بتن از قرن ۱۹ به بعد برای بشر شناخته شده بود. در دوران فعلی، استفاده از فناوری های تهیه بتن ، تحولات گسترده ای را طی نموده است. البته فناوری سنتی تولید بتن همچنان نقش مهمی در ساخت وسازها در سطح جهانی دارد.
فناوری سنتی تهیه بتن
۱. تخمین زدن حجم مواد موردنیاز
برای تولید بتنی باکیفیت عالی، باید درصد اجزای تشکیل دهنده بتن را به شکل صحیح و با دقت اندازه گیری نمود. اندازه گیری دقیق اجزای تشکیل دهنده بتن از طریق فرایند بچینگ یا تولید کارخانه ای انجام می شود. تخمین مواد تشکیل دهنده فرایندی است که طی آن حجم یا نسبت اجزایی همچون سیمان، سنگ دانه ها، آب و غیره ، بر اساس وزن یا حجم بتن در دست آماده سازی تخمین زده می شود.
۲. آماده سازی سایت
آماده سازی خاک مهم ترین جنبه از فرایند بتن ریزی محسوب می شود. خاکی که بتن ریزی روی آن انجام می شود، باید به خوبی فشرده و زهکشی شده باشد.آماده سازی صحیح زیر سطح کمک می کند تا احتمال ترک خوردگی در سازه بتنی تکمیل شده کاهش یابد.
- حفاری
حفاری اولین گام در آماده سازی خاک برای انجام عملیات بتنی است. حفاری با توجه به نوع سازه انجام می شود. درصورتی که خاک در حالت طبیعی مرطوب باشد ، یا غلظت خاک رُس آن بالا باشد، آنگاه عمق حفاری در شن به اندازه ۲ اینچ بیشتر می شود.
بیشتر بخوانید: بانک اطلاعات ساختمان های در حال ساخت
- هم سطح کردن
با استفاده از سمت صاف یک شن کش، سطح زمین را هموار کنید. بدین ترتیب با یک سطح صاف روبرو می شوید. هر نقطه فرورفتگی را با خاک پرکنید.
- فشرده سازی
با استفاده از کوبه مکانیکی یا دستی، نواحی مختلف را یکنواخت و فشرده کنید. کار کوبه این است که خاک را تا تراکم دلخواه فشرده می کند. هنگامی که روی سطح نهایی راه می روید، نباید هیچ گونه ردپایی روی آن باقی بماند.
۳. قالب گذاری ساختمان
قالب گذاری در حوزه ساخت یعنی استفاده از سازه های کمکی در نقش قالب. بدین ترتیب سازه های بتنی داخل قالب شکل خاصی می گیرند. می توان در ساخت قالب ها از مواد فولادی، چوبی، آلومینیومی یا قالب های از پیش ساخته شده استفاده کرد.
تهیه قالب زمان می برد. این عمل ۲۰-۲۵ % یا حتی مقدار بیشتری از هزینه های ساخت سازه را به خود اختصاص می دهد. از عمل برداشتن قالب تحت عنوان جداسازی یاد می شود.از قالب هایی با قابلیت استفاده مجدد تحت عنوان قالب های پنلی و از قالب های فاقد امکان استفاده مجدد تحت عنوان قالب های ثابت یاد می شود.
ویژگی های یک قالب بتن ریزی باکیفیت
- مقاومت بالا برای تحمل تمامی بارهای زنده و مُرده. استحکام ساختاری و متصل شدن پیوندهای عمودی و افقی به صورت بهینه. این کار باعث حفظ شکل قالب می شود.
- اتصال کناری قالب باید در برابر نشت ملات سیمان مستحکم و غیرقابل رخنه باشند.
- ماهیت قالب به گونه ای باشد که بتوان قسمت های مختلف را در توالی دلخواه جداسازی نمود، بدون اینکه آسیبی به بتن وارد بشود.
- ماده بکار رفته در ساخت قالب ارزان، در دسترس و مناسب استفاده مجدد باشد.
۴. قرار دادن اجزای مقاوم سازی (مسلح سازی)
اجزای سیستم مسلح سازی (مقاوم سازی) باید قبل از بتن ریزی به صورت دقیق در محل مناسب قرار بگیرند و هیچ گونه امکان انحراف نسبت به آن ها وجود نداشته باشد. مسلح سازی باید دقیقاً مطابق نقشه باشد. بدین ترتیب برای بتن مسلح تعداد میله ها، طول میله ها، خمیدگی ها و محل استقرار مشخص می شود. همچنین استفاده از پوشش برای تضمین اتصال محکم فولاد به بتن ضروری است تا مقاومت بتن افزایش یابد.
۵. هم زدن بتن
هم زدن صحیح اجزای بتن عمل بسیار مهمی است زیرا روی کیفیت بتن تازه و سفت شده تأثیرگذار است. می گوییم بتن به خوبی هم زده شده است، اگر شرایط زیر را برآورده بکند.
- مخلوط بتن رنگ یکنواختی داشته باشد.
- بتن باید با توجه به هدف طراحی شده، پیوستگی خوبی داشته باشد.
- تمامی اجزای تشکیل دهنده به صورت کامل باهم ترکیب بشوند.
- خمیر سیمانی کُل سطح سنگ دانه ها را پوشش بدهد.
۶. بتن ریزی
بتن ترکیب شده بر اساس مدت زمان تعیین شده به سایت بتن ریزی منتقل می شود. روش های مختلفی برای بتن ریزی وجود دارند، ازجمله پمپاژ بتن و انتقال دستی. بتن تخلیه شده با دستگاه ویبراتور (لرزشگر) فشرده می شود، بدین ترتیب از فشرده سازی صحیح اطمینان حاصل می شود. باید احتیاط کرد که حباب های هوایی ایجاد نشوند و مطمئن شد که سطح کاملاً یکنواخت باشد.
۷. پرداخت بتن
رایج ترین و اساسی ترین نوع پرداخت بتن به صورت سطح مسطح تشکیل می شود. این کار از طریق شمشه و ماله انجام می شود. به محض ریختن بتن در قالب ها، از شمشه برای هم سطح کردن بتن استفاده می شود. شمشه ها معمولاً از قطعات بلند فولادی-چوبی ساخته شده اند و روی سطح بتن کشیده می شوند تا بتن های اضافی برداشته بشوند و شکاف ها پُر بشوند.
۸. عمل آوری بتن
عمل آوری بتن آخرین و یکی از مهم ترین اقدامات قابل انجام، در خلال ساخت سازه های بتنی است. عمل آوری بتن یعنی مرطوب نگه داشتن آن تا زمانی که مقاومت لازم ایجاد بشود. این مرحله نهایی اهمیت خیلی زیادی در عملکرد بتن دارد و توجه کامل و دقیقی را می طلبد.
