انواع پنجره و مزایا و معایب آن

پنجره جزو بااهمیت ترین ویژگی های یک خانه محسوب می شود، از طرف دیگر وجود پنجره ها در فضای یک ساختمان مشکلاتی نیز در کنار مزایای آن دارد که ازجمله می توان به ورود سروصدای خیابان های اطراف و یا ورود هوای سرد در روزهای سرد سال اشاره کرد؛ اما تمام این معایب ناپدید می شود اگر یک انتخاب مناسب برای پنجره ساختمان مسکونی یا غیرمسکونی خود داشته باشید؛ بنابراین با توجه به این مقدمه، هدف از آماده سازی این مقاله آشنایی شما با انواع پنجره و مزایای و معایب هرکدام است. پس با پرشین سازه همراه شوید تا مروری کامل بر این عضو مهم در ساختمان داشته باشیم.

آشنایی با اجزای پنجره

همان طور که حتماً میدانید پنجره یک عنصر تک جزئی نیست که تنها از یک قطعه ساخته شده باشد بلکه شامل بخش های مختلفی با جنس های مختلف نیز است. درواقع برای تولید آن چیزی که شما می بینید، قطعات مختلف پروفیل (فریم)، شیشه، درز، یراق آلات و … روی هم سوار می شوند تا پنجره ی نهایی به شکل دلخواه به شما تحویل داده شود؛ بنابراین بهتر است برای شروع انواع پنجره را به تفکیک قطعات مختلف دسته بندی و خدمت شما معرفی کنیم.

۱. فریم پنجره

تمام اجزای پنجره بر زیبایی نمای داخلی و خارجی ساختمان تأثیر فراوانی می گذارند؛ اما دراین بین یکی از مهم ترین اجزای ساختمان، قاب پنجره یا فریم آن است که نقش مهمی در نمای داخلی و خارجی ساختمان دارد. معماران با این دید پنجره ها را طراحی می کنند که آن ها بخشی از نمای ساختمان هستند، بنابراین زیبایی در کنار کارایی از اهمیت بالایی برخوردار است. به طورکلی زمانی که مردم از انواع پنجره صحبت می کنند منظور درواقع جنس همین قاب است. در بازار نیز فریم ها در انواع چوبی، آهنی، آلومینیومی، استیل، پی و ی سی و یو پی وی سی موجود می باشند.

۲. شیشه پنجره

شیشه پنجره وظیفه عبور نور را دارد و در انواع تک جداره، دوجداره و هوشمند و… تولید می شود. جالب است بدانید که امروزه شیشه دوجداره به علت کاربردهای و مزایای وسیعی که دارد جزو رایج ترین نوع شیشه ها می باشد. به طورکلی انتخاب نوع شیشه برحسب نوع کاربری ساختمان و ویژگی های دیگر بنا می باشد و در همین راستا از بین گزینه های متعدد باید به دنبال شیشه ای بود که حداکثر کارایی را داشته و در حفظ سلامت محیط خانه و صرفه جویی در انرژی و هزینه ها مؤثر باشد.

۳. یراق آلات

وجود یراق آلات بیش تر به نحوه باز و بسته شدن پنجره برمی گردد که به طورمعمول انواع مدل های کشویی، دوطرفه، کلنگی، محوری و… در کنار سایر یراق آلات لازم برای ساخت پنجره، در بازار موجود می باشد.
خب همان طور که تا اینجای مقاله مطالعه کردید، اجزای اصلی پنجره سه مورد بالا می باشند که در ادامه درباره ی هرکدام از آن ها توضیحات جامعی می دهیم. البته در نظر داشته باشید که بخش های جزئی دیگری نیز مانند لاستیک درزگیر هم در پنجره به کار گرفته می شود اما تأثیر خاصی در مدل و انواع پنجره ایجاد نمی کنند.

ویژگی های عملکردی پنجره

به طورکلی و بسته به طرح معماری و منطقه ای که ساختمان در آن قرارگرفته است تعداد، ارتفاع و جنس پنجره های ساختمان می تواند متفاوت باشد. به طور مثال در اقلیم گرم و مرطوب بهتر است با تمهیداتی مانند ایجاد سایه، دمای هوا پیش از ورود به فضاهای داخلی ساختمان کاهش یابد، بنابراین این نوع از ساختمان ها نیاز به پنجره هایی متناسب با محل ساخت خود دارند. لازم به ذکر است که ایجاد تهویه طبیعی به خصوص در اقلیم های مرطوب اهمیت زیادی دارد. جدا از این مثال و به طورکلی پارامترهای عملکردی پنجره در جداره خارجی ساختمان شامل موارد مختلفی ازجمله موارد زیر می باشد:

• ضریب انتقال حرارت پنجره

این پارامتر به معنی این است که قابلیت انتقال حرارت چه از محیط بیرون به داخل ساختمان و چه از داخل بنا به خارج آنچه مقدار است. طبیعتاً این ضریب متأثر از جنس و ضخامت شیشه، جنس متریال پروفیل (قاب) تشکیل دهنده پنجره، یراق آلات و نوع درزبندی پروفیل پنجره و یا دو یا سه جداره بودن شیشه می باشد.

• شاخص خورشیدی پنجره

شاخص خورشیدی پنجره ساختمان ضریبی است که بر اساس آن مقدار بهره گیری ساختمان از انرژی تابشی خورشید تعیین می شود.

• تهویه طبیعی هوا از طریق پنجره

فراهم ساختن امکان تهویه طبیعی در ساختمان ها موجب تأمین بهتر آسایش حرارتی و کاهش مصرف انرژی سیستم های مکانیکی می شود. تأمین هوای تازه در داخل ساختمان از طریق پنجره ها امکان ایجاد تهویه طبیعی را در مواقع لزوم برای ساکنان خانه فراهم می سازد. همچنین از طرفی وجود درزها در اطراف بخش های مختلف پنجره می تواند باعث نفوذ و تبادل هوای داخل و خارج گردیده که عدم کنترل آن ممکن است منجر به افزایش نیاز انرژی برای تأمین سرمایش و گرمایش داخلی ساختمان شود.

انواع پنجره ازنظر پروفیل یا قاب

به طورکلی و همان طور که ذکر کردیم انتخاب یک پروفیل مناسب در پنجره با توجه به نیاز ساختمان و محیطی که در آن قرار دارد تعیین می شود و انواع آن شامل موارد زیر است که به تفضیل هر یک را توضیح می دهیم.

1. پنجره های چوبی
2. پنجره های فلزی (آهنی و آلومینیومی)
3. پنجره های کامپوزیت (فایبرگلاس، PVC و UPVC)

 

۱. پنجره هایی با پروفیل چوبی

چوب به عنوان نخستین ماده اولیه ای که بشر برای ساخت درب و پنجره مورداستفاده قرار داده است به سبب زیبایی و اصالت منحصربه فرد خود همواره جایگاه خود را در این صنعت حفظ کرده است. از زمان تولید پنجره های اولیه تاکنون تکنولوژی فرآوری و کاربرد چوب همیشه در حال رشد بوده است. نکته مهمی که درمورد استفاده از این پنجره ها باید به یاد داشته باشید، بحث نگهداری صحیح از آن ها می باشد. چراکه این گونه پنجره ها در معرض آفتاب و باران قرار دارند و ازاین رو نیاز به نگهداری ویژه ای دارند؛ بنابراین در صورت تمایل به استفاده از این پنجره ها نمونه ای باکیفیت از آن ها را انتخاب نمایید.
به طورکلی مزایای استفاده از پروفیل چوبی در کنار زیبایی و اصالت آن شامل:

• زیبایی و اصالت در ظاهر
• بی نیاز از رنگ آمیزی و صرف هزینه برای آن
• عایق صوت و حرارت باقابلیت جلوگیری از اتلاف انرژی (همراه شیشه های دوجداره یا چند جداره)
• نصب و تعویض آسان

۲. پنجره های فلزی

در میان انواع فلزهای موجود برای ساخت پروفیل، عناصر آلومینیوم، استیل و آهن محبوب و برای ساخت وساز پنجره ها در صنعت ساختمان مورداستفاده قرار می گیرند.

• پنجره های آلومینیمی

پنجره ی آلومینیمی دارای عمر بیشتری نسبت به چوب بوده و همچنین سبک تر و نازک تر است. حمل و نصب ساده تری نیز دارد. هرچند می توان شیشه این پنجره ها را دوجداره ساخت، اما ازآنجاکه بدنه قاب این نوع پنجره ها عایق نبوده و درنتیجه گرما را هدر می دهد و سرما را به فضای داخلی راه داده و عرق می کند، عملاً خواص کامل پنجره های دوجداره را ندارند. آلومینیم یک فلز بوده و در مقابل خوردگی و زنگ زدگی آسیب پذیر است. تورفتگی و خراش خوردگی آلومینیم قابل تعمیر نبوده و باید کلاً تعویض گردد. همچنین گوشه های درب ها و پنجره های آلومینیمی به صورت مکانیکی به یکدیگر متصل می شوند که باعث آسیب پذیری آن در برابر تغییر شکل خواهد بود.

• پنجره های استیل

​بدون شک پنجره های استیل نمونه ای از مقاوم ترین انواع پنجره ها بوده و از ایمنی بالایی نیز برخوردار می باشند. پنجره های استیل نمونه ای از پرکاربردترین انواع پنجره در ساختمان سازی هستند. امروزه انواع پنجره های استیل گالوانیزه مورداستفاده قرار می گیرند و مقاومت آن ها به اندازه پنجره های استیل که درگذشته مورداستفاده قرار می گیرد، می باشد. این گونه پنجره ها در طرح های مختلفی موجود می باشند و این امکان وجود دارد که بر اساس نوع طراحی خانه نمونه ای مناسب از آن ها را انتخاب نمایید.

• پنجره های آهنی

پنجره های آهنی نیز به صورت دوجداره قابل ساخت می باشند. حسن آن ها قیمت مناسب تر، قابل ترمیم بودن (مثلاً در صورت شکستگی لولاها) و رنگ پذیری مناسب می باشد؛ اما همان مشکلات عایقی پنجره های آلومینیومی را داراست. به علاوه درزگیری آن نیز معمولاً به درستی قابل انجام نبوده و در هنگام بارندگی باعث نفوذ آب از اطراف به داخل پنجره می شود. در کنار همه این موارد زنگ زدگی به مرورزمان نیز از دیگر مشکلات این نوع پنجره ها می باشد.

۳. پنجره های کامپوزیتی

در مقایسه با دیگر مصالح ساختمانی، کامپوزیت ها که محصول فرآیندهای شیمیایی هستند، انتخاب های نو و تازه ای خواهند بود. ساخت قاب های پنجره ها نیز از پیشرفت تکنولوژی در این عرصه بی بهره نمانده است. در اینجا به نمونه ای از این مصالح ترکیبی شیمیایی اشاره خواهیم کرد. امروزه این کامپوزیت ها با روکش چوب نیز در بازار ارائه می شوند.

• پنجره های فایبرگلاس

کامپوزیت های پلیمری یا فایبرگلاس یکی از انواع مصالحی است که برای ساخت پنجره ها نیز از آن استفاده می شود. فایبرگلاس، کامپوزیتی از الیاف شیشه با مواد پلیمری است که از پشم شیشه به عنوان ماده تقویت کننده و از مواد پلیمری به عنوان مواد زمینه استفاده می شود. مهم ترین ویژگی های و پنجره فایبرگلاس عبارت اند از:

• وزن بسیار سبک
• عدم نیاز به تقویت فلزی به علت استحکام و مقاومت بالا
• عایق صوتی بسیار عالی همراه با طول عمر و مقاومت زیاد
• مقاوم در برابر خوردگی و اشعه ماوراءبنفش خورشید
• عایق حرارتی بسیار عالی و مقاوم در برابر آتش
• ضریب ایمنی بالا در برابر سرقت
• قابل تولید در رنگ های متنوع و زیبا

 

• پنجره یو پی وی سی

یو پی وی سی نمونه ای جدید از متریالی است که در ساخت پنجره مورداستفاده قرار می گیرد. این متریال نمونه ای از متریالی است که به نوعی دوست دار طبیعت نیز شناخته می شود. پنجره های یو پی وی سی عایق خوبی در برابر گرما و سرما بوده و ازاین رو استفاده از آن ها می تواند در کاهش هزینه های مصرف انرژی نیز به شما کمک کند. هم چنین از دیگر مزیت های این گونه پنجره ها می توان به ضد حریق بودن آن ها اشاره کرد. ازاین رو استفاده از آن ها به نوعی در جهت ایجاد ایمنی نیز می تواند به شما کمک کند. لازم به ذکر است که پنجره یو پی وی سی عایق خوبی در برابر صدا نیز می باشد. اگر به دنبال خرید پنجره ای باکیفیت و مقرون به صرفه هستید، پیشنهاد ما استفاده از پنجره های یو پی وی سی می باشد که در ادامه از مزایای این نسل جدید از پروفیل های کامپوزیتی خواهیم گفت.

مزایای پنجره های یو پی وی سی

در صنعت پنجره سازی از این پلیمرها برای ساخت قاب پنجره ها استفاده می شود که ازجمله ویژگی های پنجره های UPVC می توان به موارد زیر اشاره کرد.

• به آسانی قابل شستشو هستند
• صرفه جویی در مصرف انرژی(پروفیل های یو پی وی سی از هدر رفتن ۳۰ درصد انرژی در درون ساختمان از طریق پنجره ها جلوگیری می شود.)
• تنوع رنگ و عدم نیاز به رنگ آمیزی
• عایق صدا (همراه شیشه های دوجداره یا چند جداره)
• عایق دما و الکتریسیته
• ضد اشتعال و حریق بوده که باعث تشدید آتش سوزی نمی گردد.

ویژگی های کلی شیشه پنجره

• مقاومت و سختی

به طورکلی میزان مقاومت و سختی شیشه به میزان مقاومت آن به ضربه بستگی دارد. به طورکلی می توان گفت، شیشه متریالی شکننده می باشد اما با افزودن موادی مختلف با خواص متفاوتی می توان میزان مقاومت آن در برابر شکستگی را افزایش داد.

• شفافیت

از ویژگی های مهم که در هنگام انتخاب شیشه باید موردتوجه قرار دهید، شفافیت آن می باشد. شفافیت شیشه در میزان نمایان بودن نمای بیرونی تأثیرگذار می باشد. شفافیت شیشه می تواند تنها ازیک طرف یا از دو طرف باشد. اگر میزان شفافیت تنها از یک سوی آن باشد، شیشه خاصیت آینه ای پیدا خواهد کرد.

• خاصیت انتقال گرمایی پایین

منظور از خاصیت انتقال گرمایی شیشه، میزان گرمایی است که از طریق آن انتقال داده می شود. اگر شیشه به خوبی عایق بندی شده باشد میزان انتقال گرما پایین خواهد داشت.

• قابلیت بازیافت شیشه

شیشه، نمونه ای از متریالی است که صد در صد قابلیت بازیافت دارد و این مسئله در محبوبیت این نوع از مصالح بسیار مؤثر می باشد. لازم به ذکر است که از شیشه به عنوان ماده خام در صنعت ساخت وساز نیز استفاده کرد.

انواع شیشه پنجره

در این بخش از مقاله راهنما به معرفی انواع شیشه های پنجره می پردازیم که شامل:

۱. شیشه شناور

شیشه شناور به دلیل فرآیند تشکیل شیشه مذاب در پنل های بزرگ و مسطح نام گذاری شده است. در طی این فرآیند، شیشه مذاب روی قلع شناور می شود و شیشه ای نازک و نرم را ایجاد می کند. این شیشه کم هزینه و بی رنگ بوده و برای پنجره های باکیفیت، درهای شیشه ای و پانل های ساختمان های مختلف کاربرد دارد. همچنین این شیشه پنجره به عنوان شیشه ایمنی، شیشه رفلکس و شیشه ای خود تمیز کن نیز مورداستفاده قرار می گیرد.

۲. شیشه دوجداره

این نوع شیشه معمولاً بانام شیشه مضاعف نیز شناخته می شود و مهم ترین و کاربردی ترین ویژگی آن عایق حرارت و صدا بودن آن است. شیشه دوجداره از دو یا چند لایه شیشه تشکیل شده است که در فواصل مشخصی از یکدیگر قرارگرفته اند. در این فضای خالی بین هر لایه شیشه، هوا و یا گازهای بی اثری مانند آرگون و کریپتون قرار می گیرد. جالب است بدانید که این گازها با فشاری تقریباً برابر با هوای خارج تزریق می شوند و درواقع علت عایق بودن شیشه های دوجداره، همین فضای خالی پر شده با گاز یا هوا می باشد، چراکه مولکول های گاز در انتقال حرارت و صوت در بهترین حالت عمل نمی کنند.
لازم به ذکر است که عایق بودن شیشه های دوجداره باعث شده است در ساخت مکان هایی مانند فرودگاه و بیمارستان از این نوع شیشه استفاده شود.

۳. شیشه سکوریت

شیشه سکوریت درواقع نوعی شیشه نشکن است که در طی عملیات تولید و ساخت به مقاومت شگفت انگیز حدود سه الی هفت برابری نسبت به شیشه های معمولی می رسند؛ بنابراین با چنین مقاومت چشمگیری خرید شیشه های سکوریت خیلی زود بسیار محبوب شد. شیشه های سکوریت با استفاده فرایند اعمال شوک حرارتی ساخته می شوند و به همین دلیل است که نسبت به شیشه های عادی و معمولی در مواجهه با حرارت و ضربه مقاومت بیشتری از خود نشان می دهند.

از دیگر ویژگی های بااهمیت شیشه های سکوریت خاصیت جالب آن در صورت خرد شدن است. درواقع اگر شیشه در اثر هر حادثه و یا ضربه ای خرد شود، شیشه به قطعه های ریز و غیر برنده ای تقسیم می شود که باعث بروز جراحت و آسیب دیدگی نمی شوند. به طورکلی سکوریت کردن شیشه فرآیندی است که می تواند بر روی انواع شیشه ها انجام شود. همچنین به طورکلی کاربرد این نوع شیشه در ویترین فروشگاه ها، درهای شیشه ای و پنجره های جانبی خودروها می باشد.

۴. شیشه آینه ای (شیشه رفلکس)

شیشه آینه ای یا انعکاسی نوعی از شیشه ها است که دارای پوشش منعکس کننده می باشند و قادرند تا نور و حرارت را انعکاس داده و از این طریق تصاویر اطراف را بازتاب کند. درواقع هنگامی که در طول روشنایی روز به این شیشه ها نگاه کنید، شیشه مانند آینه عمل کرده و تصویر محیط را منعکس می کند. شیشه های رفلکس در شب برعکس عمل کرده و به راحتی می توان داخل ساختمان را از پشت آن ها مشاهده نمود. با استفاده از شیشه رفلکس میزان حرارت ناشی از خورشید در ساختمان به میزان قابل توجهی کاهش پیدا می کند، درواقع شیشه انعکاسی، با بازتاب نور و حرارت، نیاز به استفاده از دستگاه های تهویه و خنک کننده را به شدت کاهش داده و از این طریق باعث صرفه جویی در هزینه ها می شود.

۵. شیشه لمینت

نوع دیگری از شیشه ایمنی، شیشه لمینت می باشد. شیشه لمینت متشکل از دو یا چندلایه شیشه خام یا سکوریت می باشد که با لایه طلق میانی که معمولاً از جنس پی وی بی می باشد به هم چسبیده اند. شیشه لمینت ازجمله شیشه هایی با مقاومت بالا در برابر شکستن می باشند و به دلیل وجود لایه میانی، در هنگام شکستن با الگویی عنکبوتی شکسته و قطعات شیشه شکسته فرونمی ریزد. کاربرد این نوع شیشه ها معمولاً در مکان هایی که احتمال آسیب با ریزش قطعات شیشه مانند شیشه جلوی اتومبیل ها و همچنین درجاهایی که نیاز به مقاومت بالا دارند، مناسب می باشد.

۶. شیشه خود تمیز شونده

از ویژگی های شیشه های خود تمیز شونده می توان به فتوکالیستی و هیدروفیلی بودن آن ها اشاره کرد. همین امر باعث می شود که این شیشه ها غبار به خود نگرفته و همیشه ظاهری تمیز داشته باشد. لازم به ذکر است که نگهداری و استفاده از این شیشه ها بسیار راحت می باشد.

۷. شیشه عایق

یکی دیگر از انواع شیشه پنجره، شیشه عایق است که برای بهره وری انرژی در فضاهای مختلف مورداستفاده قرار می گیرد. این شیشه ممکن است دو یا سه جداره داشته باشد که آرگون در فضای بین صفحات قرار می گیرد. جام های شیشه در یک واحد عایق که معمولاً شیشه لمینیت یا شیشه آبکاری شده است حرارت داده می شوند. شیشه عایق گزینه مناسبی برای شیشه های بیرونی خانه، محل کار و محیط های داخلی دیگر است که به شما کمک می کند تا هزینه های گرمایش و سرمایش را کاهش دهید.

انواع پنجره ازنظر شکل ظاهری

انواع دسته بندی پنجره ها علاوه بر جنس پروفیل و انتخاب نوع شیشه شامل دسته بندی بر اساس نوع باز شدن و شکل ظاهری آن ها نیز می باشد؛ بنابراین به طورکلی انواع پنجره ازنظر شکل ظاهری شامل:

۱. پنجره های کشویی افقی

پنجره های کشویی افقی نمونه ای از پنجره هایی هستند که استفاده از آن ها راحت می باشد. انواع مختلف پنجره ها قابلیت کشویی بودن را دارند برای مثال پنجره های چوبی، فایبرگلاس که نمونه متریال دوست دار طبیعت نیز می باشند می توانند به صورت کشویی مورداستفاده قرار گیرند. پنجره های آلومینیومی نیز نمونه ای از پنجره هایی است که می تواند به صورت کشویی ساخته شوند.

۲. پنجره کشویی عمودی

پنجره های کشویی عمودی شاید به گونه ای به پنجره های سنتی قدیمی شباهت داشته باشند، اما امروزه در طراحی های مدرن نیز از آن ها استفاده می شود. برای ساخت این پنجره ها می توان از انواع متریال مختلف استفاده کرد.

۳. پنجره منحنی

از پنجره های منحنی شکل بیشتر در رستوران ها و برای طبقات بالایی ساختمان ها استفاده می شود. این پنجره ها در فضای پاسیو نیز مورداستفاده قرار می گیرند. لازم به اذعان است که استفاده از این نوع پنجره ها نمای بسیار زیبایی به خانه می بخشد.

۴. پنجره ترکیبی

پنجره ترکیبی نمونه ای از پنجره هایی است که در ساخت آن ها از چند مدل پنجره در کنار هم استفاده می شود. این پنجره ها عموماً در طراحی اتاق غذاخوری، اتاق نشیمن و اتاق خواب به کار گرفته می شوند.

۵. پنجره ثابت

همان طور که از اسم این گونه پنجره ها پیداست، این پنجره ها ثابت بوده و قابلیت باز و بسته شدن ندارند. لازم به ذکر است که از این پنجره ها عموماً در مناطق سردسیر که نیازی به تهویه هوا نیست، استفاده می شود.

سخن پایانی

همان طور که در طول مقاله مطالعه کردید ما در این نوشتار به معرفی و راهنمایی درباره ی انواع پنجره های مناسب در ساختمان سازی پرداخته و نکاتی در باب انتخاب متریال مناسب ارائه کردیم. در پایان نیز توصیه می کنیم قبل از خرید پنجره نسبت به تمامی ویژگی های آن ها آگاهی داشته و در هنگام انتخاب و خرید این المان توجه لازم را داشته باشید. همچنین امیدواریم که راهنمای پیش رو مفید واقع شده باشد.