خانه‌دار شدن به‌جای رؤیا، حالا در مسیر واقعیت! دولت در ادامه سیاست‌های قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت، طرحی ملی برای واگذاری زمین یا واحد مسکونی رایگان به خانواده‌های دارای سه فرزند و بیشتر آغاز کرده است؛ طرحی که اگرچه از سال ۱۴۰۰ کلید خورده، اما اکنون با سرعت بیشتری در حال اجراست.
شرایط دریافت زمین رایگان
برای مشمول شدن در طرح، متقاضیان باید مجموعه‌ای از شرایط قانونی را دارا باشند:
- نرخ باروری منطقه: خانوار باید ساکن شهری با نرخ باروری زیر ۲.۵ درصد باشد. به بیان دیگر، خود فرزندان یا پدر خانواده باید متولد شهری باشند که نرخ رشد جمعیت پایینی دارد.
- تاریخ تولد فرزند سوم: طبق آخرین اصلاحیه وزارت راه و شهرسازی، فرزند سوم باید پس از تاریخ ۲۴ مهر ۱۴۰۰ متولد شده باشد.
- سابقه سکونت: خانواده باید حداقل ۵ سال در شهر مورد درخواست سابقه سکونت داشته باشد.
- مالکیت و فرم «ج»: در این طرح شرط سبز بودن فرم «ج» حذف شده است؛ یعنی حتی کسانی که در گذشته از طرح‌های مسکن مهر یا زمین دولتی استفاده کرده‌اند، دوباره می‌توانند متقاضی شوند.
- ساختار خانواده: زمین تنها به خانواده‌هایی تعلق می‌گیرد که هر سه فرزند از یک پدر و یک مادر باشند.
شهرهای با نرخ باروری بالای ۲.۵ درصد
| نام استان | نام شهر | نرخ باروری |
|---|---|---|
| آذربایجان غربی | پلدشت | ۲.۸۷ |
| خراسان رضوی | خواف | ۲.۶۸ |
| خراسان رضوی | باخرز | ۲.۹۶ |
| خراسان رضوی | تایباد | ۲.۹۶ |
| خوزستان | شادگان | ۳.۱۷ |
| سیستان و بلوچستان | زاهدان | ۳.۲۸ |
| سیستان و بلوچستان | میرجاوه | ۳.۳۹ |
| سیستان و بلوچستان | زابل | ۳.۳۹ |
| سیستان و بلوچستان | زهک | ۳.۳۹ |
| سیستان و بلوچستان | هامون – محمدآباد | ۳.۵۴ |
| سیستان و بلوچستان | ایرانشهر | ۳.۷۶ |
| سیستان و بلوچستان | فنوج | ۳.۸۲ |
| سیستان و بلوچستان | چابهار / مناطق آزاد | ۳.۸۸ |
| سیستان و بلوچستان | خاش | ۳.۹۵ |
| سیستان و بلوچستان | مهرستان | ۴.۰۸ |
| سیستان و بلوچستان | سرباز / راسک | ۴.۲۵ |
| کرمان | سیرجان | ۲.۸۵ |
| گلستان | قلعه گنج | ۲.۵۷ |
| گلستان | گمیشان | ۲.۷۲ |
| گلستان | آق‌قلا | ۲.۷۲ |
| کردستان | کردکو‌ی | ۲.۶۲ |
| هرمزگان | بندرعباس | ۲.۶۲ |
| هرمزگان | قشم | ۲.۸۹ |
| هرمزگان | بشاگرد | ۲.۸۵ |
| هرمزگان | بندرجاسک | ۲.۸۵ |
ثبت‌نام در سامانه ثمن؛ مسیر گام‌به‌گام
برای ثبت‌نام در این طرح، متقاضیان باید به سامانه ثمن به نشانی saman.mrud.ir مراجعه کرده و گزینه «متقاضیان دارای سه فرزند به بالا» را انتخاب کنند. سپس مدارک لازم از جمله:
- مدارک شناسایی سرپرست، همسر و فرزندان بالای ۵ سال،
- سابقه بیمه، جواز کسب یا گواهی اشتغال،
- گواهی مستمری بازنشستگی یا اشتغال به تحصیل فرزندان،
- و مدارک اثبات سکونت ۵ ساله،
باید در سامانه بارگذاری شود. در صورت نقص مدارک، پرونده در وضعیت بررسی باقی می‌ماند تا کامل شود.
مشخصات زمین و نحوه واگذاری
طبق اعلام وزارت راه و شهرسازی، متقاضیان واجد شرایط می‌توانند یکی از دو نوع امتیاز زیر را دریافت کنند:
- زمین: یک قطعه زمین تا متراژ ۲۰۰ متر مربع در شهرهای زیر ۵۰۰ هزار نفر جمعیت یا مناطق روستایی.
- واحد مسکونی: برای ساکنان کلانشهرها (مانند تهران) که زمین در دسترس نیست، واحد آماده در شهرهای جدید یا مجاور واگذار می‌شود.
مالکیت به صورت مشترک بین پدر و مادر صادر شده و سند نهایی پس از تسویه اقساط آماده‌سازی انتقال می‌یابد. بازپرداخت هزینه آماده‌سازی به شکل فروش اقساطی با دو سال تنفس و هشت سال بازپرداخت انجام می‌شود.
آمار و وضعیت واگذاری در سراسر کشور
آخرین آمارها نشان می‌دهد تاکنون بیش از ۸۴ هزار قطعه زمین و واحد مسکونی واگذار شده و بیش از ۲۷۷ هزار خانواده واجد شرایط تشخیص داده شده‌اند. با این حال، هنوز حدود نیمی از مشمولان در انتظار تخصیص نهایی هستند.
استان‌های پیشتاز در اجرای طرح
| استان | تعداد قطعات واگذار شده |
|---|---|
| یزد | ۹۳۱۵ |
| خراسان جنوبی | ۶۷۷۱ |
| هرمزگان | ۶۴۰۰ |
| خراسان رضوی | ۶۱۱۸ |
| خوزستان | ۳۵۷۶ |
| کرمان (جنوب) | ۳۴۱۶ |
| کرمانشاه | ۳۱۰۲ |
| تهران | ۳۱۰۰ |
| بوشهر | ۲۳۸۷ |
| کهگیلویه و بویراحمد | ۲۳۵۴ |
| کرمان | ۲۲۷۸ |
| اصفهان | ۲۱۴۸ |
| البرز | ۲۰۷۲ |
| قم | ۱۹۸۴ |
| چهارمحال و بختیاری | ۱۸۹۰ |
| آذربایجان شرقی | ۱۷۵۲ |
| مرکزی | ۱۳۹۱ |
| همدان | ۱۲۹۸ |
| قزوین | ۱۲۸۱ |
| سیستان و بلوچستان | ۱۰۰۸ |
| ایلام | ۹۵۱ |
در استان فارس نیز تاکنون ۱۹۷۴ قطعه زمین واگذار شده و ۶۰۰ قطعه دیگر آماده تحویل است. در استان تهران نیز با وجود کمبود زمین، ۲۸۰۰ خانواده موفق به دریافت واحد شده‌اند.
چشم‌انداز طرح؛ از وعده تا واقعیت
اگرچه اجرای این طرح با چالش‌هایی چون کمبود زمین در برخی استان‌ها مواجه است، اما مسئولان وعده داده‌اند که در مناطق دارای محدودیت، زمین‌های جایگزین و پروژه‌های مشارکتی جایگزین خواهند شد. هدف نهایی دولت، تحقق عدالت مسکن و ایجاد انگیزه برای فرزندآوری در سراسر کشور است.
