رکود عمیق بازار مسکن اکنون از مرحله‌ی معاملات عبور کرده و به قلب اشتغال مهندسان ساختمان رسیده است. بررسی شاخص «ارجاع کار» در سازمان‌های نظام مهندسی استان‌ها نشان می‌دهد که طی نیمه‌ی نخست سال ۱۴۰۴، حجم پروژه‌های جدید برای خدمات مهندسی (طراحی، نظارت و نقشه‌کشی) حدود ۳۰ درصد کمتر از مدت مشابه سال قبل بوده است. این کاهش کم‌سابقه به معنای افت فرصت‌های شغلی برای مهندسان و شرکت‌های فنی فعال در صنعت ساخت‌وساز است.
رکود ساخت‌وساز و تهدید اشتغال مهندسان
به گزارش پرشین سازه، استاندار همدان اعلام کرده که میزان ارجاع کار در حوزه‌ی مهندسی ساختمان حدود ۳۰ درصد کاهش یافته است؛ اتفاقی که نه تنها نشانه‌ای از رکود ساخت‌وساز در سطح ملی است، بلکه زنگ خطری برای بازار کار مهندسان محسوب می‌شود. در برخی کلان‌شهرها، حجم پروژه‌های جدید تا ۳۶ درصد کمتر از سال گذشته گزارش شده و برخی دفاتر مهندسی از افت ۵۰ درصدی سفارش‌ها سخن می‌گویند.
پیامدهای خروج مهندسان از صنعت ساختمان
کاهش تقاضا برای خدمات مهندسی، بسیاری از متخصصان را به سمت تغییر شغل سوق داده است. کارشناسان هشدار می‌دهند که خروج نیروهای حرفه‌ای از صنعت ساختمان، در صورت بازگشت رونق، به بحران کیفیت منجر می‌شود. تجربه‌ی سال‌های گذشته نشان داده است که غیبت نیروهای آموزش‌دیده و باتجربه در دوران رکود، به افت کیفیت ساخت‌وساز و افزایش هزینه‌های بازسازی در سال‌های آینده ختم می‌شود.
تصویر آماری از اشتغال در صنعت ساختمان
طبق آخرین آمار رسمی، حدود سه میلیون نفر در بخش ساختمان فعالیت داشتند که معادل ۱۳ درصد از کل شاغلان کشور بود. اما در سال ۱۴۰۳، این رقم به حدود دو میلیون و ششصد هزار نفر کاهش یافته و سهم اشتغال این بخش به ۹.۲۸ درصد رسیده است. این کاهش ۱۵ درصدی، تاییدی است بر اثر مستقیم رکودهای پیاپی مسکن بر اشتغال و تولید ملی.
خسارت پنجم رکود مسکن
رکود بازار مسکن تاکنون چهار آسیب جدی به همراه داشته: کاهش قدرت خرید خانه‌اولی‌ها، رکود ساخت‌وساز، جهش اجاره‌بها و افت صنایع وابسته. اکنون، «افت اشتغال مهندسان» پنجمین خسارت این بحران است. رشد اقتصادی بخش ساختمان در بهار امسال تنها ۰.۴ درصد اعلام شده است؛ نشانه‌ای از کاهش فعالیت عمرانی و ضعف سرمایه‌گذاری در این بخش.
رابطه‌ی رکود و اشتغال در بازار مسکن
مطالعات بین سال‌های ۱۳۸۴ تا ۱۳۹۶ نشان می‌دهد که بین وضعیت اشتغال در صنعت ساختمان و رونق یا رکود بازار مسکن رابطه‌ای مستقیم وجود دارد. در دوره‌های رونق، تقاضا برای نیروی مهندسی و عمرانی افزایش یافته و در زمان رکود، این روند معکوس شده است. تفاوت دوره‌ی اخیر در عمق و طول رکود است؛ رکودی که می‌تواند به کاهش دائمی ظرفیت تخصصی کشور در صنعت ساختمان منجر شود.
