طرح نهضت ملی مسکن یکی از اصلی ترین حوزه های کاری دولت سیزدهم بود. اما بررسی ها نشان می دهد که این طرح، به نقاط جالب توجهی نرسیده که بتوان آن را در زمره ی طرح های موفق دولت سیزدهم به حساب آورد. هیچ یک از واحدهایی که قرار بود تحویل داده شوند، به اتمام نرسیده اند و حتی بسیاری از آن ها به مرحله ی کلنگ زنی هم نرسیده اند.
به گزارش پرشین سازه، وضعیت کنونی این طرح، اصلا جالب نیست و این سوال را مطرح می کند که آیا مهرداد بذرپاش، به زودی راهی مجلس خواهد شد؟
در اردیبهشت ماه، دولت سیزدهم ناچار شد با وزیر پر حاشیه ی صمت، خداحافظی کند. اما نکته این جاست که بسیاری از وزرای کابینه سیزدهم، ناکارآمد هستند و فعالیت خاصی در جهت بهبود وضعیت وزارتخانه های خود ندارند.
یکی از مهم ترین وزارتخانه های کنونی دولت، وزارت راه و شهرسازی است که با فوت رستم قاسمی، به دست مهرداد بذرپاش اداره می شود. اما به نظر می آید که دستاوردهای وزیر جدید نیز ناچیز بوده اند.
شرایط کنونی بازار مسکن که خیلی از طبقات جامعه را به ستوه آورده، این سوال را مطرح می کند که آیا به زودی شاهد رفتن وزیر راه و شهرسازی به مجلس خواهیم بود؟ آیا مجلس در این حوزه نیز حساسیت به خرج می دهد و بذرپاش را وادار به پاسخگویی می کند؟
بحران قدیمی، فصل جا به جایی
فصل تابستان در راه است و از همین الان، بازار مسکن دچار التهاب شده است. واحدهای مسکونی مناسب، از همیشه کمتر شده اند و هرچه باقی مانده، بسیار گران است.
دو سال از آغاز دولت سیزدهم گذشته و باید ۲ میلیون واحد مسکونی ساخته می شد و بازار ملتهب مسکن را آرام می کرد. اما هیچ خبری از این واحدها نیست.
البته وزارت راه و شهرسازی نیز ادعاهای مختلفی دارد. مهرداد بذرپاش می گوید که حدود ۱ میلیون واحد مسکونی در حال ساخت دارد که خیلی زود عرضه خواهند شد. تمام این واحدها در قالب طرح نهضت ملی مسکن ساخته می شوند.
اما واقعیت های کنونی چیز دیگری را نشان می دهد. از ابتدای دولت ابراهیم رئیسی، خبری از تحویل واحدهای موعود نبوده و حتی برخی از آن ها به مراحل کلنگ زنی هم نرسیده اند.
وضعیت تغییر کاربری زمین های طرح نهضت ملی مسکن
یکی از طرح های اصلی دولت برای تامین زمین واحدهای مسکونی مورد نظر، تغییر کاربری است.
حدود دو سال از ریاست جمهوری ابراهیم رئیسی می گذرد و هیچ یک از وعده های وی در خصوص مسکن، جامه ی عمل نپوشیده اند. البته اخباری که از نقاط مختلف به گوش می رسد، چنین القاء می کند که طرح نهضت ملی مسکن با قدرت در حال پیشروی است و به زودی، واحدهای مسکونی مورد نظر نیز تحویل داده می شوند.
اما اندکی بررسی نشان می دهد که چنین اخبار خوشی، مصداق واقعی ندارند. حتی خیلی از پروژه هایی که کلنگ زنی شده اند، در همان مرحله باقی مانده اند و خبری از ساخت و ساز در آن ها نیست.
بر اساس قانون جهش تولید مسکن، نمی توان در زمین های کشاورزی درجه یک و دو، جنگل های طبیعی و دست کاشت، پارک ها، نهالستان ها و…مسکن ساخت اما از آن جایی که در بسیاری از استان ها، زمین کافی برای ساخت مسکن وجود ندارد، وزارت راه و شهرسازی دستاویز خوبی به نام تغییر کاربری پیدا کرده است.
البته تغییر کاربری زمین های ممنوعه، منتقدین زیادی دارد. خیلی از کارشناسان می گویند که زمین های مزبور می توانند در جهت کشاورزی، اشتغال و… به کار بروند و تغییر کاربری اجباری آن ها، صدمات جبران ناپذیری به بار می آورد.
اما به نظر می آید که دولت می خواهد به هر طریقی که شده، حرف خود را به کرسی بنشاند و واحدهای مسکونی مزبور را بسازد. البته لازم به ذکر است که حتی با حربه های کنونی دولت هم، خبری از واحدهای مسکونی نیست و نتوانسته طرح مورد نظر خود را به اجرا دربیاورد.
آمارهایی که در خصوص اجرای طرح نهضت ملی مسکن به گوش می رسد، نااُمید کننده است و نشان از شکست این پروژه می دهد.
وعده هایی که باد هوا شد
همین چند وقت پیش بود که معاون وزیر راه و شهرسازی اعلام کرد که اولین پروژه ی نهضت ملی مسکن برای ساخت ۵۰۰ واحد مسکونی در خرداد ماه امسال به بهره برداری می رسد.
سخنان اعتراف گونه ی علیرضا جعفری نشان می دهد که تنها پروژه ای که دولت توانسته به انتها برساند، همین ۵۰۰ واحد است. این در حالیست که وعده های ابراهیم رئیسی، ساخت سالانه ۱ میلیون واحد مسکونی بود.
صرف نظر از اختلاف فاحشی که میان نتیجه و وعده های داده شده وجود دارد؛ نباید فراموش کرد که ساخت تنها ۵۰۰ واحد مسکونی، نقض آشکار قانون جهش تولید مسکن است که در سال ۱۴۰۰ به تصویب مجلس رسید و در شهریور همان سال نیز برای اجرا به دولت ابلاغ شد.
ماده اول این قانون صراحتا اعلام می کند که دولت موظف به شناسایی مسکن مورد نیاز شهر و روستاها است. وزارت راه و شهرسازی باید مستند به مطالعات طرح جامع مسکن، نیاز سالانه ی کشور به مسکن را برآورد کرده و برنامه ریزی های لازم برای ساخت این تعداد واحد مسکونی را داشته باشد.
بر اساس این قانون، در چهار سال نخست اجرای آن، باید سالانه ۱ میلیون واحد مسکونی در کشور ساخته می شد.
البته در همان ابتدای کار، وزیر جدید راه و شهرسازی اعلام کرد که ساخت ۴ میلیون واحد مسکونی امکان پذیر نیست و منابع مالی کافی برای اجرای آن وجود ندارد.
اما در عین حال، مهرداد بذرپاش به عقب ماندگی هایی که در حوزه ی مسکن وجود دارد نیز اشاره کرد و گفته بود که باید هر چه سریع تر، ساخت یک میلون واحد مسکونی سالانه را در پیش بگیرند. وی همچنین به قانون مجلس برای اجرای این طرح نیز اشاره کرده بود.
با این وجود، به نظر نمی آید که طرح نهضت ملی مسکن به موفقیت قابل توجهی رسیده باشد. مهرداد بذرپاش نیز مشخصا نتوانسته دستاوردی در حوزه ی ساخت مسکن داشته باشد.
سوال این جاست که وضعیت کنونی مسکن، آیا مجلسی ها را وادار به استیضاح وزیر راه و شهرسازی خواهد کرد؟
وزیر راه و شهرسازی پیشین، به دلیل کم کاری هایی که در حوزه ی مسکن داشت، یک بار این مسیر را طی کرده و تا آستانه ی استیضاح نیز پیش رفت. اما مهرداد بذرپاش نیز که عملکرد مشابهی داشته و نتوانسته به وعده های دولت سیزدهم، جامه ی عمل بپوشاند، فعلا از تیغ منتقدان و حتی نماینده های مجلس، در امان مانده است.
در واقع نکته ی قابل تامل این جاست که وزارت راه و شهرسازی با وجود بی عملی، هنوز با انتقاد محکم مجلسی ها رو به رو نشده است.
در دوره ی پیشین مدیریت وزارتخانه، رستم قاسمی با انتقادات فراوانی رو به رو بود و مجلس، حساسیت ویژه ای نسبت به عملکرد ایشان نشان می داد. اما به نظر می رسد که مهر سکوت عجیبی بر دهان مجلسی دوخته شده تا عملکرد مهرداد بذرپاش را مورد سوال قرار ندهند.
باز هم تنها کسانی که از وضعیت نا به سامان امروز مسکن ضرر می بینند، مصرف کنندگان و طبقات کم درآمد جامعه هستند که جایی در سیاست های دولت ندارند و به نظر نمی رسد که به زودی مشکلاتشان حل و فصل شود.
