طرح مالیات بر خانه های لوکس بیش از ۲ سال است که مطرح شده و در طول یک سال گذشته نیز اجرایی شده است. البته نتیجه ای که از چنین طرحی انتظار می رفت، به دست نیامد. آمار اخذ مالیات در شش ماه امسال برای واحدهای مسکونی معمولی اصلا جالب توجه نبوده است.
به گزارش پرشین سازه ، بررسی آمارهای بانک مرکزی به خوبی نشان می دهد که قیمت مسکن در ماه های آینده با توجه به نوساناتی که در بازار ارز شاهدش هستیم، باز هم تغییر پیدا می کند. معمولا این تغییرات به سمت افزایش قیمت است. همین موضوع باعث می شود که خیلی از واحدهای مسکونی و مالکین آن ها، ترجیح می دهند که برای پیشگیری از ضرر و داشتن حاشیه سود بیشتر، فعلا خالی بمانند.
از سوی دیگر مالیات هایی که از محل خانه های لوکس دریافت شده است، نشان می دهد که مبالغ جمع آوری شده نمی توانند برای کمک به عرضه ی واحدهای مسکونی به بازار مسکن مفید باشند. البته برخی از کارشناسان و فعالین بازار متعقد هستند که این مالیات ها ممکن است در نهایت، کمی عرضه ی مسکن را افزایش دهد.
از سوی دیگر، آمارهای منتشر شده از سوی مرکز آمار ایران نشان می دهد که تورم نقطه ای در آبان ماه ۵۰ درصد بوده است. همچنین متوسط وزنی قیمت مسکن در تهران به ۴۷ میلیون و ۹۳۸ هزار تومان رسیده است. این اعداد و ارقام به خوبی نشان می دهد که مسکن باز هم گران تر شده است.
اصلی ترین اقشاری که از این وضعیت در فشار هستند، مصرف کنندگان واقعی و متقاضیان کم درآمد هستند. همچنین مستاجرین نیز هر روز در حال شاهد افزایش اجاره بها می باشند. البته برخی اقدامات می تواند تا حدی رشد قیمت ها را متوقف کند. اقداماتی مثل دریافت مالیات از خانه های خالی از سکنه قرار بود که به همین موضوع کمک کند اما در طول هشت ماه گذشته شاهد بوده ایم که مبلغ به دست آمده از این منبع مالی اصلا زیاد نبوده است و در نتیجه نمی تواند جنبه ی بازدارنده داشته باشد.
از سوی دیگر، مرکز روابط عمومی و اطلاع رسانی وزارت امور اقتصادی و دارایی در مورد این طرح هشدار داده بود و تاکید داشت که دود چنین طرحی، قبل از همه به چشم مستاجران خواهد رفت. روابط عمومی این وزارتخانه گفته بود: سامانه مالیات بر خانه های خالی با هدف تعیین ارزش و محاسبه ی مالیات واحدهای مسکونی خالی بر اساس ماده ۵۴ قانون مالیات های مستقیم، طراحی و توسعه یافته است و از دی ماه سال ۱۴۰۰ به عنوان بخشی از درگاه ملی خدمات الکترونیک سازمان راه اندازی شده است. بر این اساس، مودیان مالیاتی می توانند ضمن مراجعه به بخش واحدهای مسکونی خاله از سکنه، علاوه بر دیدن املاک مشمول خود، نسبت به محاسبات مربوطه واکنش لازم را ثبت کنند و در صورت نیاز، اقدام به پرداخت آنلاین مالیات خود نمایند.
بر اساس اعلام سازمان امور مالیاتی، تا این لحظه تعاد ۵۱۵ هزار و ۵۰۰ خانه ی خالی از سوزی وزارت راه و شهرسازی شناسایی و برای پرداخت مالیات به سازمان امور مالیاتی کشور معرفی شده اند. برای مالکین این خانه ها نیز پیامک اطلاع رسانی ارسال شده است و در حال حاضر نیز روند مطالبه و وصول مالیات در حال انجام می باشد.
وزارت امور اقتصادی و دارایی کشور نیز در خصوص مبلغ بسیار کمی که از محل مالیات بر خانه های خالی به دست آمده بود نیز توضیحاتی ارائه کرد و خاطرنشان ساخت که در ابتدا، برای تمام مالکین پیامک مربوط به خانه ی خالی ارسال شده بود که از این میان برخی از افراد نسبت به این موضوع معترض بودند. در نتیجه مهلت اعتراض تعیین شد و به سامانه ی اسکان و املاک وزارت راه معرفی شدند تا اطلاعات خود را ثبت یا ویرایش نمایند.
علاوه بر این، در سال گذشته بانک اطلاعاتی مناسب و جامعی در اختیار سازمان امور مالیاتی نبود. به این ترتیب مالیات سال گذشته نیز در سال جاری دریافت خواهد شد.
در سال جاری، سازمان امور مالیاتی با دستگاه های مختلفی مثل شهرداری، وزارت راه، سازمان ثبت املاک و…همکاری می کند تا به یک بانک اطلاعاتی جامع از خانه های خالی دست پیدا کند. به همین دلیل، سازمان مالیات در حال حاضر مشغول محاسبه ی مالیات خانه های گران قیمت برای سال ۱۴۰۱ است. تا دو ماه دیگر نیز قرار است که این مالیات ها مشخص شده و برگه ی تشخیص صادر شود.
بر اساس اعلام سازمان مالیاتی، اولین بار در دی ماه سال پیش این اطلاعات به دستش رسیده است. اما با توجه به این که چند ماه بعد، لیست دیگری از خانه های خالی و صاحبانشان از سوی وزارت راه و شهرسازی دریافت شده است، سازمان امور مالیاتی نیز اطلاعاتی که در فهرست جدید وجود دارد را مبنای محاسبه ی مالیات قرار داده است.
در نتیجه طبیعتا سال ۱۴۰۰ در حالی گذشت که هیچ یک از صاحبان خانه های خالی، مالیات واحدهای خود را پرداخت نکردند. البته لازم به ذکر است که در سال جاری، پرداخت مالیات این واحدهای مسکونی لوکس از سوی سازمان به جدیت پیگیری می شود. تا به این لحظه نیز، وجوهی پرداخت شده است اما با سقف مالیات های پیش بینی شده، تفاوت زیادی وجود دارد.
در حال حاضر، بررسی آمارها نشان می دهد که مالیات دریافتی در هشت ماه نخست سال از محل خانه های خالی حدود ۱ میلیارد و ۴۳۸ میلیون تومان بوده است.
همچنین آمارهایی که از سوی وزارت امور اقتصاد و دارایی منتشر شده نیز نشان می دهد که میزان مبالغ دریافتی در هشت ماه نخست امسال، تفاوت زیادی نکرده است اما در قیاس با شش ماه اول سال ۱۴۰۰، سه برابر رشد کرده است.
مالیات خانه های خالی شامل چه واحدهایی می شود؟
در صورتی که یک واحد مسکونی در شهرهایی که بیش از ۱۰۰ هزار نفر جمعیت دارند، بیشتر از ۱۲۰ روز خالی بماند مشمول مالیات خواهد شد. به ازای هر ماهی که بعد از مهلت مذکور، خانه ی مربوطه خالی بماند، ماهانه مشمولی مالیاتی بر مبنای مالیات بر درآمد اجاره به شرح سال اول معادل شش برابر مالیات متعلقه، سال دوم معادل ۱۲ برابر و سال سوم نیز معادل ۱۸ برابر مالیات متعلقه خواهد بود.
نکته ی بسیار مهم این جاست که سال ها طول کشید تا وزارت راه و شهرسازی موفق به طراحی سامانه املاک و مسکن شود. این سامانه اصلی ترین منبع وزارتخانه برای شناسایی خانه های خالی بود. در این سامانه، اطلاعات سکونتی تمام افراد ثبت می شود که کسانی که در مهلت مشخص شده، نتوانند اطلاعات خود را وارد کنند، واحد مسکونی آن ها خالی از سکنه تشخیص داده می شود و به سازمان امور مالیاتی معرفی می گردد.
برخلاف آن چه که خیلی از کارشناسان به آن باور داشتند، تعیین مالیات بر خانه های لوکس باعث شد که خیلی از صاحبان آن ها، خانه های خود را بفروشند و واحدهایی در کشورهای همسایه بخرند تا از پرداخت مالیات خود فرار کنند.
در این میان، داوود منظور رئیس سازمان امور مالیاتی در مورد اطلاعات این خانه های خالی نیز سخنانی گفت: از سوی وزارت راه و شهرسازی ۵۲۰ هزار واحد مسکونی خالی به سازمان معرفی شد. از این میان ۲۱۶ نفر به این موضوع اعتراض داشتند که اعتراض تمام آن ها نیز وارد بود.
بر اساس آمارها، در شش ماه اول سال، حدود ۴۸۵ میلیون تومان از این منبع مالیاتی درآمد برای دولت کسب شده است. البته این موضوع در هفت ماه اول سال کنونی به یک میلیارد و ۴۰۲ میلیون تومان رسیده است که نشان از رشد می دهد.
آمار هشت ماهه همچنان حاکی از رشد است. به نحوی که مبلغ مالیات جمع شده در طول این مدت، یک میلیارد و ۴۳۸ میلیون تومان بوده است.
بر اساس آن چه که مسئولین مختلف می گویند، اصلی ترین دلیل برای صفر بودن درآمد مالیاتی بر خانه های خالی این بوده است که اطلاعات وزارت راه و شهرسازی دچار تغییر شده است.
بر همین اساس، یکی از اعضای کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی به این موضوع اشاره کرده است و گفت: برخی از مالکین هم مثل بانک ها، تمایلی به پرداخت مالیات خود ندارند. این مسئله یک قانون است و باید به درستی در کشور اجرا شود. حتی اگر منابع آن کم یا زیاد باشد. چرا که اصلی ترین دلیل وضع این قانون، ساماندهی بازار مسکن است نه درآمد افزایی!
اقبال شاکری، عضو کمیسیون عمران مجلس در خصوص فروش واحدهای مسکونی لوکس توسط مالکین و خرید ملک در کشورهای همسایه، چنین گفت: بر اساس قانون اخذ مالیات از خانه های خالی، دولت و سازمان امور مالیاتی موظف هستند که مالکان را وادار به تعیین وضعیت ملک خود نمایند. ممکن است مالک بخواهد مالیات را پرداخت کند، ملک خود را بفروشد یا اجاره بدهد. به هرحال باید تکلیف واحدهای مسکونی روشن شود.
شاکری در خصوص موضع بانک های کشور در خصوص این مالیات نیز چنین گفت: در حال حاضر، بیشترین تعداد خانه های خالی متعلق به شخصیت های حقوقی مثل بانک هاست. در نتیجه طبیعی است که از این قانون دل خوشی نداشته باشند. در هر صورت باید منتظر ماند و دید که این قانون می تواند واحدهای مسکونی را به بازار وارد کند یا خیر!
اصلی ترین امیدواری ها این است که چنین مالیاتی، وضعیت بازار مسکن را بهبود ببخشد. البته شرط اصلی تحقق این هدف، همکاری بانک ها و تن دادنشان به این قانون است.
گرچه اقداماتی مانند این وضع این مالیات، می تواند تا حدی اثرگذار باشد، اما به هرحال دولت باید به کمک بخش خصوصی بیاید و ساخت مسکن را افزایش بدهد.
