یکی از طرح های مهمی که دولت برای نوسازی بافت فرسوده و ترغیب مالکان به بهسازی و مقاوم سازی خانه ها در پیش گرفته بود، طرح کلید به کلید بود که در طی آن، واحدهای قدیمی از مالکان گرفته می شد و یک واحد نوساز در اختیار آنها قرار می گرفت. حالا گفته می شود که در لایحه بودجه سال ۱۴۰۴ نیز این موضوع گنجانده شده و به وزارت راه و شهرسازی تکلیف شده که ۱۰ هزار واحد مسکونی نوساز برای جایگزینی با این واحدهای قدیمی بسازد.
به گزارش پرشین سازه ، اگر نگاهی دقیق به تبصره ۱۰ برنامه بودجه سال ۱۴۰۴ بندازیم، می بینیم که تمام برنامه های لازم و اهمیت بخشی به حوزه مسکن و حمل و نقل در این قسمت آمده است. مسکن یکی از مهم ترین نیازهای جامعه است و برای بهبود وضعیت آن، طبیعی است که از بافت فرسوده نیز به عنوان یک پتانسیل بالا استفاده شود.
در دیگر بخش های تبصره ۱۰ برنامه بودجه سال ۱۴۰۴، به موارد دیگری همچون رشد حمل و نقل، ایجاد شرایط لازم برای زیست جامعه و غیره نیز پرداخته شده است.
بر اساس برنامه بودجه سال آینده، باید مناطق شهری به شکل متوازن توسعه پیدا کنند و علاوه بر این، از آسیب های اجتماعی و اقتصادی حاشیه نشینی در حومه شهرها نیز جلوگیری به عمل آید. به همین دلیل در شناسه بودجه ای ۷۰۶۲ جزء الف ذکر شده که سازمان امور مالیاتی مکلف است که بر اساس آمار اعلامی از سوی سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان ها، معادل سهم جمعیت ساکن در این مناطق از کل جمعیت هر استان، از محل عوارض ماده ۳۹ قانون مالیات بر ارزش افزوده، برای ساخت و فراهم کردن حداقل خدمات عمومی از جمله مدرسه، روشنایی محیط، مسجد، کتابخانه و غیره به خزانه استان واریز کند.
بر اساس این تبصره، از محل مالیات بر ارزش افزوده می توان به کاهش سطح بافت ناکارآمد شهری پرداخت و به این ترتیب سرانه خدمات را در این محله ها افزایش داد. در حال حاضر بخش زیادی از جمعیت کشور در چنین بافتی زندگی می کنند و به همین دلیل، باید این وضعیت بهبود پیدا کند.
رقمی که در نهایت سازمان امور مالیاتی به سرانه خدمات اختصاص می دهد، بر اساس معیار مقایسه جمعیت حاشیه نشین با جمعیت کل استان خواهد بود و بعد از اختصاص و واریز به خزانه استان، به عنوان بودجه ای جهت توسعه خدمات عمومی در مناطق حاشیه ای مورد استفاده قرار می گیرد.
یکی از موارد مورد تاکید این تبصره، به کارگیری آن در شهرهای بزرگ است. چرا که در این شهرها، حاشیه نشینی رواج بیشتری دارد و باید با توسعه زیرساخت ها و افزایش خدمات عمومی، از بروز عوارض اجتماعی در جامعه جلوگیری به عمل آورد.
بافت سکونتگاه های حاشیه ای و غیررسمی به نحوی است که فرصت بروز آسیب های اجتماعی را بالا می برد. دولت و شهرداری ها در طی سال های گذشته تلاش کرده اند با ایجاد فضای سبز، کتابخانه، مدرسه و مسجد به توسعه این محلات کمک کنند اما با توجه به فقر فزاینده ای که تمام آحاد جامعه را در بر گرفته، این اقدامات به طور قطعی موثر نیستند.
به همین جهت است که در جزء ب شناسه بودجه ای ۷۰۶۲ از تبصره ۱۰ برنامه بودجه سال جدید به وزارت راه و شهرسازی تکلیف شده است که در اجرای ماده ۴۹ برنامه هفتم پیشرفت و تحقق کاهش سطح بافت فرسوده و ناکارآمد شهری، ۱۰ درصد از اراضی الحاقی موضوع تبصره ۱ بند ب ماده ۵۰ قانون برنامه هفتم پیشرفت در سال ۱۴۰۴ را از طریق مولدسازی، تهاتر و دیگر روش هایی که می تواند به کار بگیرد، برای تامین سرانه های خدمات شهری، بافت های ناکارآمد شهری و اجرای طرح کلید به کلید برای دست کم ۱۰ هزار واحد مسکونی اختصاص بدهد.
به این ترتیب، وزارت راه و شهرسازی می تواند از ابزارهایی که قانون در اختیار وی قرار داده، استفاده کند و سرانه خدمات روبنایی، زیربنایی و بهسازی محیطی را گسترش دهد. مثلاً یکی از روش هایی که می تواند کارآمد باشد، مولدسازی است. البته بسیاری از دستگاه های دولتی حاضر به ارائه اراضی و دارایی های مازاد خود نیستند که همین مسئله بر سر راه مولدسازی، چالش هایی ایجاد می کند.
ساخت ۱۰ هزار واحد مسکونی توسط وزارت راه و شهرسازی، در صورتیکه به درستی اجرا شود؛ می تواند بخش زیادی از نیاز بازار تهران را پاسخگو باشد. در حال حاضر، بازار مسکن در حالت رکود فرورفته و به همین دلیل، انتظار می رفت که قیمت ها کاهش پیدا کنند اما قیمت هر متر مربع مسکن تهران به شکل میانگین ۸۸ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان می باشد. بنابراین رکود نتوانسته معادله را تغییر دهد اما ساخت ۱۰ هزار واحد مسکونی در بافت فرسوده، احتمالاً می تواند تا حدی نیاز و عطش بازار را رفع کند.
