انواع سقف ساختمانی: مزایا، معایب و مقایسه فنی

سقف، نقطه‌ی پایان یک چهاردیواری خام است که آن را به فضایی قابل سکونت تبدیل می‌کند. تا زمانی که سقفی بر فراز سازه قرار نگیرد، ساختمان چیزی فراتر از دیوار و ستون نخواهد بود. اهمیت سقف تنها به محافظت در برابر باران و آفتاب محدود نمی‌شود؛ بلکه در پایداری سازه، مقاومت در برابر زلزله و حتی زیبایی نهایی ساختمان تاثیر مستقیم دارد.

با توجه به اهمیت بالای این بخش از سازه، شناخت انواع سقف‌های ساختمانی و آگاهی از نحوه‌ی اجرای آنها برای فعالان حوزه‌ی ساخت‌وساز ضروری است. در این مقاله، با انواع رایج سقف‌های ساختمانی، ویژگی‌ها، مزایا، معایب و نحوه‌ی اجرای آنها آشنا خواهیم شد تا تصمیم‌گیری مهندسان و پیمانکاران برای انتخاب نوع سقف آسان‌تر و حرفه‌ای‌تر باشد.

دسته‌بندی کلی سقف‌های ساختمانی

انواع سقف‌ها را می‌توان به چند دسته‌ی اصلی تقسیم کرد:

• سقف‌های بتنی: مانند دال بتنی و وافل
• سقف‌های فلزی: مانند سقف عرشه‌ی فولادی، تیرچه‌ی کرومیت و سقف‌های کامپوزیت
• سقف‌های نوین و پیش‌ساخته: مانند کوبیاکس و LCP

هرکدام از این دسته‌ها برای پروژه‌های خاصی مناسب هستند و بسته به اسکلت سازه، شرایط آب‌وهوایی و بودج

ه‌ی پروژه انتخاب می‌شوند.

انواع سقف ها و نحوه ی اجرایشان

همان‌طور که پیش‌تر خواندیم، سقف های ساختمانی تنوع زیادی دارند. هر یک از این سقف ها در شیوه های مختلفی اجرا می شوند:

سقف تیرچه بلوک | وزن کم، عملکرد لرزه‌ای بالا

یکی از رایج‌ترین انواع سقف در ساختمان‌سازی امروز، سقف تیرچه بلوک است. همان‌طور که از نامش برمی‌آید، این نوع سقف از بلوک‌های سبک پرکننده و تیرچه‌های بتنی یا فلزی تشکیل شده و با بتن‌ریزی تکمیل می‌شود.

مزیت اصلی این سقف، کاهش وزن سازه است که در نهایت به بهبود عملکرد لرزه‌ای و ایمنی ساختمان منجر می‌شود. همچنین به‌ دلیل فروش تیرچه‌ها به صورت پیش‌ساخته، اجرای آن سرعت بیشتری دارد.

در فرآیند اجرا از میلگرد، آرماتور حرارتی، بلوک‌های آکاستیو و بتن استفاده می‌شود. در برخی موارد از قالب‌های موقتی بهره گرفته می‌شود که پس از بتن‌ریزی، از سازه خارج شده و فضای ایجاد شده به‌صورت بهینه برای عبور تاسیسات الکتریکی و مکانیکی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

از مهم‌ترین مزایای این نوع سقف، مقاومت بالا در برابر آتش‌سوزی است. با این حال، محدودیت‌هایی نیز وجود دارد؛ مثلا نمی‌توان این سقف‌ها را به شکل همزمان کار کرد. در ضمن اگر می‌خواهید برای دهانه‌های بزرگ این سقف را اجرا کنید، ممکن است با محدودیت‌های مختلفی روبه‌رو شوید.

مزایا: وزن سبک، مقاومت خوب در برابر حرارت، هزینه‌ی نسبتا مناسب

محدودیت‌ها: امکان اجرای هم‌زمان وجود ندارد و برای دهانه‌های بزرگ مناسب نیست.

سقف دال بتنی | مقاومت و یکپارچگی بالا

سقف‌های دال بتنی که به‌ صورت یکپارچه اجرا می‌شوند، از جمله مقاوم‌ترین انواع سقف‌ها در برابر زلزله هستند. این نوع سقف برای ساختمان‌هایی با مساحت زیاد یا تعداد طبقات بالا، انتخاب مناسبی به‌ شمار می‌رود.

ویژگی مهم سقف دال بتنی، امکان تعیین ضخامت متناسب با شرایط بارگذاری و تعداد طبقات ساختمان است. همین ویژگی موجب شده تا این نوع سقف به انتخاب اول بسیاری از مهندسان سازه تبدیل شود.

سقف‌های یوبوت از جمله سیستم‌های سازه‌ای بوده که در اصل از نوع دال بتنی دوطرفه مجوف (توخالی) می‌باشند.

مزایا: مقاومت لرزه‌ای بالا، دوام طولانی‌مدت، مناسب برای ساختمان‌های مرتفع

محدودیت‌ها: وزن بالا، نیاز به زمان و نیروی اجرایی بیشتر

سقف فلزی فولادی | اجرای سریع در پروژه‌های فشرده

سقف‌های فولادی، مقاومت فوق‌العاده‌ای دارند. در این نوع سقف از ورق‌های ذوزنقه‌ای گالوانیزه استفاده می‌شود که توسط گل‌میخ به تیرها متصل شده و سپس بتن روی آنها اجرا می‌شود تا به مقاومت نهایی برسد.

این روش، به‌ واسطه‌ی سرعت بالای اجرا در پروژه‌های زمان‌بر محبوبیت زیادی پیدا کرده‌اند. با اینکه این سقف‌ها از نظر اجرایی بسیار سریع هستند، اما افزایش هزینه‌ی آهن و ورق‌های گالوانیزه موجب افزایش هزینه‌ی نهایی پروژه خواهد شد.

مزایا: سرعت اجرای بالا، امکان اجرای هم‌زمان چند سقف

محدودیت‌ها: هزینه‌ی بالای مصالح فلزی، وابستگی به کیفیت جوش‌کاری

سقف فلزی کامپوزیتی | ترکیبی از فولاد و بتن

سقف‌های جدید و نوین تنوع زیادی دارند. اما شاید یکی از بهترین سقف‌های نوین که از تکنولوژی مدرنی استفاده می‌کند، سقف‌های کامپوزت باشد. بیشتر مواقع از این سقف‌ها در ساختمان‌هایی استفاده می‌شود که اسکلت فلزی دارند.

این سقف‌ها که از ترکیب پروفیل‌های لانه‌زنبوری، آرماتور، بتن و ورق‌های فولادی ساخته می‌شوند، به دلیل وزن کم و اجرای سریع، طرفداران زیادی دارند. خود سقف های فلزی کامپوزیتی به دسته های مختلفی تقسیم می شوند. اما رایج ترین نوع سقف فلزی کامپوزیتی، سقف عرضه‌ی فولادی است که کاربردهای زیادی در ساختمان‌سازی دارد.

مزایا: وزن کم، مقاومت بالا، اجرای سریع

محدودیت‌ها: نیازمند هماهنگی دقیق میان تیم اسکلت و بتن‌ریزی

سقف کوبیاکس | کاهش مصرف بتن با تکنولوژی مدرن

سقف کوبیاکس ( Bubble Deck ) یکی از نوآورانه‌ترین روش‌های اجرای سقف در سال‌های اخیر است. این سقف با هدف کاهش مصرف بتن و افزایش مقاومت ساخته شده است. شباهت زیادی میان سقف‌های کوبیاکس با سقف تیرچه بلوک وجود دارد؛ چون این سقف مدرن نیز می‌تواند از ورود بتن به نقاط ناخواسته جلوگیری کند.

اصلی‌ترین متریال به کار رفته در سقف‌های کوبیاکس، پلی‌اتیلن است. به همین دلیل وزن زیادی ندارد و مقاومتش در برابر شرایط محیطی مختلف، بالاست. اگرچه این نوع سقف از نظر مهندسی بسیار هوشمندانه طراحی شده، اما هزینه بالای اجرا و زمان‌بر بودن مراحل پیاده‌سازی باعث شده تا در میان پروژه‌های انبوه‌سازی، کمتر مورد استفاده قرار گیرد.

مزایا: بهینه‌سازی مصرف بتن، مقاومت بالا در برابر زلزله، مناسب برای دهانه‌های وسیع

محدودیت‌ها: اجرای زمان‌بر، هزینه بالا، نیاز به تیم فنی متخصص

سقف LCP | پیش‌ساخته، سبک و مقاوم

یکی دیگر از مدرن‌ترین سقف‌هایی که امروزه در ساختمان‌سازی کاربرد دارد، سقف LCP (Lightweight Concrete Panel) است. سقف‌های LCP از جمله سقف‌های پیش‌ساخته‌ای هستند که به‌واسطه‌ی استفاده از بتن سبک، وزن بسیار پایینی دارند؛ حدود ۸۰ کیلوگرم بر هر مترمربع.

این سقف‌ها به‌صورت جوشی به تیرهای سازه‌ای متصل می‌شوند و زمان اجرای آنها بسیار کوتاه است، در نتیجه هزینه‌ها را تا حد زیادی کاهش می‌دهد. به‌ دلیل مقاومت بالا در برابر زلزله، این نوع سقف به گزینه‌ای جذاب برای ساختمان‌سازان و مهندسان سازه تبدیل شده است.

مزایا: وزن سبک، سرعت اجرا، مقاومت بالا در برابر زلزله

محدودیت‌ها: محدودیت در طراحی‌های خاص، نیاز به هماهنگی دقیق در نصب

سقف تیرچه کرومیت | اقتصادی و پرکاربرد

در مورد تیرچه‌ کرومیت، می‌توان حرف‌های زیادی زد اما این سقف، به سقف‌های ارزان‌قیمت مشهور هستند. این سقف‌ها از ترکیب تیرچه‌های فولادی و متریال پرکننده‌ای مانند یونولیت، بلوک سیمانی، بلوک سفالی یا پلی‌استایرن ساخته می‌شود.

به دلیل استفاده از مصالح مقرون‌به‌صرفه، سقف تیرچه‌ کرومیت به‌ عنوان یکی از اقتصادی‌ترین گزینه‌ها شناخته می‌شود. نحوه‌ی اجرای این سقف نیز بسیار ظریف و بادقت است. چرا که باید فواصل میان تیرچه به درستی رعایت شود. هرگونه اشکال و خطا در اجرای سقف تیرچه کرومیت باعث شکستگی می شود و با کوچکترین فشار، ممکن است سقف دچار ریزش شود.

مزایا: قیمت مقرون‌به‌صرفه، مقاومت مناسب در برابر زلزله، کاهش مصرف بتن و میلگرد
محدودیت‌ها: محدودیت در طراحی‌های معماری خاص، نیاز به دقت در نصب تیرچه‌ها، حساسیت به خوردگی در محیط‌های مرطوب، وابستگی به اجرای دقیق اتصال‌ها

سقف وافل | طراحی منظم، کاهش هزینه بتن

برخی از سقف‌ها را می‌توان روی تیرهای فرعی اجرا کرد که مهم‌ترینشان، سقف‌های وافل هستند. فاصله‌ی اجرای این سقف روی تیرهای فرعی با تیر اصلی، باید استاندارد و درست باشد. در غیر این صورت، اختلال‌های زیادی در عملکرد سقف به وجود می‌آید.

سقف وافل در واقع نوعی سقف‌های قابلمه‌ای شکل است که به جای بتن مصرف می‌شود و در نهایت، قیمت اجرای سقف را کاهش می دهد. این سقف در برابر زلزله بسیار مقاوم است اما اجرای آن نیازمند دانش فنی و مهارت بالاست.

مزایا: مصرف بتن کمتر، ظاهر منظم، عملکرد لرزه‌ای مطلوب

محدودیت‌ها: نیاز به قالب‌بندی تخصصی، زمان‌بر بودن اجرا

مقایسه‌ی فنی و اقتصادی انواع سقف‌ها

نکاتی برای تصمیم‌گیری بهتر در انتخاب نوع

برای انتخاب سقف مناسب، باید معیارهای زیر را در نظر گرفت. مانند:

• نوع اسکلت سازه (بتنی یا فلزی)
• میزان بودجه‌ی پروژه
• سرعت مورد نیاز در اجرا
• اقلیم و شرایط محیطی منطقه
• تعداد طبقات و دهانه‌ها

مشاوره با مهندسان طراح و سازه می‌تواند مسیر انتخاب را کوتاه‌تر و دقیق‌تر کند.

معرفی بانک اطلاعات ساختمانی پرشین سازه

حالا که با انواع سقف‌ها و نحوه‌ی اجرای‌شان آشنا شدیم، می‌خواهیم خبری خوش به کسانی بدهیم که شغل‌شان به نحوی با ساختمان‌سازی در ارتباط است:

اگر در زمینه‌ی ساختمان‌سازی فعالیت می‌کنید و به دنبال گسترش بازار هدف خود هستید، بانک اطلاعات ساختمانی پرشین سازه می‌تواند ابزار قدرتمندی برای شما باشد.

می پرسید چطور؟

این بانک شامل اطلاعاتی جامع از تمام پروژه‌های در حال ساخت در تهران، کرج و حومه است. شما می‌توانید با دسترسی به شماره‌ی تماس سازندگان، مستقیما محصول یا خدمات ساختمانی خود را به آنها عرضه کنید و فرصت‌های فروش خود را بالاتر ببرید. این کار باعث می‌شود که رقابت کردن در این بازار شلوغ، آسان‌تر شود.

به‌روزرسانی روزانه‌ی اطلاعات، این بانک را به یکی از دقیق‌ترین پایگاه‌های اطلاعات ساختمانی کشور تبدیل کرده است. استفاده از این سامانه می‌تواند رقابت در بازار پرتلاطم ساختمان‌سازی را ساده‌تر و هدفمندتر کند.

برای کسب اطلاعات بیشتر به صفحه‌ی آشنایی با بانک اطلاعات ساختمانی مراجعه کنید.

حرف آخر

انواع سقف‌های ساختمانی، هرکدام ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود را دارند. انتخاب نوع مناسب سقف، تاثیر مستقیمی بر عملکرد سازه، هزینه‌ی نهایی پروژه و سرعت اجرا دارد. برای رسیدن به بهترین نتیجه، توصیه می‌شود از تجربه نیروهای متخصص و مشاوران فنی کمک بگیرید، همچنین از پایگاه‌های اطلاعاتی به‌روز مانند پرشین سازه بهره ببرید.

در نهایت، سقفی انتخاب کنید که نه‌ تنها از نظر فنی و اقتصادی به‌ صرفه باشد، بلکه ضامن ایمنی و دوام بلندمدت سازه نیز باشد.