در اقدامی عملی برای گشودن گرههای چندین ساله در پروژههای بازآفرینی شهری، فریدون باباییاقدم، عضو هیأتمدیره شرکت بازآفرینی شهری ایران، سفری میدانی به شمالغرب کشور داشت. این سفر نظارتی با هدف تسریع همافزایی نهادی و تعیین تکلیف پهنههای پرخطر و بافتهای ناکارآمد شهرهایی چون ماکو، چالدران و پلدشت انجام گرفت. نقطه عطف این بازدید، تأکید جدی بر دو چالش حیاتی بود: بلاتکلیفی حقوقی محلات پرخطر که جان هزاران نفر را تهدید میکند و دیگری، معضل گسترش ساختوسازهای غیرمجاز در حریم و بستر رودخانهها که مستقیماً بر سلامت عمومی و محیط زیست تأثیر منفی میگذارد.
بلاتکلیفی «بایندر» ماکو؛ چالش ۲۵۰۰ خانوار
یکی از جدیترین اولویتهای مطرحشده در جریان این سفر، سرنوشت محله «بایندر» در شهر ماکو بود. با وجود اینکه جابهجایی این محله به دلیل قرارگیری در پهنههای پرخطر، در سال ۱۳۸۷ به تصویب هیأت دولت رسیده است، اما این تصمیم همچنان اجرایی نشده و بیش از ۲۵۰۰ خانوار در شرایط بلاتکلیفی و آسیبپذیری بالا ساکن هستند.
باباییاقدم هدف از این نظارت عالیه را، پیگیری اجرای سریعتر تفاهمنامههای بازآفرینی در مناطق آزاد، از جمله منطقه آزاد ماکو و جلفا، در چارچوب ماده ۶۵ قانون احکام دائمی برنامههای توسعه دانست و بر لزوم رفع موانع حقوقی و اجرایی تأکید کرد.
صیانت از حریم رودخانهها؛ معضل ساختوساز غیرمجاز
چالش مشترک شهرهای چالدران و سیهچشمه، ناشی از عدم رعایت بستر و حریم رودخانهها است. گسترش ساختوسازهای غیرمجاز در این حریمها، نهتنها خطر سیلخیزی را افزایش داده، بلکه به دلیل نبود شبکه مناسب فاضلاب شهری، منجر به آلودگی شدید رودخانهها و تهدید جدی سلامت عمومی شهروندان شده است.
در همین راستا، بهمنظور پیگیری نحوه برخورد قاطع و قانونی با متخلفان، جلسهای تخصصی با دادستان منطقه آزاد برگزار شد. این رویکرد نشاندهنده عزم نهادی برای صیانت از محیط زیست و اجرای کامل ضوابط و مقررات در زمینه توسعه شهری است.
خلاء مطالعاتی و پیامدهای طغیان رود ارس
عضو هیأتمدیره شرکت بازآفرینی شهری ایران همچنین به دو مسئله مهم دیگر اشاره کرد:
- چالدران: با وجود پیشینه تاریخی قابل توجه، این شهر همچنان فاقد مطالعات مصوب بازآفرینی است. این خلاء برنامهریزی باید بهفوریت توسط نهادهای مربوطه رفع شود تا اجرای پروژههای اصلاحی امکانپذیر گردد.
- پلدشت: بررسیها نشان داد که طغیان رود ارس در سالهای گذشته، باعث حذف حدود ۴۰ هکتار از بافت تاریخی این شهر شده است. همچنین، افزایش ساختوسازهای غیرمجاز در حاشیه رود ارس به یک معضل جدی تبدیل شده که مقرر شد برای تصمیمگیری و مداخله، به سطوح استانی و ملی ارجاع داده شود.
در نهایت، بازدیدهایی نیز از محلههای نیازمند مطالعات بافت فرسوده مانند «شاهمار» در جلفا و شهر آواجیق صورت گرفت که نشان از تمرکز شرکت بر شناسایی و تعیین تکلیف تمام محلات ناکارآمد در شمالغرب کشور دارد. این اقدامات با هدف نهایی ارتقای کیفیت زندگی شهروندان، ایمنی و پایداری توسعه شهری در مناطق حساس صورت میگیرد.
