وقتی بیمه شرط شد، مردم به میدان آمدند!
تنها چند روز پس از الزام بیمه مرکزی به استعلام اقامتگاه متقاضیان از سامانه ملی املاک و اسکان، میزان خوداظهاری‌ها رکورد زد. این سامانه اکنون شاهد رشد ۸۵ درصدی ثبت اطلاعات در کمتر از یک هفته است.
📊 جهش آماری؛ از ۱۰۰ هزار تا ۱۸۵ هزار خوداظهاری روزانه
پرشین سازه | به گفته حسین عبداللهی، مدیر سامانه ملی املاک و اسکان، از ابتدای آبان ۱۴۰۴ و هم‌زمان با اجرای مصوبه جدید بیمه مرکزی، تعداد خوداظهاری‌های روزانه از حدود ۱۰۰ هزار مورد به بیش از ۱۸۵ هزار مورد رسیده است. این رشد کم‌نظیر، نتیجه الزام قانونی ثبت نشانی در سامانه املاک برای دریافت بیمه‌نامه‌ها بر اساس کدپستی اقامتگاه اصلی است.
عبداللهی اعلام کرد که در این مدت، بیش از ۵ میلیون استعلام از سوی بیمه مرکزی دریافت و پاسخ‌گویی سامانه بدون اختلال جدی انجام شده است. این آمار نشان‌دهنده ثبات فنی و آماده‌سازی دقیق زیرساخت‌های ارتباطی میان دستگاه‌های دولتی است.
⚙️ جزئیات طرح: الزام بیمه‌ای برای شفافیت اقامتگاه‌ها
بر اساس اجرای بند ۷ تبصره ۸ ماده ۱۶۹ مکرر قانون مالیات‌ها و ماده ۳ قانون ساماندهی بازار زمین و مسکن، از این پس صدور و تمدید هرگونه بیمه‌نامه منوط به استعلام از سامانه املاک و اسکان است. این موضوع از دی‌ماه ۱۴۰۳ به‌صورت پایلوت آغاز شد و از اول آبان‌ماه ۱۴۰۴ رسماً اجرایی گردید.
این اقدام، نه‌تنها برای بیمه‌های خودرو و شخص ثالث، بلکه برای بیمه‌های عمر، سلامت و اموال نیز الزامی شده است. هدف اصلی از این سیاست، احراز اقامتگاه اصلی و جلوگیری از ثبت‌های صوری در بازار مسکن است.
📡 عملیات ۱۰۰ میلیونی برای آماده‌سازی زیرساخت‌ها
پیش از اجرای رسمی طرح، بیش از ۱۰۰ میلیون استعلام آزمایشی میان شرکت‌های بیمه و سامانه املاک و اسکان انجام شد. این حجم عظیم از تبادل داده‌ها، گامی برای شناسایی خطاها و افزایش هماهنگی میان سامانه‌ها بود. به گفته مسئولان، این فرآیند به عنوان یک «آگاهی‌رسانی پیش‌اجباری» عمل کرد تا کاربران پیش از اعمال قانون، فرصت ثبت اطلاعات خود را داشته باشند.
🖊️ ثبت سریع و آسان؛ کمتر از دو دقیقه
مدیر سامانه اعلام کرد که شهروندان می‌توانند با مراجعه به amlak.mrud.ir، تنها با وارد کردن کدپستی و شناسه قبض برق، در کمتر از دو دقیقه اقامتگاه اصلی خود را ثبت کنند. این اقدام، دسترسی عمومی و مشارکت مردمی در پروژه ملی شفافیت را افزایش داده است.
🔍 تحلیل: چگونه «بیمه» موجب شفافیت مسکن شد؟
پیش از این، اطلاع‌رسانی و ارسال اخطارها به تنهایی نتوانسته بود مردم را به ثبت اقامتگاه‌ها ترغیب کند. اما الزام بیمه به استعلام از سامانه املاک و اسکان، به‌مثابه روشن کردن کلید یک اهرم ملی عمل کرد. هر شهروندی که برای تمدید بیمه خود اقدام می‌کند، ناگزیر باید اقامتگاهش را ثبت کند؛ نتیجه؟ جهش ۸۵ درصدی تنها در چند روز!
این تجربه، نشان داد که استفاده از خدمات عمومی به عنوان اهرم اجرایی، می‌تواند مشارکت گسترده مردم را در پروژه‌های ملی تضمین کند — الگویی که می‌توان در سایر طرح‌های دولت مانند کارت سوخت یا خدمات بانکی نیز پیاده کرد.
🏁 جمع‌بندی
موفقیت اخیر سامانه املاک و اسکان در جذب مشارکت مردم، نقطه عطفی در مسیر شفاف‌سازی بازار مسکن است. با بیش از ۵ میلیون استعلام بیمه‌ای، ۱۰۰ میلیون عملیات پیش‌آگاهی و جهش چشمگیر ثبت‌نام‌ها، می‌توان گفت این پروژه از مرحله اطلاع‌رسانی عبور کرده و به مرحله «اقدام همگانی» رسیده است.
داستان رشد خوداظهاری، نشان داد که گاهی یک تغییر کوچک در سیاست اجرایی — از توصیه به اجبار — می‌تواند دریچه‌ای بزرگ به سوی تحول داده‌ای و کارآمدی دولت بگشاید.
