یکی از راهکارهای اصلی دولت برای ساماندهی به بازار مسکن، دریافت مالیات بر خانه های خالی بود. گرچه بعد از کش و قوس های فراوان، مالیاتی که جمع آوری شد تنها به اندازه ی قیمت یک آپارتمان ساده در مناطق جنوبی تهران بود. حالا با این وضعیت مالیات های دریافت نشده، مناطق شمال و غرب تهران پر از خانه های خالی است که قیمت های نجومی دارند و بازار ملک را دچار بحران کرده اند.
به گزارش پرشین سازه ، آخرین آمار و ارقامی که در سال ۱۳۹۹، منتشر شد نشان می دهد که حدود ۵۰۰ هزار واحد مسکونی خالی از سکنه در شهر تهران وجود دارد. این تعداد خانه، ۲۰ درصد کل واحدهای خالی کشور را تشکیل می دهند.
وجود این تعداد خانه ی خالی در پایتخت، در حالی است که به گفته ی شهردار تهران حدود ۵۱ درصد خانواده های ساکن این شهر، مستاجر حساب می شوند. مستاجرانی که با وضعیت ناخوشایند اجاره نشینی کنار می آیند و سال به سال، شرایط بغرنج تری پیدا می کنند.
از زمانی که قیمت مسکن در سال ۹۷ به صورت انفجاری و تصاعدی رشد پیدا کرد، دو نتیجه از خود بر جای گذاشت: نرخ اجاره بها بسیار بالا رفت و البته خرید و فروش نیز با یک رکود عجیب و غریب مواجه شد. در این میان، کاهش حاشیه سود ساختمان سازان نیز موجب شد که خیلی از سرمایه گذاران رغبتی به ساخت و ساز نداشته باشند و در نتیجه تولید مسکن نیز کاهش پیدا کرد.
البته لازم به ذکر است که بررسی های میدانی نشان می دهد که تعداد خیلی زیادی خانه ی خالی در مناطق شمالی تهران و منطقه ی ۲۲ در غرب پایتخت موجود است. خانه هایی که مدت هاست خالی از سکنه باقی مانده اند در حالیکه می توانستند تغییر بزرگی در وضعیت ایجاد نمایند.
آمارهای غیر رسمی و جسته و گریخته اعلام می کند که حدود ۶۰ هزار واحد مسکونی خالی تنها در منطقه ۲۲ تهران وجود دارد. منطقه ای که کانون ساخت و ساز در پایتخت به حساب می آید. در حال حاضر ۱۳۰ هزار واحد مسکونی در این منطقه وجود دارد. این در حالیست که تنها ۷۵ هزار خانواده ساکن این منطقه می باشند.
سال ۱۳۹۹ بود که مجلس، قانون اخذ مالیات از خانه های خالی را تصویب کرد و قرار شد که بر اساس این قانون، مالکین واحدهای خالی، ناچار به پرداخت مالیات شوند. اما از آن زمان تا به این لحظه، هنوز ساز و کار درستی برای تشخیص خانه های خالی از سکنه به وجود نیامده است. در نتیجه، طبیعتا این طرح نیز آن گونه که لازم بود، به حالت اجرایی درنیامده است.
در سال ۱۴۰۰، یعنی دقیقا یک سال بعد از تصویب این قانون؛ میزان مالیاتی که دریافت شد صفر بود. با آغاز سال ۱۴۰۱ و تا تیرماه، مبلغ ۲۲ میلیارد تومان از محل این مالیات جمع آوری شد که اصلا عدد قابل توجهی به حساب نمی آید. در نتیجه به نظر می رسد که باید ساز و کار دقیق تری برای اجرای این طرح در نظر داشته باشند.
سوال این جاست که مسئولیت شناسایی خانه های خالی بر عهده ی چه کسی است؟ آیا باید شهرداری دست به کار شود؟ بر اساس قانون، مسئولیت یافتن و شناسایی خانه های خالی بر عهده ی وزارت راه و شهرسازی است. این وزارتخانه در ابتدا ۵۲۰ هزار واحد مسکونی خالی را در کل کشور شناسایی کرده و به سازمان امور مالیاتی معرفی کرد. مبلغ مالیاتی که از این خانه ها باید جمع آوری می شد معادل ۱۰ هزا رو ۵۰۰ میلیارد تومان برآورد شده بود. اما از این میان حدود ۱۰۰ هزار مالک نسبت به این مالیات اعتراض کردند و اعلام نمودند که خانه های آن ها خالی نبوده است.
حالا وزارت راه و شهرسازی قرار است که اعتراض ها را مورد بررسی قرار داده و فهرست دیگری را ارائه کند.
در این میان، رئیس سازمان امور مالیاتی در اواسط آبان ماه در خصوص قانون مالیات بر خانه های خالی چنین توضیح داد: تا زمانی که اطلاعات دقیق و درستی نداشته باشیم؛ نمی توانیم بر مردمی که بدهکار مالیاتی نیستند فشار وارد کنیم. در حال حاضر، مشغول پیگیری این موضوع به همراه وزارت راه و شهرسازی هستیم. فعلا منتظریم تا اطلاعات پردازش شده در خصوص خانه های خالی از سوی وزارت راه به ما عرضه شود تا بر اساس آن ها برگه های مطالبه صادر کنیم و مالیات خانه های خالی سال ۱۴۰۰ را وصول نماییم.
با توجه به گفته های رئیس سازمان امور مالیاتی و وضعیتی که در حال حاضر شاهدش هستیم، به نظر نمی آید که تا نیمه ی دوم سال جاری هم شاهد اجرایی شدن این طرح باشیم. با این تفاصیل، این سوال مطرح می شود که آیا قرار است برای سومین سال پیاپی، شاهد عدم موفقیت قانون دریافت مالیات بر خانه های خالی باشیم؟
