با نزدیک شدن به گرم ترین ماه های سال، تب جابه جایی در میان مستاجران بالا گرفته، اما آنچه داغ تر از آفتاب تیر و مرداد به نظر می رسد، بازار اجاره ای است که هنوز در بی نظمی مطلق به سر می برد. نه قانونی مشخص برای سقف افزایش اجاره بها تدوین شده و نه سیاستی هماهنگ برای کنترل بازار به چشم می خورد. این وضعیت، نه تنها مستاجران را با اضطراب مواجه کرده، بلکه موجران را نیز در موقعیت تصمیم گیری های مبهم قرار داده است.
به گزارش پرشین سازه ؛ داوود بیگی نژاد، نایب رئیس اتحادیه مشاوران املاک، در این باره هشدار داده که نبود سیاست گذاری های شفاف و اصرار بر مداخله های دستوری، می تواند زمینه ساز شکاف های قیمتی و حتی شوک های آینده در بازار باشد. به گفته وی، توافق مستقیم میان موجر و مستاجر، هرچند بدون چارچوب مشخص، هنوز هم از دستورهای یک جانبه و غیرواقع بینانه، راه حل بهتری است.
فاصله میان واقعیت های بازار و تصمیمات بالا دستی
بیگی نژاد بر این نکته تاکید کرده که در نبود سقف قانونی، تعیین نرخ اجاره در عمل به صورت توافقی انجام می شود؛ روندی که اگرچه با اصول بازار آزاد هماهنگ تر است، اما به خودی خود تضمینی برای عدالت یا ثبات نیست. وی معتقد است مداخله بیش از اندازه سیاست گذار می تواند بازار را از مسیر طبیعی اش منحرف کند و با تحمیل نرخ های ساختگی، فاصله ای معنادار میان قراردادهای تمدیدشده و قیمت های واقعی ایجاد کند.
این ناهماهنگی می تواند هزینه های ناگهانی و غیرقابل پیش بینی برای مستاجران و حتی موجرانی که سال ها با ضرایب ثابت حرکت کرده اند، به دنبال داشته باشد. به همین دلیل، به گفته بیگی نژاد، اعلام سقف اجاره حتی به صورت مشروط یا منطقه ای، می توانست در شرایط فعلی، حداقل اندکی از اضطراب حاکم بر بازار را کاهش دهد؛ به ویژه در کلان شهرهایی مانند تهران با نرخ تورم بالای ۳۰ درصد.
تابستان، فصل اوج اجاره بها
افزایش اجاره بها نه از امروز که از مدت ها پیش قابل پیش بینی بود. نایب رئیس اتحادیه مشاوران املاک با اشاره به رشد شدید جابه جایی ها از اواسط خرداد تا پایان تابستان، معتقد است این بازه زمانی همیشه رکورددار افزایش نرخ ها بوده است. پایان سال تحصیلی، آغاز پروژه های شغلی، مهاجرت درون شهری یا تغییر محل زندگی خانواده ها، همه و همه به ازدحام تقاضا دامن زده اند، در حالی که عرضه واحدهای استیجاری همچنان محدود باقی مانده است. کاهش تولید مسکن در سال های اخیر، رشد مداوم جمعیت مستاجران و تغییر سبک زندگی در کلان شهرها، زنگ خطر بزرگی برای تابستانی دیگر در بازار اجاره است. توازن میان عرضه و تقاضا، در چنین شرایطی بیش از همیشه به یک آرزوی دور تبدیل شده است.
درحالی که برخی وعده ها برای انتشار آمار تفکیکی اجاره بها در ماه های آتی داده شده، کارشناسان هشدار می دهند که بازار مسکن، جای آزمون وخطای مدیریتی نیست. به زعم بیگی نژاد، هر تصمیم تازه ای باید با تحلیل دقیق نیازهای واقعی بازار همراه باشد. باید بدانیم چند نفر از جوانان به زودی وارد بازار تقاضای مسکن مستقل خواهند شد؟ چند درصد از خانوارها به دلیل طلاق یا تجرد قطعی، نیازمند واحدهای کوچک تر و مقرون به صرفه هستند؟ و سهم نهادهای تولیدی از این چرخه چقدر است؟
تا زمانی که این داده ها در سیاست گذاری ها جایی نداشته باشند، نمی توان به آینده ای با ثبات در بازار اجاره امید بست. در غیر این صورت، بازار همچنان در سایه بلاتکلیفی حرکت خواهد کرد؛ جایی که مستاجران هر سال با ترس از فردا، قراردادهایشان را امضا می کنند.
تابستان اجاره نشینی آغاز شده، اما نبود نقشه راه در بازار، وضعیت را برای میلیون ها مستاجر و هزاران موجر پیچیده تر کرده است. شاید زمان آن رسیده باشد که تصمیم گیرندگان، با نگاهی دقیق تر و دور از نسخه های آزمایشی، نقشه ای واقعی برای این بازار پر نوسان ترسیم کنند.
