اصول طراحی ساختمان های مسکونی

۱. وجوه

وجوه خانه باید به گونه ای باشد که اعضای خانواده بتوانند به راحتی زندگی کنند. موضوع وجه در ارتباط با جهت گیری ساختمان است. چیدمان درها و پنجره ها در دیوارهای بیرونی خانه باید به گونه ای باشد که آفتاب فراوان و نسیم بتواند وارد خانه شود. تمام اتاق ها باید با قرار دادن مناسب درها و پنجره ها به خوبی تهویه و روشن شوند. وجوه یک ساختمان باعث ایجاد راحتی، بهداشت و مناظر دلپذیر می شود.

آشپزخانه باید از یک وجه شرقی برای به دست آوردن هوای خالص از بیرون برخوردار باشد که می تواند دودهای پخت وپز را از بین ببرد و اتاق در روز خنک باقی بماند. اتاق های خواب باید وجه جنوب شرقی یا جنوب غربی داشته باشند. اتاق های خواب باید یک ایوان در غرب داشته باشند به طوری که از دیوارها در برابر نور مستقیم خورشید محافظت کند. اتاق پذیرایی یا اتاق نشیمن می تواند در وجه شمال شرقی یا جنوب شرقی داشته باشد.

۲. چشم انداز

چشم انداز، نمای از بیرون از خانه است. خانه باید چشم انداز مناسبی داشته باشد تا بتواند احساس شادمانی را به افراد ساکن در آن منتقل کند. این باید احساس خوبی را برای شخصی ایجاد کند که آن را از بیرون مشاهده می کند. چشم انداز باید ویژگی های دلپذیر را نشان دهد و ویژگی های ناخوشایند و نامطلوب خانه را پنهان کند.

این خانه نه تنها از بیرون جذاب به نظر می رسد، بلکه باید از ویژگی های خوبی مانند راحتی، شادابی، امنیت، صرفه جویی در نیروی کار و چشم انداز مدرن نیز برخوردار باشد. برای مثال نورپردازی های کوچک یا پنجره خلیج می توانند از زیبایی ظاهری برخوردار باشند و همچنین در تهیه نسیم، نوردهی و نور خورشید به اتاق کمک می کند.

۳. حریم خصوصی

این یک اصل مهم در هنگام طراحی یک ساختمان مسکونی است.

موضوع حریم خصوصی را می توان به دو شکل بررسی کرد:

• خارجی
• داخلی

حریم خصوصی خارجی

این مورد به دو شکل زیر می تواند موردتوجه قرار گیرد:

• گذاشتن پرده روی درها و پنجره ها.
• اگر خانه در قسمت پشتی نقشه بافاصله کافی از بزرگراه و خیابان ها ساخته شده باشد، می توان حریم شخصی را به راحتی حفظ کرد. خانه نباید در حاشیه جاده ها ساخته شود.
• پرده ها باید روی درب اصلی خانه تثبیت شوند تا کسی نتواند از قسمت بیرونی خانه به داخل دید کامل داشته باشد.
• حریم خصوصی خارجی با طراحی با دقت در ورودی اصلی یا با مات کردن آن با درختان یا خزندگان رعایت می شود.

 

حریم خصوصی داخلی

حریم خصوصی داخلی توسط موارد زیر رعایت می شود:

۱. پرده ها می توانند در درهای همه اتاق ها استفاده شوند و به راحتی می توانند یک اتاق را از دیگری جدا کنند. اتاق های خواب، حمام، توالت، آشپزخانه باید به درستی جدا شوند. در صورت دسترسی مستقل به همه اتاق ها این امکان وجود دارد.

۲. درب باید در طرف بلند دیوار اتاق قرار داشته باشد.

۳. حریم خصوصی را می توان با درهای تک لولا حفظ کرد.

۴. گروه بندی:

این بدان معناست که اتاق ها باید نسبت به یکدیگر مرتب شوند. مناطق مختلف باید از هم جدا شوند. اتاق های عمومی یا معمولی مانند اتاق پذیرایی، اتاق نشیمن، اتاق خانواده و اتاق غذاخوری باید در کنار هم گروه بندی شوند. اتاق خواب، اتاق مطالعه، اتاق رختکن و حمام باید با یک سالن مرکزی یا گذرگاه از مکان های عمومی جدا شود. اتاق ناهارخوری باید نزدیک آشپزخانه باشد. اتاق پذیرایی نباید در نزدیکی آشپزخانه باشد. سرویس بهداشتی باید در دسترس همه اتاق ها باشد. اتاق کودکان باید در نزدیکی اتاق والدین باشد.

۵. جادار بودن:

با استفاده از نسبت های کوچک می توان یک خانه را جادارتر کرد. حتی اگر خانه کوچک باشد نیز می توان احساس فضای بزرگ را به افراد منتقل کرد. یک اتاق مربع به دلیل تغییر در نسبت ابعاد ممکن است کوچک تر از یک اتاق مستطیل با همان مساحت به نظر برسد. کمدها و قفسه ها باید به گونه ای قرار داده شوند که از فضای موجود بهترین استفاده شود.

کمدهای دیواری، ویترین ها و قفسه ها در جلوگیری از شلوغی بیش ازحد کف کمک می کنند. فضای زیر آستانه پنجره می تواند به عنوان فضای انباری استفاده شود. کابینت های دیواری در آشپزخانه فضای کافی برای ذخیره سازی را فراهم می کنند. باغچه و بالکن خانه باید به گونه ای باشند که در کنار هم فضای بزرگی و یکپارچه ای ایجاد کنند.

۶. مسائل بهداشتی:

سلامتی اعضای خانواده به وضعیت بهداشتی خانه بستگی دارد. برای روشنایی مناسب، تهویه، تمیز بودن و سایر سرویس های بهداشتی در خانه باید تدارکاتی دیده شود. تمام اتاق ها باید به خوبی روشن بوده و تهویه مناسب داشته باشند. بر روی دیوارهای متقابل اتاق باید پنجره وجود داشته باشد تا تهویه مناسب ایجاد شود. به جای یک پنجره، باید در دیوارهای مختلف اتاق دو تا سه پنجره وجود داشته باشد تا همه اتاق ها از نور و هوا کافی برخوردار شوند.

۷. انعطاف پذیری:

این بدان معنی است که یک اتاق بتواند استفاده چندمنظوره داشته باشد. در صورت کمبود فضا، انعطاف پذیری اتاق اهمیت پیدا می کند. برای مثال یک اتاق نشیمن را بتوان در شب به اتاق خواب تبدیل کرد. آشپزخانه باید هم برای آشپزی و هم برای ناهارخوری باشد. از اتاق های خواب می توان به عنوان اتاق مطالعه هم استفاده کرد. انعطاف پذیری برای کسانی که در آپارتمان ها زندگی می کنند مهم است.

۸. ارتباط اتاق ها:

ارتباط آسان بین اتاق ها از مهم ترین اصول در خانه های مسکونی است. این امر با قرار دادن مناسب درها، سالن ها و پله ها امکان پذیر است. درها باید به گونه ای قرار بگیرند که بتوانیم بدون عبور از مرکز اتاق حرکت کنیم. مسیر عبور از اتاق نباید با چیدمان مبلمان تداخل داشته باشد.

یک گذرگاه مستقیم، کوتاه و جداگانه برای حفظ حریم خصوصی هر اتاق بسیار مهم است. این گذرگاه از اختلال در انجام کار جلوگیری می کند. ارتباط آسان اتاق ها با یکدیگر موجب کاهش حرکت ساکنین برای انجام کارهایشان می شود.

۹. ملاحظات عملی و کاربردی:

توجه عملی در ساخت خانه نقش مهمی ایفا می کند. سهولت تمیز کردن و نگهداری باید در هنگام تصمیم گیری برای اتمام کف و دیوارها در نظر گرفته شود. سطوح صاف و بدون شکست را می توان راحت تر از قطعات تزئینی تمیز کرد. فضای اطراف خانه را باید با دقت در نظر گرفت. این فضاها شامل باغ، حیاط یا حیاط خلوت است. باغچه اطراف خانه برای زیباسازی خانه از اهمیت بسیاری برخوردار است. باغچه در پشت خانه می تواند طوری برنامه ریزی شود که سبزیجات و میوه های خانگی را به همراه داشته باشد.

حیاط محوطه ای محصور در جلوی خانه است که ممکن است در آن گل کاری انجام شود. حیاط خلوت، فضای محصور در پشت خانه است. این فضا باید تمیز نگه داشته شود و ممکن است برای برخی از فعالیت های اعضای خانه مورداستفاده قرار گیرد. در طراحی خانه، نیازهای اعضای خانواده باید موردتوجه قرار گیرد.