آمارهای جهانی می گویند که تهران هفتمین شهر متراکم جهان است که جمعیت زیادی را در خود جا داده! توسعه عمودی و بلندمرتبه سازی در این شهر باعث شده که تاب آوری تهران در حوادث طبیعی کاهش پیدا کند و هر خطری از جمله زلزله یا جنگ، منجر به تخریب آن خواهد شد.
به گزارش پرشین سازه ، آسیب پذیری تهران در برابر حوادث طبیعی یا اتفاقاتی مثل جنگ بر هیچکس پوشیده نیست. به همین دلیل است که کارشناسان، اصرار به تغییر رویکرد شهرسازانه تهران دارند و اصرار می کنند که این شهر را باید به شکل افقی گسترش داده و تراکم را کم کرد.
بر اساس تحقیقات و بررسی های جهانی، آنچیزی که شهرها را در برابر حوادث آسیب پذیر می کند، توسعه عمودی است. با توسعه افقی و گسترش خطی شهرها، می توان علاوه بر کاهش قیمت، تاب آوری آن ها در برابر خطرات این چنینی را نیز افزایش داد.
یکی از بزرگترین چالش های ساکنان شهرهای بزرگی که پر از ساختمان های طویل هستند، این است که دیگر به ندرت قادر به مشاهده آسمان خواهند بود. در تهران نیز این مشکل وجود دارد و در هرکجای آن سر بلند کنید، احتمالاً آسمان را نخواهید دید، چرا که آسمان خراش ها به طور کامل، آبی آسمان را بلوکه کرده اند.
علاوه بر این مسئله، آلودگی هوا، کاهش فضای سبز، افزایش تراکم جمعیت، ترافیک و گرانی از دیگر معضلات توسعه عمودی شهرهاست که در نهایت منجر به کاهش تاب آوری شهر می شوند. شهری که تاب و تحمل نداشته باشند، با اولین اتفاق آسیب خواهد دید و بازسازی آن نیز کار ساده ای نخواهد بود.
حتی مرکز پژوهش های مجلس نیز تحقیقات جهانی را تایید کرده و می گوید که توسعه عمودی و افزایش تراکم، می تواند منجر به کاهش تاب آوری شهرها شود. بر اساس نظر برخی از کارشناسان، آینده و حیات شهرهای کشور به توسعه افقی آن ها بستگی دارد. در غیر این صورت، هر اتفاقی می تواند به نابودی آن ها منجر شود.
عمودی سازی شهرها، مشکل اصلی است!
با اینکه بارها گفته شد که عمودی سازی با فرهنگ ایرانی سازگار نیست و علاوه بر این، مشکلات زیادی برای شهر به وجود می آورد، هنوز هم می توان پروژه های تازه ای را در شهر مشاهده کرد که با همین فرمان عمودی سازی پیش می روند.
بر اساس گزارش مرکز پژوهش های مجلس، تاب آوری شهر به معنای آن است که به هنگام بروز خطر و بحران، شهر بتواند به حیات خویش ادامه دهد. حال ممکن است عوامل مختلفی این شاخص را تحت تاثیر قرار داده و تاب آوری شهرها را کاهش دهند. مثلاً عواملی مثل سیل و زلزله، آلودگی هوا، تراکم بالای جمعیت و …می توانند از دلایل کاهش تاب آوری شهرها باشند.
وقتی که تراکم یک شهر بالا می رود، شهر و شهروندان آسیب زیادی می بینند. اولین عامل آسیب زننده، آلودگی هوا و محیط زیست خواهد بود که در نهایت به کاهش کیفیت زندگی و بروز بیماری های مختلف منجر خواهد شد. علاوه بر این، قیمت ها بالا می رود که در حال حاضر نیز این معضل را در تهران می بینیم و قیمت مسکن به قدری بالا رفته که دیگر کمتر کسی قادر به خرید آن است.
در نهایت، افزایش تراکم جمعیت منجر به ایجاد پدیده های شوم اجتماعی خواهد شد که به سادگی و در کوتاه مدت از بین نخواهند رفت. علاوه بر تمام این موارد، به هرحال نباید کاهش تاب آوری را فراموش کرد که طبیعتاً به آسیب پذیر بودن شهرها منجر خواهد شد.
بر اساس گزارش مرکز پژوهش های مجلس، هفت عامل اصلی منجر به ایجاد خطر برای نواحی شهری خواهند شد که شامل موارد زیر است: افزایش جمعیت و تراکم شهری، مدیریت ضعیف شهرها، توسعه شهری به شکل برنامه ریزی نشده، کمبود زمین قابل استفاده برای شهروندان کم درآمد، ساخت و ساز نامناسب، تمرکز دارایی ها و در نهایت فرسایش اکوسیستم!
با توجه به این موارد، می توان گفت که تراکم جمعیت می توانند تمام این فاکتورها را تحریک کرده و آسیب پذیری شهرها در برابر حوادث طبیعی و غیرطبیعی را بالا ببرد.
بر همین اساس است که خیلی از کارشناسان معتقدند تنها راهکار موجود برای حل این بحران، توسعه افقی است. سعید محمدی، یکی از کارشناسان حوزه مسکن می گوید که نحوه ای که شهرهای ایران توسعه پیدا می کنند، دلیل اصلی تراکم جمعیت است.
مثلاً مدت هاست که سختگیری های زیادی برای الحاق زمین به محدوده شهرها می شود که باعث شده راه دیگری جز عمودی سازی باقی نماند. با عمودی سازی، جمعیت شهر بیشتر شده و نیاز به مسکن هم افزایش می یابد. در نتیجه باید زمین های بیشتری به کار گرفته شوند که همین عامل منجر به گرانی زمین شده، چرا که اساساً زمینی برای ساخت و ساز وجود ندارد.
نتیجه تمام این اقدامات و سیاست ها، افزایش بلندمرتبه سازی است که در نهایت به کاهش تاب آوری شهرها منجر خواهد شد و اثرات مخرب زیادی به همراه دارد.
