تابلوهای برق تجهیزاتی ضروری و مهم برای ساختمان‌ها هستند که هم در ساختمان‌های مسکونی و هم در ساختمان‌های صنعتی کاربرد دارند. این تجهیزات بسته به محل نصب، عملکرد، تعداد واحدهای ساختمان و میزان سیستم‌هایی که به آن‌ها متصل می‌شوند، انواع مختلفی داشته و هر نوع آن‌ها نیز استانداردهای به خصوصی دارند، برای مثال ابعاد جعبه برق صنعتی نسبت به فضایی که در آن نصب می‌شود، متفاوت است. آشنایی با استانداردهایی مانند ابعاد تابلو برق در ساختمان‌های ۴ واحدی و بیشتر، اولین موضوع در تهیه، نصب و استفاده از این تابلوها است که در ادامه به آن می‌پردازیم.
ابعاد استاندارد تابلو برق برای ساختمان‌های ۴ واحدی
تابلوهای برق در ساختمان‌ها به منظور محافظت از تاسیسات برقی نصب می‌شوند. این تجهیزات برای ساختمان‌های مختلف از تک واحدی تا چند واحدی استفاده می‌شوند و در هر ساختمان با ابعاد و اندازه‌های مختلف استفاده می‌شوند. البته انتخاب ابعاد تابلو برق ساختمان تنها به تعداد واحدها بستگی ندارد و عومل مختلف دیگری مانند کاربری ساختمان، تعداد و میزان استفاده از سیستم‌های برقی در ساختمان و تجهیزات متصل به تابلو برق هم در انتخاب ابعاد مناسب تابلو برق تاثیرگذار هستند.
برای مثال در بعضی ساختمان‌ها تمام تابلو برق‌ها مانند فیوز، تابلو برق عمومی و تابلو کنترل در یک محفظه قرار می‌گیرند که در این شرایط باید تابلویی با ابعاد بزرگ‌تر خریداری کرد. به عبارت دیگر ابعاد تابلو برق ۴ واحدی در ساختمانی مسکونی با ساختمان تجاری یکسان نیست. همچنین در ساختمانی که علاوه بر واحدهای مسکونی، فضاهایی مانند استخر هم وجود دارد و برق بیشتری استفاده می‌کند، تجهیزات نصب شده روی تابلو بیشتر و ابعاد تابلو برق نیز بزرگ‌تر است، مگر در شرایطی که از تابلو برق استخر خانگی به طور جداگانه استفاده شود. به طور کل، به منظور انتخاب مناسب‌ترین ابعاد تابلو برق ۴ واحدی باید نکات زیر را در نظر داشت و سپس اقدام به انتخاب و خریداری تابلو برق کرد:
- نوع کاربری ساختمان بر اساس تعداد واحدها
- میزان و تعداد تجهیزاتی که در تابلو برق قرار داده می‌شود
- محل نصب تابلو برق و شرایط دسترسی به آن بر اساس ابعاد
- داشتن یا نداشتن همرفت طبیعی هوا برای جلوگیری از داغ شدن تابلو برق
- داشتن فضای ۲۵ درصدی توسعه و امکان اضافه کردن تجهیزات در صورت لزوم
در بیشتر ساختمان‌های ۴ واحدی با کاربری خانگی ابعاد تابلو برق به شرح زیر هستند:
- تابلوهای دیواری :
| عمق | عرض | ارتفاع |
| ۲۲ | ۴۰ | ۵۰ |
| ۲۷ | ۵۰ | ۵۰ |
| ۲۲ | ۴۵ | ۶۰ |
| ۲۷ | ۶۰ | ۶۰ |
- تابلوهای ایستاده :
| عمق | عرض | ارتفاع |
| ۶۰ | ۶۰ | ۲۱۰ |
در ساختمان‌های مسکونی ۴ واحدی استفاده از تابلوهای ایستاده چندان رایج نیست. به خصوص در ساختمان‌های با کاربری خانگی تنها از تابلوهای دیواری استفاده می‌شود.
با این حال بسته به اینکه ابعاد تجهیزات چقدر باشد مانند ابعاد جعبه کنتور برق خانگی، جعبه فیوز و… ممکن است اندازه‌ها کم و زیاد شوند.
انواع تابلو برق های ساختمانی
همان‌طور که گفته شد یکی از موضوعاتی که در انتخاب ابعاد تابلو برق و تهیه این محصول اهمیت دارد، تعداد تابلوهایی است که در محفظه کلی قرار می‌گیرند. تابلو برق‌های ساختمانی دارای انواع مختلفی هستند که بسته به نحوه ساخت و فضایی که برای تابلو در نظر گرفته می‌شود، در بعضی ساختمان‌ها در یک تابلو کلی و در بعضی ساختمان‌ها تابلوهای جداگانه هستند. در ساختمان‌های بیش از یک واحد، انواع تابلو برق‌های ساختمانی عبارتند از :
- تابلو برق عمومی
از دیگر انواع تابلو برق‌های ساختمانی می‌توان به تابلو برق عمومی اشاره کرد. ابعاد تابلو برق عمومی نیز بسته به تعداد واحدها، میزان سیستم‌های برقی و… مشخص می‌شود. وظیفه تابلو برق‌های عمومی، برق رسانی به قسمت‌های عمومی ساختمان یا در اصطلاح مشاعات است. آسانسور، لامپ و چراغ‌های راه‌پله، چراغ‌ها و روشنایی راهرو، حیاط، پشت‌بام، آنتن مرکزی، برق آیفون، اعلان حریق و همه وسایل و سیستم‌های برقی که مورد استفاده همه اهالی ساختمان قرار گرفته و تمام اهالی در پرداخت هزینه‌های آن شراکت دارند، می‌باشد. علامت اختصاری تابلوهای برق عمومی در نقشه تاسیسات GP است. بسته به میزان سیستم‌های برقی عمومی ساختمان در بعضی ساختمان‌ها تابلو برق عمومی مجزا نیست و بخشی از تابلو کنتور است. در ساختمان‌هایی که تابلو برق عمومی در آن‌ها مجزا است، تابلو به صورت روکار یا توکار است.
- تابلو کنتور
اصلی‌ترین تابلو برق در ساختمان‌ها، تابلو کنتور است. این تابلو همان تابلویی است که کابل برق اصلی ساختمان که از سمت اداره برق به هر ساختمان اختصاص داده می‌شود، به سمت آن آمده و در آن نصب می‌شود. این تابلو را نزدیک به درب ورودی اصلی ساختمان‌ها نصب می‌کنند. کابل کشیده شده از تیر چراغ برق ابتدا به این تابلو وارد و سپس بین واحدهای ساختمان تقسیم می‌شود. این تابلو ممکن است صرفا تابلویی برای اختصاص دادن برق واحدها یا تابلویی مشترک برای برق واحدها و برق مشاعات باشد. نشانه این تابلو در نقشه تاسیسات MDP است.
تابلو کنتور عموما از سه بخش کنتورها، ورودی و خروجی تقسیم می‌شود که کنتورها، کنتور مجزای هر واحد که تک فاز یا سه فاز هستند، ورودی بخشی است که برق از تیر چراغ برق به آن وارد می‌شود و بخش خروجی، محل خروج برق به سمت کنتورها و کلیدهای تابلو برق است که قطع و وصل کنتور هر واحد با آن‌ها انجام می‌شود. یکی از موضوعات مهم حین نصب تابلو کنتور و دیگر تابلوها، ارتفاع تابلو از زمین است. در حالت استاندارد ارتفاع تابلو برق از کف باید حداکثر ۱.۷- ۲.۲ باشد و نمایشگر کنتور از زمین ۸۰ سانتی‌متر ارتفاع داشته باشد. علاوه بر ارتفاع تابلو برق از کف زمین، فاصله تابلو با دیگر تجهیزاتی مانند کنتور آب و گاز هم اهمیت دارد. تابلو برق باید فاصله ۱۳۰ سانتی با کنتور گاز، ۶۰ سانتی با کنتور آب و ۱.۵ متر فضای باز در جلوی کنتور داشته باشد.
ابعاد و استانداردهای کلی تابلوهای برق
همان‌طور که در ابتدا گفته شد، تابلو برق‌های ساختمانی دارای استانداردهای کلی هستند که در ساخت آن‌ها باید رعایت شود. استانداردهای تابلو برق در قیمت خرید آن هم موثر است. طبق استانداردهای کلی ساخت تابلو برق که توسط شرکت معتبر آلمانی در زمینه تولید تابلو برق به نام ریتال تعیین شده، ابعاد استاندارد تابلو برق های دیواری و ایستاده به شرح زیر هستند:
- تابلوهای دیواری
| ابعاد صفحه مونتاژ | ابعاد تابلو برق | ||||
| عمق مفید | عرض | ارتفاع | عمق | عرض | ارتفاع |
| ۱۵ | ۲۵ | ۳۷ | ۱۷ | ۳۰ | ۴۰ |
| ۲۵ | ۳۵ | ۳۷ | ۲۷ | ۴۰ | ۴۰ |
| ۲۰ | ۳۵ | ۴۷ | ۲۲ | ۴۰ | ۵۰ |
| ۲۵ | ۴۵ | ۴۷ | ۲۷ | ۵۰ | ۵۰ |
| ۲۰ | ۴۰ | ۵۷ | ۲۲ | ۴۵ | ۶۰ |
| ۲۵ | ۵۵ | ۵۷ | ۲۷ | ۶۰ | ۶۰ |
| ۲۰ | ۴۵ | ۶۷ | ۲۲ | ۵۰ | ۷۰ |
| ۲۵ | ۵۵ | ۷۷ | ۲۷ | ۶۰ | ۸۰ |
| ۲۸ | ۶۷ | ۸۵ | ۳۰ | ۷۰ | ۹۰ |
| ۲۵ | ۶۵ | ۹۷ | ۲۷ | ۷۰ | ۱۰۰ |
| ۳۱ | ۷۵ | ۱۱۷ | ۳۳ | ۸۰ | ۱۲۰ |
- تابلوهای ایستاده
| ابعاد صفحه مونتاژ | ابعاد تابلو برق | ||||
| عمق مفید | عرض | ارتفاع | عمق | عرض | ارتفاع |
| ۵۰ | ۵۰ | ۱۹۰ | ۶۰ | ۶۰ | ۲۱۰ |
| ۵۰ | ۷۰ | ۱۹۰ | ۶۰ | ۸۰ | ۲۱۰ |
| ۷۰ | ۷۰ | ۱۹۰ | ۸۰ | ۸۰ | ۲۱۰ |
در صورتی که در یک ساختمان ابعاد گفته شده، مناسب نصب و نیاز تجهیزات برقی نباشد و در واقع ابعاد تابلو مورد نیاز از ابعاد استاندارد تابلو کنترل برق بیشتر باشد، امکان ساخت تابلو برق با ابعاد سفارشی هم وجود دارد. در این شرایط قیمت تابلو برق بسته به جزئیات ابعاد متفاوت است. برای مثال قیمت تابلو برق ۴۰*۶۰ با عمق سفارشی با تابلویی با همین ابعاد اما از نوع استاندارد متفاوت است. برای اطلاع از قمیت دقیق انواع ابعاد تابلو برق مانند قیمت تابلو برق ۴۰*۶۰ یا تابلوهای سفارشی، صرفا باید از مراکز معتبر اقدام کرد.
