به گزارش پرشین سازه، بررسی جزئیات منتشر شده از لایحه بودجه ۱۴۰۵ کل کشور نشان میدهد که استراتژی مالیاتی دولت در بخش مسکن دچار چرخشی معنادار شده است. ارقام جدید حاکی از آن است که دولت نهتنها امیدی به تحقق درآمدهای کلان از محل مالیات خانههای خالی ندارد، بلکه با کاهشی ۶۰ درصدی در برآورد درآمدی این بخش، عملاً به چالشهای اجرایی و عدم موفقیت در شناسایی واحدهای مسکونی منجمد اعتراف کرده است. در مقابل، فشار مالیاتی بر مالکان املاک لوکس با افزایش ۴۰ درصدی نسبت به سال گذشته همراه شده است.
سقوط ۶۰ درصدی درآمد مالیات خانههای خالی
بررسی ردیفهای درآمدی لایحه بودجه ۱۴۰۵ نشان میدهد که درآمد پیشبینی شده از محل خانههای خالی نسبت به سال گذشته ۶۰ درصد «آب رفته است». کارشناسان اقتصادی این اقدام را پیامی آشکار از سوی دولت مبنی بر ناکامی در اجرای موثر این قانون طی چهار سال اخیر میدانند.
به گزارش بخش اخبار پرشین سازه، آمارهای عملکرد هفتماهه نخست سال جاری نشان میدهد که میزان تحقق درآمد مالیاتی از این محل تنها حدود ۲ درصد بوده است؛ رقمی که در سالهای گذشته نیز در محدوده یک درصد نوسان داشته است. این شکاف عمیق میان پیشبینی و عملکرد باعث شده تا دولت در بودجه ۱۴۰۵، این تکلیف قانونی را صرفاً برای ادای وظیفه و بدون حساب باز کردن جدی روی درآمد آن در نظر بگیرد.
پاشنه آشیل طرح: سامانه املاک و دادههای ناقص
تحقیقات و گزارشهای مرکز پژوهشهای مجلس نشان میدهد که علت اصلی این شکست، عدم تکمیل اطلاعات در سامانه ملی املاک و اسکان است. عدم موفقیت در جمعآوری دادههای قابلاطمینان از محل اقامت اصلی و فرعی افراد، عملاً امکان اخذ مالیات با هدف عرضه واحدها به بازار اجاره را سلب کرده است.
- عدم شناسایی دقیق وضعیت سکونت توسط سامانه
- نبود ضمانت اجرایی قوی برای خوداظهاری مالکان
- تفاوت ساختاری با مدلهای جهانی (مالیات سالانه عمومی)
افزایش ۴۰ درصدی فشار بر املاک لوکس
در سوی دیگر ماجرا، دولت درآمد ۷۰۰ میلیارد تومانی را برای مالیات بر واحدهای مسکونی لوکس در سال ۱۴۰۵ پیشبینی کرده که افزایشی ۴۰ درصدی را نشان میدهد. دلیل اقبال بیشتر دولت به این نوع مالیات، سهولت وصول آن است؛ چراکه برخلاف مالیات مسکن از نوع خانههای خالی، نیازی به شناسایی پیچیده وضعیت سکونت ندارد. آمارها نشان میدهد که در ۷ ماهه نخست امسال، ۵۷ درصد از مبلغ بودجه مصوب برای مالیات املاک لوکس محقق شده است که عملکردی بهمراتب موفقتر محسوب میشود.
جزئیات و تغییرات قانونی در بودجه ۱۴۰۵
اگرچه لایحه بودجه ۱۴۰۵ برخلاف سنوات گذشته فاقد احکام مالیاتی دقیق (نظیر نرخ و کف قیمت) در متن اصلی است، اما در احکام مربوطه شرط دریافت مالیات برای خانههای بالای ۵۰ میلیارد تومان، داشتن بیش از یک واحد مسکونی توسط مالک تعیین شده است (با نرخ ۰.۲ درصد مازاد بر ۵۰ میلیارد). برای مالکانی که تنها یک خانه دارند، این کف قیمت ۱۰۰ میلیارد تومان در نظر گرفته شده است.
تحلیل نهایی: ماهیگیری با تور سوراخ
کارشناسان بر این باورند که تمرکز بر لوکسها و خالیها به جای مالیات سالانه عمومی بر املاک، مدلی «معیوب» است که با عدالت مالیاتی در تضاد بوده و اثر درآمدی پایداری برای دولت ندارد. سیاست مالیاتی دولت در بخش مسکن را میتوان به «ماهیگیری با تور سوراخ» تشبیه کرد.
تمرکز بر خانههای خالی که دولت ابزار شناسایی دقیق آنها را ندارد، مانند تلاش برای صید با توری است که سوراخهای بزرگی دارد. اکنون دولت تصمیم گرفته است قایق خود را به سمت برکهای کوچکتر اما مطمئنتر (املاک لوکس) ببرد، هرچند که این منبع نیز نمیتواند غذای کل اقتصاد مسکن را تأمین کند.
برای پیگیری آخرین تحلیلها و اخبار صنعت ساختمان، میتوانید به بخش اخبار پرشین سازه مراجعه کنید.
