بعد از کش و قوس های فراوان، حالا به نظر می رسد که دولت برای ساخت خانه های نهضت ملی مسکن به منابع خوبی دست پیدا کرده است. وزیر راه و شهرسازی اعلام کرد که ۲ میلیارد دلار منابع ارزی را از محل صندوق توسعه ملی به پروژه های خانه سازی دولتی اختصاص داده اند.
به گزارش پرشین سازه ، بررسی این منبع مالی و مبلغ کنونی وام مسکن و نرخ کنونی دلار، نشان می دهد که منبع بزرگی که وزیر راه و شهرسازی از آن صحبت می کند، صرفا برای ساخت ۱۷۸ هزار مسکن کافی خواهد بود. مبلغ وام برای مسکن دولتی، ۵۵۰ میلیون تومان است.
از آن جایی که دولت، خیز بلندی برای ساخت ۱ میلیون واحد مسکونی در سال برداشته بود، رقم کنونی نمی تواند چندان ایده آل باشد. حتی اگر تمام مبلغ مزبور صرف ساخته خانه برای دهک های پایین جامعه شود که قادر به پرداخت آورده ی مالی خود نیستند، باز هم به طور میانگین فقط برای ساخت ۱۰۰ هزار واحد مسکونی کافیست.
بر اساس اعلام معاون وزیر راه و شهرسازی، ساخت خانه های دولتی در حال حاضر، متری ۱۰ میلیون تومان تمام می شود. در کنار این موضوع، باید توجه داشت که اختصاص ۲ میلیارد دلار از منابع ارزی کشور از محل صندوق توسعه ملی به یک میلیون مسکن در سال، به دو فاکتور مهم دیگر هم بستگی دارد.
اولین موضوع، تغییرات نرخ ارز است. بنابراین نمی توان اعلام کرد که قدرت پوشش دهی منبع ۲ میلیارد دلاری برای ساخت مسکن، همیشه ثابت می ماند. در صورتی که نرخ دلار که در طی دو ماه گذشته، تقریبا ثابت مانده است، باز هم کمتر شود، قدرت پوشش دهی این منبع ارزی کاهش پیدا می کند. این در حالیست که در صورت افزایش نرخ دلار، قدرت پوشش دهی منبع مزبور بیشتر می شود. بنابراین نمی توان برآورد مشخصی از قدرت پوشش دهی این منبع ارزی داشت.
دومین فاکتور به هزینه های ساخت و تورمی که آن را در بر گرفته، مربوط می شود. در سال ۱۴۰۰ که طرح نهضت ملی مسکن آغاز شد، قیمت نهاده های ساختمانی این گونه نبود. حالا بعد از گذشت دو سال، حتی هزینه های ساخت مسکن دولتی نیز به روزرسانی شده است. در نتیجه، وام ساخت مسکن نیز بیشتر شده!
مسئولین در سال ۱۴۰۱ اذعان داشتند که هزینه های ساخت هر متر مربع از واحدهای دولتی ساز، تقریباً ۴ میلیون تومان است. حالا حتی خود دولت نیز ناچار به تغییر اعداد خود شده و می گوید که هزینه ی ساخت به متری ۱۰ میلیون تومان رسیده است. به همین دلیل وام ۳۵۰ میلیون تومانی به ۵۵۰ میلیون تومان افزایش پیدا کرد.
البته هنوز هم این مبلغ از سوی سازندگان و انبوه سازان تایید نشده و خیلی از آن ها می گویند که رقم واقعی ساخت و ساز، خیلی بیشتر از این حرف هاست.
اصلاح هزینه های ساخت از سوی دولت نشان می دهد که مسئولین هم تورم ساخت و ساز را قبول دارند و می دانند که دیگر با مبالغ گذشته، نمی توان خانه ساخت. بنابراین اگر دولت می خواهد که واحدهای طرح نهضت ملی مسکن را بسازد و به سرنوشت مسکن مهر دچار نشود، باید نظارت بیشتری روی پیمانکاران و سرعت اجرای قرارداد داشته باشد. در غیر این صورت، دیری نمی پاید که قدرت منابع ۲ میلیارد دلاری هم ناچیز می شود و دیگر دولت نمی تواند روی آن حساب چندان ویژه ای باز کند.
هرچقدر زمان ساخت طولانی تر شود، تورم موجود در هزینه های ساخت و …باعث کاهش قدرت منابع ارزی می شود. طرح مسکن مهر در اواسط دهه ۸۰ با هزینه ی متری ۳۰۰ هزار تومان شروع شد. اما به دلیل تاخیرهایی که در روند ساخت و تحویل این واحدها پیش آمد، عملا از متری ۲ میلیون تومان نیز بیشتر شد. حالا ۱۵ سال از آغاز ساخت طرح مسکن مهر می گذرد و خیلی از واحدهای آن، هنوز هم تکمیل نشده اند. نکته این جاست که قطعا واحدهای مزبور برای تکمیل به هزینه های زیادی نیاز دارند. چرا که مبالغ مورد نیاز برای تکمیل پروژه، چند برابر شده است.
۱۴۰ هزار واحد مسکونی مهر در انتظار تعیین تکلیف هستند اما از آن جایی که منابع کافی برای تکمیل آن ها وجود ندارد، همانگونه نیمه کاره مانده اند.
طرح نهضت ملی مسکن برای اینکه به سرنوشت مشابهی دچار نشود، باید ساز و کار دقیق تری داشته باشد و با پیمانکاران و سازندگان متخلف برخورد کند تا هیچگونه تاخیری شامل حال پروژه نشود. تنها در این شرایط است که می توان به منابع ارزی ۲ میلیارد دلاری امیدوار بود.
