شومینه و انواع آن

انواع مختلفی از سیستم های گرمایشی نظیر بخاری، سیستم های گرمایش از کف و شوفاژ وجود دارد که می تواند گرمایش کافی را به محیط ببخشد اما چه کسی می تواند نقش یک شومینه کلاسیک و زیبا را در فضای خانه انکار کند! شومینه به عنوان یک سیستم گرمایشی شیک با ضریب گرمایش بالا همچنان جزو محبوب ترین گرم کننده ها می باشد. حال در این نوشته از پرشین سازه با ما همراه باشید تا شما را با انواع شومینه آشنا و نکات لازم درباره ی استفاده از آن را فرابگیرید. پس با ما همراه باشید.

شومینه

شومینه از گذشته تا به امروز به عنوان یک وسیله گرمایشی جذاب مورداستفاده گرفته است. این وسیله نه تنها فضای خانه را گرم می کند بلکه به عنوان یک عنصر دکوراتیو زیبایی فضای اتاق را دوچندان می نماید. در حال حاضر با توجه به اهمیت ویژه دکوراسیون داخلی طراحان و معماران ایده های جدیدی برای تزئین دیوار شومینه ارائه می دهند. تعبیه شومینه در طراحی داخلی اتاق نشیمن یکی از ایده های کهن است که همواره در عصر حاضر نیز جایگاه خود را حفظ کرده و طراحی مدرن آن مورد استقبال قرارگرفته است. امروزه شومینه در طرح ها و مدل های گوناگون و با استفاده از مصالح مختلف ساخته می شود. برخلاف شومینه های قدیمی که با سوختن چوب و زغال فضای اتاق را کمی آلوده می کردند و دود آن ها منجر به سیاه شدن سقف و دیوارها می شد، شومینه های امروزی فضایی ایمن و پاک ایجاد کرده و تا حد ممکن با توجه به مدل خود منجر به صرفه جویی در مصرف انرژی می شوند.

انواع شومینه بر اساس سوخت

به طورکلی با پیشرفت تکنولوژی و آپارتمان نشینی شومینه ها نیز دچار تحول و تغییرات چشم­گیری شده اند. درواقع شومینه در یک تقسیم بندی کلی به دودسته سنتی و مدرن تقسیم می شود. دراین بین شومینه دیواری با سوخت چوب جز شومینه های سنتی به شمار می­رود؛ اما بقیه مواردی که در بخش زیر به ذکر آن ها می پردازیم با توجه به اصلاحات و تغییراتی که روی آن ها اعمال شده در زمره  شومینه های مدرن قرار می­گیرند. همان طور که میدانید شومینه جزو لوازمی است که در عین تزیینی بودن می­تواند خطرآفرین باشد، بنابراین لازم است ضمن در نظر گرفتن ظاهر و زیبایی شومینه به نکات ایمنی آن توجه ویژه ای نمایید.

۱. شومینه های چوبی

ازجمله اولین نمونه های شومینه نوع چوبی آن بود که بیشتر در محیط هایی باز رواج داشته و در صورت استفاده از آن در محیط های بسته بهتر است که هوای آزاد در محیط در جریان باشد. درواقع این نوع شومینه به تناسب سنتی بودن ممکن است میزانی از دی اکسید کربن را در فضا انتقال دهد و امنیت افراد را مختل نماید بنابراین تأکید ما بر استفاده از آن در محیط هایی با گردش هوا است. همچنین لازم به ذکر است که این نوع از شومینه به دلیل ایجاد حجم بالایی از دوده و خاکستر معمولاً چندان محبوب نبوده و در محیط های محدودی مورداستفاده قرار می گیرند.

۲. شومینه های برقی

با پیشرفت تکنولوژی، نوع جدیدی از شومینه با سوختی متفاوت وارد بازار شده است که با نیروی الکترونیکی یا هیزم های مصنوعی کار می کند. شومینه های برقی یا الکتریکی به سرعت در حال تبدیل به محبوب ترین شومینه ها ازنظر نوع سوخت می باشند. شومینه الکتریکی توسط برق و با گرم کردن فنرهای داخلی تولید حرارت می کند و شعله ایجادشده در شومینه الکتریکی ساختگی است، درواقع این شعله ساختگی مانند یک شعله واقعی به نظر می رسد و احساسی مشابه با آن ایجاد می کند.
شومینه های برقی دارای قابلیت تنظیم هستند. اگر دمای محیط بالا رود و گرما بیشتر از حد موردنیاز شود، شومینه برقی با امکان خاموش کردن و یا کنترل میزان حرارت، تعادل دمایی محیط را فراهم می کند. این در حالی است که شعله ساختگی شومینه باقی می ماند. همچنین بیشتر شومینه های برقی دارای یک کنترل از راه دور برای روشن و خاموش کردن شومینه و یا کنترل حرارت هستند.
شومینه های برقی مقرون به صرفه ترین گزینه در میان انواع شومینه ها هستند و نصب شومینه برقی نسبتاً آسان است. یکی دیگر از مزیت های این نوع از شومینه ها این است که برخلاف شومینه های چوبی و گازی نیازی به تعمیر و نگهداری معمول مانند بریدن چوب، تمیز کردن دودکش یا بازرسی خط گاز ندارند و همین مسئله عاملی برای محبوبیت این نوع شومینه ها به حساب می آید.

۳. شومینه های گازی

به طورکلی شومینه گازی جزو شومینه های مدرن به شمار می روند، چراکه سوختی کاملاً صنعتی و بدون آلاینده و خطر را دارند. در اثر گسترش آپارتمان نشینی از این نوع شومینه استقبال چشمگیری شده است. شومینه گازی یکی از انواع شومینه است که برای سوخت به جای چوب از گاز استفاده می کند و سوخت آن از گاز شهری تأمین می شود.
درواقع یکی از بهترین جایگزین های شومینه های چوب سوز شومینه های گازی است. شومینه های گازی انواع مختلفی دارند و بسیار متنوع هستند. از طرف دیگر، این شومینه ها ازنظر گرما هم گرمای زیادی تولید می کنند و گرمای آن ها نسبت به شومینه های چوبی بیشتر می باشد. همچنین این نوع از شومینه ها نسبت به سایر نمونه ها بسیار مقرون به صرفه هستند.

۴. شومینه های اتانولی

یک شومینه ی الکلی در اصل یونیتی استیل تشکیل شده از یک سینی مشعل، یک پوشش یا پوسته و معمولاً یک صفحه ی محافظ است. این شومینه ها به دلیل احتراق محصولات الکلی که فقط گرما، دی اکسید کربن و بخار تولید می کنند، نیاز به تهویه و دودکش ندارند. لازم به ذکر است که این نوع شومینه ها قطعاً گرمایی مانند نمونه های مشابه گازسوز و یا هیزمی فراهم نمی کنند، اما با محیط زیست سازگارتر می باشند.

۵. شومینه ژل سوز

به طورکلی شومینه های ژل سوز بسیار کمتر از شومینه های برقی و یا گازسوز رایج هستند و شاید بتوان علت آن را در بازدهی حرارتی کمتر نسبت به سایر شومینه ها دانست؛ اما در کنار این مسائل شومینه ژل سوز مزایای نیز دارد که ازجمله آن می توان به موارد زیر اشاره کرد. اولین مزیت، سهولت در نصب آن هاست. همچنین تمام نیاز یک شومینه ژل سوز، پر شدن آن با سوخت ژل است، درواقع هیچ نیازی به هواکش، خطوط، لوله ها یا سیم های برق نیست.
لازم به ذکر است که بعضاً فکر می کنند شعله این نوع از شومینه ها واقعی نیست که باید اذعان کرد در شومینه های ژل سوز شعله، واقعی است. لازم به یادآوری است که ترکیب نوع سوخت و شعله موجب خروجی گرمای کم می شود. درواقع نمی توان به عنوان منبع اصلی حرارت به سوخت ژلی تکیه کرد. همچنین قوطی های سوخت ژلی موردنیاز برای استفاده در شومینه ژل سوز می تواند گران باشد.

انواع شومینه بر اساس مصالح

شومینه ها نیز مانند سایر محصولات می توانند از جنس های مختلفی با توجه به کاربری شان باشند؛ که در این بخش به نمونه مدل شومینه ها با توجه به جنسشان اشاره می کنیم که به شرح زیر است.

۱. شومینه سنگی

معمولاً برای ساخت شومینه های سنگی از سنگ هایی مانند شیست و هورنفلس استفاده می کنند که استحکامی خوب و زیبایی فوق العاده ای دارند. لازم به ذکر است که ظاهر این نوع شومینه ها برای فضاهایی با سبک دکوراسیون روستیک مناسب است.

۲. شومینه آجری

شومینه های آجری با تزیین چوبی جز شومینه هایی مناسب فضاهای با سبک دکوراسیون داخلی سنتی و کلاسیک هستند. همان طور که قبلاً نیز ذکر شد شومینه های آجری با سوخت چوب قابل تبدیل شدن به شومینه های الکتریکی، گازی یا اتانولی را دارند.

۳. شومینه بتنی

به طورکلی این شومینه ها مناسب دکوراسیون داخلی با سبک مدرن یا معاصر هستند که از انواع شومینه های گازی، اتانولی و الکتریکی پیش ساخته می توان در آن ها استفاده کرد.

۴. شومینه پلاستر یا گچی

این شومینه ها به دلیل تزیینات ظریف گچی در ساختمان مناسب فضاهای با دکوراسیون داخلی سنتی و مدرن هستند و نوع آن بستگی به تزیینات و گچ کاری های آن دارد. در شومینه های گچی انواع شومینه با سوخت چوب، گازی، اتانولی و الکتریکی قابل نصب هستند. البته به دلیل تولید دود در شومینه های با سوخت چوب و گاز و کثیف شدن ظاهر این نوع شومینه بهتر است از انواع اتانولی و الکتریکی در شومینه های پلاستر استفاده شود.

۵. شومینه فلزی

شومینه فلزی بسته به نوع دکوراسیون داخلی و محلی که شومینه در آن نصب می شود؛ می توان استفاده کرد. لازم به ذکر است که این نوع شومینه برای دکوراسیون داخلی مدرن، روستیک، سنتی و صنعتی مناسب است.

۶. شومینه مرمر

شومینه مرمر را می توان یک شومینه مدرن و درعین حال کلاسیک و لاکچری در نظر گرفت. سنگ مرمر از دیرباز یکی از سنگ های زیبا و کمیاب بوده است که خواهان زیادی دارد. کسانی که طرفدار شومینه های خاص و مدرن هستند این نوع شومینه می تواند برای آن ها گزینه مناسبی باشد.

انواع شومینه بر اساس مدل

پس از انتخاب نوع سوخت مناسب برای شومینه، متناسب با نیازها و اولویت ها، نوبت به انتخاب گزینه مناسب نصب شومینه با توجه به ظاهر آن می رسد. درواقع با این تقسیم بندی وارد فضای تزیینی، لوکس و نمای ساختمان می شوید. لازم به ذکر است که در این تقسیم بندی تا حدودی از حساسیت ما کاسته می شود و دیگر بحث ایمنی و مصرف سوخت کم رنگ تر می گردد.

۱. شومینه دیواری

ابتدایی ترین نوع شومینه سنتی ازنظر نما و ظاهر شومینه ای است که در ضمن ساخت منزل در دیوار ساختمان تعبیه می شود. مزیت آن صرفه جویی در فضا است. ازنظر جلوه و زیبایی، نمایی شیک را ایجاد می کند. به طورکلی این نوع شومینه از چدن یا فولاد ساخته شده و هم قابلیت نصب روی دیوار و هم داخل آن را دارند.

۲. شومینه سنتی

شومینه های سنتی از هیزم یا چوب برای ایجاد حرارت استفاده می کنند و کوره آن ها از فولاد، سنگ و یا آجر ساخته شده است. همچنین همان طور که قبلاً مطالعه کردید، شومینه های سنتی برای خارج کردن دود از خانه از یک کانال دودکش بهره می گیرند.

۳. شومینه های ایستاده

به طورکلی شومینه های مستقل ایستاده شبیه شومینه های سنتی هستند و یک طاقچه نیز دارند. این شومینه ها بر اساس نوع سوخت، به شکل آزاد، دیواری و یا سقفی ساخته می شوند.

۴. شومینه توکار

در شومینه توکار، یک شومینه جدید در داخل شومینه سنتی از پیش ساخته شده قرار می گیرد و کارکرد آن را ارتقا می دهد. به این نحو که با نصب شومینه برقی، گازی، ژل سوز و یا الکلی در داخل شومینه چوبی سنتی که دارای دهانه باز است، می توان یک شومینه چوبی با محدودیت های فراوان مثل نیاز به نگهداری مداوم را به یک شومینه کم مصرف با استفاده راحت تبدیل کرد.

۵. شومینه کنجی

به طورکلی این نوع شومینه در شمار شومینه های دیواری محسوب می شود و همان طور که از نام آن پیدا است در کنج دیوار منزل قرار می گیرد؛ درواقع این نوع از شومینه از نوع دیواری تا حدودی جدیدتر است. ازجمله مزایای این نوع شومینه این است که در دیوار قرار می گیرد و فضای منزل را اشغال نمی کند. همچنین این نوع از شومینه ها به دلیل تزیینی بودن و زیبا ساخته شدن تأثیر زیادی در نما و زیبای منزل دارد.

۶. شومینه چرخنده

این نوع شومینه قابل چرخیدن ۱۸۰ درجه ای به هر سوی است و تا حدودی شبیه پنکه های قابل انتقال است. این بدین معناست که می توان آن را به راحتی به هر سو منتقل کرد. همچنین از دیگر مزایای این نوع شومینه این است که در زمان مصرف می توان از آن استفاده کرد؛ و از اتلاف انرژی خودداری کرد. در آپارتمان های کوچک نیز که همواره مشکل فضا مطرح می شود، وجود شومینه چرخنده مزیت محسوب می شود چراکه می توان در فصل گرم سال آن را جمع کرد و در فصل سرد سال آن را دوباره بر پا نمود که مزیت مهمی محسوب می شود.

۷. شومینه دوطرفه

به طورکلی این نوع از شومینه ها در دو سوی منزل قرار می گیرد و مزیت آن در این است که انرژی در یک طرف منزل جمع نمی گردد و به صورت پراکنده منتقل می شود، چنین پراکندگی در انرژی عاملی برای زودتر و سریع تر گرم شدن محیط و رسیدن به درجه ایده آل محسوب می شود.

۸. شومینه بدون قاب

این نوع شومینه کاملاً جدید بوده و ظاهر آن دقیقاً شبیه بخاری است. شومینه بدون قاب قابلیت این را دارد که در هر بخشی از منزل که دوست دارید قرار بگیرد.

۹. شومینه معلق

شومینه معلق ازجمله خلاقانه ترین مدل ها در طراحی شومینه محسوب می شود، چراکه این نوع شومینه از سقف آویزان شده است و اصلاً روی زمین قرار نگرفته است. مزیت این نوع شومینه این است که فضای خاصی روی زمین یا داخل دیوار را اشغال نمی کند و تا حدودی در استفاده بهینه از فضا مؤثر است.

۱۰. شومینه شیشه ای

شومینه های شیشه ای با یک پنل شیشه ای محصورشده اند و زیبایی بسیاری به محیط می بخشند.

۱۱. شومینه دردار

این مدل شومینه شامل یک تنه آجری، سنگی یا بتنی با درب فلزی دارای یک دریچه شیشه ای است. شومینه دردار گرمای کمتری نسبت به شومینه بدون در را وارد فضای خانه می کند ولی کثیفی و آلودگی هوا در آن به مراتب کمتر است. علاوه بر این، از طریق دریچه شیشه ای هم می توان آتش را مشاهده کرد که زیبایی خاصی را به همراه دارد.

نکات مهم هنگام انتخاب شومینه

• زیبایی در مقابل کاربرد

مسلماً زیبایی ظاهر سیستم گرمایشی بخصوص شومینه بسیار بااهمیت می باشد، چراکه مستقیماً تأثیر عمیقی بر دکوراسیون منزل می گذارد. از طرفی دیگر تنوع زیادی در عرضه انواع شومینه به بازار وجود دارد که دلیلی بر اهمیت زیبایی این نوع محصول است؛ اما به یاد داشته باشید که این تنها زیبایی نیست که بسیار تأثیرگذار می باشد بلکه مصرف بهینه انرژی نیز به همان اندازه بااهمیت می باشد.

•  طاقچه های بالای شومینه

این گونه طاقچه ها سازه های از پیش ساخته شده ای هستند که می توان آن ها را به راحتی بالای سر شومینه ها نصب کرد. نکته مثبتی که درباره این طاقچه ها وجود دارد این است که انواع مختلفی دارند و می توان آن ها را بر روی دیوار یا گوشه های آن نصب کرد. برخی از این طاقچه ها تنها برای تعبیه شدن بالای شومینه ها ساخته شده اند. پیشنهاد ما این است که به جای خرید سازه های از پیش ساخته شده، زمانی که به ایده مطلوب برای ساخت این المان رسیدید به ساخت یک طاقچه مناسب بپردازید.

• روش تهویه هوا

همواره باوجود اهمیت روش های تهویه هوا، مردم در هنگام نصب شومینه از این موضوع غفلت می کنند و متأسفانه حوادث تلخی رقم می خورد. درواقع مسئله ای که ممکن است ذهن افراد را در هنگام ساخت این المان نسبت به این موضوع بی اهمیت کند این است که استفاده از لوله های تهویه ممکن است باعث ایجاد ظاهری بدشکل شود؛ که این مسئله مربوط به سوخت این وسیله گرمایشی می باشد و باید در نظر داشت که این لوله های تهویه باید در نزدیک ترین قسمت ممکن به شومینه قرار گیرند.

اولین انتخابی که باید از آن اجتناب کنید استفاده از سوخت های دوگانه می باشد. این بدان معناست که از ورود گاز به شومینه هایی که با سوخت چوب کار می کنند خودداری شود. ممکن است که گرمای حاصل از این روش بیشتر باشد اما باید توجه داشته باشید که ممکن است خطراتی نیز به همراه داشته باشند. اگر از این روش استفاده کردید باید به یاد داشته باشید که همیشه در یا پنجره ای باید باز باشد و تنها در شرایطی خاص می توانید از شومینه استفاده کنید.

روش دوم دیگر استفاده از تهویه طبیعی بدون استفاده از دودکش و یا لوله تهویه می باشد. برای اجرای این روش نیاز به منطقه ای وسیع برای ایجاد شعله داریم. چنین شومینه هایی را نمی توان با استفاده از ریموت، کنترل کرد. علاوه بر این در استفاده از آن ها نیاز به باز گذاشتن درب یا پنجره می باشد.

• تجهیزات شومینه

حتی اگر در ساخت اکثر مدل ها از تجهیزات جانبی یکسانی استفاده شده باشد، هیچ الزامی برای پیروی از آن قاعده ها نیست و این امکان وجود دارد که از فریم های چوبی استفاده نشود. برای مثال می توانید از مصالحی ویژه و خام مانند فولادهای ضدزنگ و یا از رنگ دلخواه خود استفاده نمایید و هیچ مشکلی از این بابت وجود ندارد.

بررسی کاربردی بودن شومینه در خانه

خب شاید نتوان به راحتی جواب این سؤال را داد چراکه این مسئله با عوامل زیادی گره خورده است؛ اما به طورکلی شومینه های هیزمی باوجود ظاهر قدیمی و زیبا بهترین راه برای هدر دادن گرمای خانه هستند، چراکه ازآنجاکه گرما به سمت بالا حرکت می کند، بیشتر این حرارت از دودکش خارج می شود. این مسئله حتی در شب و با شومینه خاموش نیز امکان پذیر است. درباره ی شومینه هایی که روی دیوار خارجی قرارگرفته اند نیز می توان مطرح کرد که شومینه های دیواری به خاطر سرمای هوای بیرون، گرمای بیشتری نیز از دست می دهند.
راه حل این مشکل استفاده از شومینه های هیزمی فقط در مناسبت های خاص است. اگر نمی خواهید زیاد از شومینه ها استفاده کنید، برای عایق بندی بیشتر درپوش بادی بخرید. لازم به ذکر است که شومینه های گازی کاربردی ترند و ظاهر مدل های جدید آن قدری واقعی به نظر می رسد که فراموش می کنید واقعی نیستند.

انتخاب شومینه با توجه به سبک خانه

هنگام خرید شومینه حتماً به سبک کلی معماری و دکوراسیون منزل خود توجه کنید و شومینه را طوری انتخاب کنید که با سبک شما هماهنگی داشته باشد. برای مثال درصورتی که سبک خانه شما کلاسیک است، شاید تهیه و تعبیه یک شومینه سنتی و هیزمی بهترین گزینه باشد؛ اما در یک خانه با دکوراسیونی بسیار مدرن و مینی مان شاید تهیه یک شومینه برقی و یا شیشه ای گزینه مناسبی باشد.

نکات ایمنی در استفاده از شومینه

شومینه ازجمله وسایل گرمایشی است که اگر نکات ایمنی آن را به خوبی رعایت نکنید ممکن است باعث دردسر شما به خصوص در نوع هیزمی شود. به طور مختصر این نکات شامل موارد زیر می باشد:

• مواد اشتعال زا را از شومینه ها دور نگه دارید و هیزم ها را درجایی مناسب انبار کنید.
• برای اینکه خاکسترها از شومینه به هوا پرواز نکند می توانید وقتی آتش روشن است، از صفحه یا شبکه ای آهنی استفاده کنید.
• قبل از روشن کردن اولین آتش فصل، کپسول آتش نشانی تان را وارسی نمایید، هشداردهنده های دود را امتحان کنید و راه های تخلیه خانواده را بازبینی کنید.
• ماهانه هشداردهنده های دود و کربن دی اکسید را آزمایش کنید.
• به یاد داشته باشید که درهای شیشه ای، سطح شبکه ای و ابزار شومینه ها در زمان روشن شدن حسابی داغ می شوند، بنابراین اگر در خانه کودک دارید از مانعی متحرک برای پیشگیری از سوختگی استفاده کنید.

چند وقت یک بار باید دودکش انواع شومینه تمیز شود؟
حتماً شما نیز با من موافقید که افزایش دوده و کروسوت منظره بدی در خانه درست می کند و به جز اینکه جریان هوا را کاهش می دهد باعث می شود دود به خانه برگردد و حتی خطر آتش سوزی را نیز افزایش می دهد؛ بنابراین پیشنهاد می کنیم برای جلوگیری از آتش گرفتن دودکش، سالانه شومینه ها و دودکش را بررسی کنید و از افراد متخصص استفاده کنید. معمولاً آن ها نظافت را پیشنهاد می کنند که غلظت لایه دوده را کم می کند. برای تمیز کردن داخل شومینه ها ماسک مخصوص خاک بگذارید، خاکسترها را جارو کنید و سطوح را با مایع ظرف شویی بشویید.

کلام آخر

همان طور که تا بدین جای مقاله مطالعه کردید، امروزه انواع شومینه در طرح ها و مدل های مختلف در بازار ارائه می شوند و معمولاً نقش انواع شومینه خانگی و انواع شومینه های مدرن جدای از گرم کردن محیط، زیباسازی دکوراسیون داخلی خانه است. به طورکلی شومینه ها ازنظر سوخت مورداستفاده و کارکرد آن شامل انواع متنوعی هستند، مانند انواع شومینه هیزمی، شومینه گازی، شومینه برقی و شومینه الکلی که بهتر است قبل از اینکه اقدام به خرید شومینه نمایید، انواع شومینه های مدرن و انواع شومینه خانگی را کاملاً بشناسید؛ بنابراین ما در این مقاله شما را با انواع شومینه و کاربردهای آن آشنا کردیم که امیدواریم مفید واقع شده باشد.