در هفته‌های اخیر، با آغاز موج بازگشت مهاجران غیرمجاز افغان از ایران، ادعایی در شبکه‌های اجتماعی مطرح شده که ذهن بسیاری را درگیر کرده است: برخی از این مهاجران می‌گویند مالکان ایرانی، ودیعه‌ی مسکن آنها را پس نمی‌دهند. اما واقعا چند درصد از این ادعاها واقعیت دارد؟
به گزارش پرشین سازه ، کیانوش گودرزی، رئیس اتحادیه‌ی مشاوران املاک تهران در گفت‌وگویی، ابعاد مختلف این مسئله را روشن می‌کند. او تاکید می‌کند که روند خروج مهاجران با حفظ شان و احترام این افراد در حال انجام است و باید پذیرفت که مهمان‌نوازی چهار دهه‌ای ایران، هزینه‌هایی نیز برای جامعه میزبان به همراه داشته است.
خروج اتباع و کاهش فشار بر اجاره‌ها
یکی از پیامدهای مهم خروج تدریجی مهاجران غیرقانونی از کشور، آرام‌تر شدن بازار اجاره است. گودرزی با اشاره به این موضوع می‌گوید در مناطق جنوبی تهران، فایل‌های اجاره افزایش یافته و از میزان تقاضا کاسته شده است. او البته تاکید می‌کند که کاهش قیمت‌ها همه‌گیر نبوده اما فضای کلی بازار به سمت ثبات حرکت کرده است.
این وضعیت، به گفته‌ی رئیس اتحادیه، نه تنها به خروج اتباع، بلکه به اقداماتی از سوی دولت مانند تصویب زودهنگام مصوبات حوزه‌ی مسکن نیز مربوط است. مالکان نیز به درک بهتری از شرایط بازار رسیده‌اند و دیگر نرخ‌های غیرمنطقی پیشنهاد نمی‌کنند.
آیا ودیعه‌ای بازگردانده نشده؟
پاسخ گودرزی به ادعای مطرح‌شده درباره‌ی پس ندادن پول پیش مستاجران افغان، صریح و شفاف است: «در سطح کلان، چنین چیزی صحت ندارد.» او تاکید می‌کند که موارد نادری ممکن است وجود داشته باشد؛ همان‌طور که در قرارداد بین دو ایرانی نیز ممکن است اختلاف پیش بیاید. اما نسبت دادن این موارد به همه‌ی مالکان، ناعادلانه و دور از واقعیت است.
به گفته‌ی وی، موضوع بازگشت ودیعه، یک مسئله‌ی فردی بین مالک و مستاجر است و باید از مسیر قانونی پیگیری شود. اطلاع‌رسانی به مالکان در این شرایط ضروری است و آنها موظف‌اند ودیعه را طبق قرارداد به مستاجر بازگردانند.
یکی از موضوعات مهمی که گودرزی به آن اشاره می‌کند، مسئله‌ی نرخ‌گذاری دستوری در بازار اجاره است. او معتقد است تعیین سقف افزایش ۲۵ درصدی، اگرچه با نیت کنترل بازار انجام شده، اما گاهی به عنوان مبنایی برای افزایش اجاره بها استفاده می‌شود، حتی اگر شرایط برای افزایش کمتر فراهم باشد.
رئیس اتحادیه مشاوران املاک در ادامه با نگاهی به آینده، سال ۱۴۰۴ را سال ثبات نسبی در بازار اجاره می‌داند. از دید او، روند خروج از رکود ادامه‌دار خواهد بود، به شرطی که ثبات قیمت حفظ شود و سازندگان نیز به سمت افزایش عرضه حرکت کنند.
جنگ و بازار مسکن؛ ارتباطی وجود دارد؟
در میان گمانه‌زنی‌ها، برخی مدعی‌اند که درگیری‌های منطقه‌ای و جنگ‌های کوتاه‌مدت روی قیمت مسکن در ایران، به ویژه در مناطق شمالی تهران، تاثیر داشته است. گودرزی این ادعا را رد می‌کند و معتقد است که رکود فعلی بازار ریشه در سال‌های قبل و به ویژه از زمان شیوع کرونا دارد. او تاکید می‌کند که نوسانات سیاسی منطقه‌ای تاثیر محسوسی بر قیمت مسکن نداشته و بیشتر باید نگاه به درون داشت تا پاسخ رکود فعلی بازار را یافت.
ادعای پس ندادن ودیعه مسکن به مهاجران افغان، در سطحی گسترده، پایه‌ای ندارد. بازار اجاره مسکن پس از مدت‌ها التهاب، به مسیر ثبات بازمی‌گردد. در این فضا، هم مالکان، هم مستاجران و هم دولت، باید نقش خود را به درستی ایفا کنند تا تعادل در بازار حفظ شود و بی‌اعتمادی جای خود را به اعتماد و قانون‌مندی بدهد.
