لیست پروژه‌های عمرانی کشور

هدف از انجام پروژه های عمرانی، ایجاد عمران و آبادانی در جامعه است که همین امر عاملی برای افزایش آرامش و راحتی بخشی از افراد حاضر در آن محیط هست. در حالت کلی می توان انواع پروژه های ممکن را از ایجاد یک مسیر برای عبور آب تا ساخت یک شهر جدید، یا بسیار گسترده در نظر گرفت. لازم به ذکر است که اکثر پروژه های عمرانی مهم معمولاً در کلان شهرهایی ازجمله تهران، اصفهان، مشهد، تبریز و شیراز ایجاد می شوند و نقش اساسی در تغییر کلیت یک شهر و حرکت به سوی شهرهای پیشرفته تر بازی می کنند. حال با این مقدمه به سراغ نوشتاری دیگر در باب پروژه های عمرانی کشور از پرشین سازه بزرگ ترین بانک اطلاعات ساختمان های در حال ساخت کشور رفته و شما را با مباحث مربوط به آن بیشتر آشنا می کنیم.

مروری بر اصطلاحات حوزه ی پروژه های عمرانی

در این بخش از این نوشتار ابتدا به معرفی اصطلاحات و موارد مربوط به حوزه ی پروژه های عمرانی می پردازیم که شامل:

کارفرما

کارفرما را می توان همان سرمایه گذار در نظر گرفت که تصمیم به ایجاد پروژه می گیرد و وظیفه تأمین اعتبار و انتخاب پیمانکار و سایر ارکان پروژه را بر عهده دارد. درواقع صاحب و مالک پروژه کارفرما است و می تواند هرگونه تصمیمی درباره ی پروژه بگیرد. کارفرما می تواند یک شخص حقوقی یا حقیقی و یا حتی دولتی باشد و یا حتی هیچ گونه تخصصی در این حوزه نداشته باشد.

پیمانکار

پیمانکار مسئول اجرا و پیاده سازی پروژه مطابق با توافقات انجام شده با کارفرما است. پیمانکار می تواند یک شخصیت حقیقی و یا حقوقی بوده و باید نسبت به مسائل عمرانی از آگاهی و مهارت اجرایی کافی برخوردار باشد. علاوه بر همه این موارد مسئولیت اجرا و ضمانت پروژه در دوره ی ضمانت بر عهده پیمانکار است.

مشاور

اگر کارفرما نسبت به مسائل عمرانی آگاهی کافی نداشته باشد، معمولاً از حضور مشاور در پروژه استفاده می شود. مشاور پروژه وظیفه ارائه ی مشورت های لازم برای انتخاب بهترین پیمانکار، نظارت بر روند اجرای پروژه و ارائه توضیحات و راهنمایی های لازم در حین انجام پروژه به کارفرما را بر عهده دارد. همچنین لازم به ذکر است که مشاور ممکن است مسئولیت تهیه نقشه های لازم برای پروژه و یا بررسی نقشه های تهیه شده توسط پیمانکار را نیز عهده دار شود.

اراضی شهری

به طورکلی می توان مجموعه زمین هایی که در محدوده شهرها و شهرک ها قرارگرفته اند را جزو اراضی شهری در نظر گرفت. درواقع اراضی شهری دارای انواعی هست که این موارد به صورت:

• دایر

این نوع از اراضی، عمران و آبادانی کافی داشته و دارای تأسیسات و دیواره های لازم هست.

• بایر

زمین های بایر، سابقه تأسیسات دارند، اما به دلایل مختلف، در حال حاضر فاقد هرگونه تأسیسات هستند.

• موات

این زمین ها در محدوده ی شهر بوده ولی هیچ گاه سابقه تأسیسات و یا فعالیت ندار ند. همچنین لازم به ذکر است که این زمین ها معمولاً مالکیت نداشته و مطابق با قانون، مالک تمام زمین های موات، دولت است.

• متروکه

ممکن است که اراضی متروکه دارای تأسیسات و یا سابقه تأسیسات بوده باشند اما فاقد مالک می باشند. چراکه مالک این اراضی یا از مالکیت آن چشم پوشی کرده است و یا هویت او مجهول و نامشخص است. این زمین ها تحت اختیار دولت بوده و فروش واگذاری آن ها فقط با حکم قضایی یا قانون ممکن است.

• مالکیت بنا

مالکیت یک نوع رابطه اعتباری میان یک فرد و یک چیز است که توسط قانون به رسمیت شناخته شده و به موجب آن، فرد می تواند از آن چیز در چارچوب قانون بهره برداری نماید و هیچ فردی حق سلب مالکیت او را ندارد. درواقع مالکیت بر اراضی و املاک نیز به همین گونه است و به موجب آن، فرد مالک می تواند در ملک خود دخل و تصرف نماید؛ اما انواع مالکیت را می توان شامل موارد زیر دانست که به صورت:
مالکیت حقیقی: در این نوع مالکیت، نام شخص یا اشخاص حقیقی در سند مالکیت قید می گردد.
مالکیت حقوقی: نام شرکت و یا سازمانی که مالکیت ملک را بر عهده دارد، در سند مالکیت قید می شود.
مالکیت قهری: نوعی از مالکیت قهری، مالکیت ناشی از ارث است که برای احراز آن، ارائه برگه انحصار وراثت الزامی است.

ارکان پروژه های عمرانی

در یک نگاه کلی می توان هر پروژه عمرانی را شامل چند رکن اساسی دانست که با کنار هم قرارگیری این ارکان، یک پروژه عمرانی به شکل مناسبی ایجاد می شود. در همین راستا می توان اصلی ترین این ارکان را شامل موارد زیر دانست:

پروژه های عمرانی دو رکنی

پروژه عمرانی دو رکنی را می توان شامل کارفرما و یک شرکت همراه با متخصصین امر یعنی طراح، مشاور و سازنده دانست. به طورمعمول این شرکت ها وظیفه انجام هم زمان تکالیف پیمانکار و برخی از تکالیف مشاور را بر عهده دارد.

پروژه های عمرانی سه رکنی

این نوع پروژه، شامل کارفرما، مشاور و پیمانکار است و هر یک از این ارکان، مطابق با قرارداد، تعهداتی را در قبال پروژه و سایر ارکان عهده دار می شوند.

پروژه های عمرانی چهار رکنی

پرو ژه های چهار رکنی، علاوه بر کارفرما، مشاور و پیمانکار، شامل رکن دیگری به نام عامل چهارم نیز هست. درواقع وقتی کارفرما قادر به نظارت بر روابط و عملکرد مشاور و پیمانکار نباشد، عامل چهارم پررنگ می شود و به عنوان بازوی فنی کارفرما وارد عمل خواهد شد.

انواع پروژه های عمرانی

به طورکلی، می توان پروژه های عمرانی را به دو بخش کلی تقسیم نمود که این بخش ها شامل طرح های عمرانی و ساخت وساز شهری در نظر گرفت که هر یک در حوزه ی خود از اهمیت به خصوصی برخوردار می باشند.

۱. طرح های عمرانی

می توان یک طرح عمرانی را شامل مجموعه ای از فعالیت های عمرانی دانست که بر اساس مطالعات فنی و اقتصادی لازم در کنار موارد اجتماعی به وسیله دستگاه های اجرایی قابل اعمال هست. هدف از این طرح ها، تحقق بخشیدن به برنامه های عمرانی بلندمدت است و معمولاً با بودجه ای مشخص و صرف مدت معینی اجرا می گردند. در همین راستا باید بدانید که بر اساس محل تأمین اعتبار، طرح های عمرانی را می توان در دودسته ی شمول که بودجه آن ها در قانون بودجه و مصوبه مجلس بسته شده است و یا خارج شمول که بودجه آن ها از درآمدهای وزارت خانه ها و ارگان های دولتی تأمین می گردد در نظر گرفت. از طرف دیگر طرح های عمرانی را در سه دسته ی انتفاعی، غیرانتفاعی و مطالعاتی نیز دسته بندی می شوند.
هدف از اجرای طرح های انتفاعی، کسب سود و درآمد است. چراکه این طرح ها، معمولاً مدتی پس از بهره برداری باید بتوانند هزینه های جاری و هزینه استهلاک خود را تأمین و علاوه بر آن، سود متناسبی نیز ایجاد نمایند. طرح های غیرانتفاعی معمولاً برای گسترش رفاه و ایجاد زیرساخت های مختلف توسط دستگاه های اجرایی پیاده سازی می شوند و هدف مجریان طرح غالباً کسب درآمد نیست. درواقع طرح های مطالعاتی اغلب بر اساس قراردادهایی بین مراکز علمی و دستگاه های اجرایی، انجام شده و هدف از آن ها، مطالعه و بررسی برخی موضوعات خاص هست.

۲. ساخت وساز شهری

روزانه در هر شهر، ساخت وسازهای مختلفی انجام می شود و افراد و شرکت های گوناگون، با اهداف مختلفی اقدام به اجرای انواع پروژه های عمرانی می کنند. به طورکلی ارکان ساخت وساز شهری شامل کارفرما، ناظر و مجری ساخت است که درصورتی که مساحت کل بنا، کمتر از ۳ هزار مترمربع باشد ناظر و مجری حقیقی خواهد بود و چنانچه بیشتر از ۳ هزار مترمربع باشد؛ ناظر و مجری باید حقوقی باشد. همچنین لازم به ذکر است که در ساخت وسازهای شهری، مالک پروژه می تواند مجری آن نیز باشد، اما نمی تواند هم زمان ناظر پروژه نیز شود. همچنین، ایمنی ساختمان احداث شده با مالک آن است، مگر اینکه در قرارداد با مجری یا پیمانکاران توافق دیگری شده باشد.

لیست پروژه های عمرانی کشور

لیست پروژه های عمرانی کشور معمولاً بلندبالاتر از آن است که بتوان تمام آن موارد را در این نوشتار ذکر کرد اما در یک نگاه کلی ما بخشی از مهم ترین و درعین حال مشهورترین پروژه های عمرانی را در این بخش لیست کرده و به طور مختصری در باب هر یک صحبت خواهیم کرد.

۱. برج میلاد تهران

برج میلاد تهران نام برج مخابراتی چندمنظوره ای است؛ که در شمال غربی تهران، پایتخت ایران قرار دارد. این برج با ارتفاع ۴۳۵ متر، بلندترین برج ایران، ششمین برج بلند مخابراتی جهان و نوزدهمین سازه ی بلند نامتکی جهان است. این برج با ۱۳ هزار متر زیربنا ازنظر وسعت کاربری سازهٔ رأس برج در میان تمامی برج های مخابراتی دنیا مقام نخست را دارد. برج میلاد به دلیل بلندی بسیار و شکل ظاهری متفاوتش، تقریباً از همه جای تهران نمایان است و ازاین رو، یکی از نمادهای پایتخت ایران به شمار می آید.

۲. دودکش نیروگاه شازند اراک

یکی دیگر از پروژه های عمرانی بزرگ که ساخت آن بسیاری از مهندسان عمران را شگفت زده کرد دودکش بلند و مرتفع نیروگاه شازند در استان اراک است. این دودکش ارتفاع حیرت انگیز ۲۰۰ متری خود را که تقریباً نصف برج میلاد است بر یک فونداسیون با ۷۶۸۰ مترمکعب بتن نگه داشته است.

۳. مرکز تجارت جهانی تبریز

مرکز تجارت جهانی تبریز اولین مرکز تجارت جهانی ایران است که با ۱۵۳ متر ارتفاع بر بام پروژه های عمرانی اداری-تجاری ایرانی واقع در خارج از تهران ایستاده است. این سازه عظیم دارای ۳۷ طبقه اداری و رفاهی و درمجموع ۱۵۰ هزار مترمربع مساحت دارند. از طرفی استفاده از بتنی با ظرفیت وزنی ۷۰۰ کیلوگرم بر سانتی متر در ساخت استفاده شده است همچنین لازم به ذکر است که مرکز تجارت جهانی تبریز اولین ساختمان پلان آزاد کشور است! بنابراین افرادی که با این تعریف آشنایی کافی داشته باشند به بزرگی کار انجام شده در ساخت این ساختمان بیشتر واقف خواهند بود.

۴. برج بین المللی تهران

این ساختمان بلندترین برج مسکونی ایران با ارتفاع ۱۶۲ متر است که با قرارگیری در یکی از متمایز ترین نقاط شهر تهران ازنظر دسترسی و سکونت حائز اهمیت هست. نمای ظاهری این پروژه عمرانی جذابیت زیادی دارد و از همان نمای کناری مشخص است که شکل پلان آن از بالا شامل یک طرح سه پر خواهد شد. درواقع سه پره در سه سمت ایجادشده و هرکدام دارای تعداد خاصی از واحدهای مسکونی هستند. همچنین جالب است بدانید که زیربنای برج بین المللی تهران ۲۲۰ هزار مترمربع هست.

۵. برج پاژ مشهد

پاژ با زیربنای ۱۳۰ هزار مترمربع در ابتدای شاهراه تجاری مشهد (بلوار جانباز) و در حاشیه میدان جانباز قرارگرفته است. «شهر طبقاتی» توصیف کاملی از مجموعه پاژ هست که با انواع مختلفی از کاربری ها نظیر مجتمع تجاری، اداری و شهر غذا تشکیل شده است. برج پاژ مشهد دارای پنج بلوک به هم چسبیده بوده که ارتفاع آن ها بین ۶ تا ۲۵ طبقه است. از طرفی اوج هنر در طراحی این پروژه عمرانی در بخش های مربوط به تأسیسات آن تجلی پیداکرده است. چراکه در بسیاری موارد از سیستم های تأسیساتی واحد و یکپارچه در کل ساختمان بهره گرفته شده است. لازم به ذکر است که عظمت این پروژه در سطحی است که برای تأمین برق آن از یک نیروگاه برق مجزا استفاده شده است.

۶. برج سفید تهران

جالب است بدانید که این برج، با یک رستوران گردان و داشتن نمایی عالی نسبت به شهر تهران به یکی از پرطرفدارترین مراکز تفریحی و رفاهی شهر تهران تبدیل شده است. درمجموع این پروژه عمرانی ۲۲ طبقه دارد و در کنار هتل، دارای ۷۲ واحد اداری نیز هست. برجسته ترین بخش ساختمان در طبقه ۱۲ آن قرار داشته و تالار فلت برج جهانی است.

۷. برج آسمان

برج آسمان هنگامی که ساخته شد بلندترین برج مسکونی شهر تهران بود اما در حال حاضر پس از برج بین المللی تهران در جایگاه دوم قرار دارد. این برج در ۳۷ طبقه و با ارتفاع ۱۲۰ متری خود توانسته بیش از صد واحد تجاری، اداری و مسکونی را در خود جای دهد. شکل ظاهری این برج به شدت خاص بوده و با داشتن زیربنای ۶ هزار مترمربعی، ساخت آن قطعاً ازنظر فنی و مهندسی کار ساده ای نیست! لازم به ذکر است که این ساختمان یکی از نمادهای ناحیه فرمانیه شهر تهران در نظر گرفته می شود.

۸. برج سپهر

ارتفاع این ساختمان ۱۱۵ مترمربع است و مجموع مساحت کل طبقات بیش از پنجاه هزار مترمربع است. مراحل ابتدایی این پروژه عمرانی پیش از انقلاب کلید خورد اما مراحل نهایی پس از انقلاب و در سال ۱۳۷۰ تکمیل شد. در همین راستا جالب است بدانید که ارتفاع این ساختمان به شکلی است که در تمام مناطق اطراف شامل بزرگراه رسالت، خیابان مفتح و میدان قدس قابل مشاهده هست.

۹. برج های سیتی سنتر اصفهان

به طورکلی سیتی سنتر اصفهان یک مرکز توریستی، تجاری و تفریحی ممتاز در شهر اصفهان است که در زمینی به مساحت ۶۵۰ هزار مترمربع بناشده است. مجموعه پرشماری از هایپرها، فروشگاه ها و سالن های بازی و سینما را در هفت طبقه فضا جای داده است. جالب است بدانید که این پروژه عمرانی پس از ایران مال دومین مرکز خرید بزرگ ایران هست.

۱۰. برج دوقلو الهیه

برج های دوقلو الهیه را می توان یکی از نمادهای برجسته تهران در نظر گرفت. این ساختمان در ناحیه هفت تهران و در همسایگی محله قیطریه و زر گند قرارگرفته است. درواقع برج های دوقلو الهیه با طراحی خاصی که دارند در بین بیشتر ساختمان های شهر تهران موردتوجه قرارگرفته اند و از اهمیت خاصی برخوردار می باشند.

سخن آخر

همان طور که تا بدین جای این مقاله از پرشین سازه همراه ما بودید، هدف ما از این نوشتار آشنایی کامل شما با مباحث مربوط به پروژه های عمرانی و لیست انواع پروژه های بزرگ کشور بود که امیدواریم مفید واقع شده باشد.