قیمت مصالح ساختمانی به عنوان یکی از ستونهای اصلی هزینهی ساخت مسکن، در سالهای اخیر به طرز نگرانکنندهای در مسیر صعودی قرار گرفته است. سیمان، فولاد، میلگرد، شیشه، آجر و حتی اقلام فرعی مانند رنگ و شیرآلات، تحت تاثیر عوامل گوناگون، هر روز با نرخهای متفاوتی در بازار عرضه میشوند. این وضعیت نه تنها سازندگان را در اجرای پروژهها دچار تردید کرده، بلکه دسترسی مردم به مسکن را بیش از پیش دشوار کرده است.
به گزارش پرشین سازه ، وابستگی شدید برخی از این اقلام به نرخ ارز، مهمترین دلیل بیثباتی بازار مصالح است. در شرایطی که بازار ارز آرامش ندارد، مصالح ساختمانی نیز از این نوسان بینصیب نمیمانند. قیمتها یا به طور مستقیم با افزایش نرخ دلار بالا میروند، یا جو روانی بازار باعث رشد کاذب آنها میشود. چنین شرایطی بسیاری از پروژهها را با توقف یا کندی پیشبرد مواجه کرده است.
کمبودهای داخلی، زنگ خطرهای دیگر برای سازندگان
ماجرا تنها به دلار ختم نمیشود. کاهش توان تولید داخلی نیز فشار مضاعفی به بازار وارد کرده است. تعطیلی دورهای کارخانهها به علت کمبود انرژی یا تمرکز بر صادرات، بازار داخلی را با بحران تامین مواجه کرده و باعث جهش قیمتها شده است. نمونههای آن را میتوان در کمبود سیمان یا تیرآهن در برخی ماههای سال دید؛ بحرانهایی که حتی برنامهی زمانبندی پروژههای بزرگ را هم به هم زدهاند.
فرشید پورحاجت، دبیر کانون سراسری انبوهسازان، با اشاره به تاثیر مستقیم گرانی مصالح بر هزینهی تمامشده ساخت، میگوید:
دو اهرم سنتی دولتها برای حمایت از مردم، افزایش حقوق و ارائه تسهیلات، دیگر کارایی گذشته را ندارند.
او تاکید میکند که رشد حقوق در دههی گذشته با تورم همخوان نبوده و فاصله بین دستمزد و قیمت واقعی مسکن، مردم را عملا از بازار خرید خارج کرده است. تسهیلات بانکی هم دیگر جوابگو نیست. در حالی که قیمت ساخت هر متر مربع مسکن رشد چشمگیری داشته، تسهیلات ارائه شده همچنان در همان بازههای پیشین باقی ماندهاند. نتیجه این شکاف، فشار مضاعف بر طبقهی متوسط و دهکهای پایین جامعه است؛ طبقهای که حالا نه فقط از خرید مسکن بازمانده، بلکه حتی سرمایهگذاری در این حوزه را نیز پرریسک میبیند.
برخلاف بازارهای پرنوسان مثل ارز و طلا، مسکن همچنان یکی از امنترین بسترهای سرمایهگذاری در ایران است. اما افزایش مداوم هزینههای ساخت و نبود حمایتهای هدفمند، این بازار را از درخشش انداخته است. همان طور که پورحاجت اشاره میکند، بازار مسکن همچنان درگیر تورم است، و اگر چارهاندیشی نشود، این وضعیت در سال ۱۴۰۴ هم ادامه خواهد داشت.
او در پایان یادآور میشود که قیمت نهایی ساخت مسکن در نقاط مختلف کشور متفاوت است، اما آنچه ثابت مانده، شیب صعودی نرخ مصالح است؛ شیبی که به طور مستقیم خانهدار شدن را به رویایی دور از دسترس بدل کرده است.