باید بیش از هر زمان دیگری هوشمندانه و آینده‌نگرانه باشد.
