تاور کرین یا جرثقیل برجی

تاور کرین ها ازجمله کاربردی ترین دستگاه ها در پیشبرد پروژه ها و سرعت بخشیدن به آن ها به شمار می رود و در کنار آن به خاطر پیش برد سریع فرایندها در کاهش هزینه های ساخت وساز نیز نقش مهمی را ایفا می کنند. حال با توجه به این مقدمه این نوشتار را در باب آشنایی شما همراهان با دستگاه هایی به نام تاور کرین آماده کرده ایم که امیدواریم مقاله ای کارا برای شما به حساب آید، پس با پرشین سازه بزرگ ترین بانک اطلاعات ساختمان های در حال ساخت همراه باشید.

تاور کرین چیست؟

جالب است بدانید که تاور کرین نام دیگر جرثقیل برجی می باشد. درواقع به نوعی این جرثقیل ها نوع مدرنی از اهرم های تعادلی بوده که از قطعاتی مشابه با اهرم معمولی ساخته شده است با این تفاوت که پایه تاور کرین یا پایه تثبیت در بتن مسلح قرارگرفته و گاهی اوقات به بخش هایی از سازه و یا ساختمان نیز توسط کمربند مهار متصل می شود. تاور کرین ها معمولاً به طور گسترده ای در ساخت ساختمان های بلند، سدها و برج ها و آسمان خراش ها مورداستفاده قرار می گیرند.

آشنایی با تاریخچه تاور کرین

به طورکلی تا سال ۱۹۴۹ بود که جرثقیل های مورداستفاده در صنعت ساختمان سازی تنها قابلیت ارتفاع گرفتن به صورت عمودی را داشت، اما هیچ حرکتی افقی نداشتند و مصالح پس از پایین آمدن به صورت دستی و به سختی حمل می شدند. خیلی زود با نوآوری یک مهندس به نام هانس لیبر، جرثقیل برجی نه تنها توانست مصالح را به صورت افقی جابجا کند، بلکه توانست در محل ساخت نیز مونتاژ شود. ماشینی که لیبر ساخته بود دستگاهی بود که واحد اسلینگ را در قسمت زیرین خود داشت و این امکان را به وجود می آورد که تمام قسمت های جرثقیل قابل چرخش باشد.
اما تقریباً بلافاصله پس از رونمایی از این طرح بود که دستگاه های جدیدتر دیگری نیز به بازار آمدند. درواقع توسعه این جرثقیل ها برای رونق ساخت وساز در دهه ۵۰ میلادی با ساخت برج های بلند فرارسید. به همین دلیل جرثقیل ها و سایر تجهیزات موردنیاز می توانستند به خوبی جوابگوی این ساختمان های بلند و برج ها باشند. از طرفی قابلیت مونتاژ در محل، به جرثقیل ها اجازه می دهد تا جرثقیل ها در کنار ساختمان ارتفاع بگیرند و درمجموع، سهولت حمل ونقل، مونتاژ و همچنین افزایش راندمان در ساخت ساختمان های بلند به وجود آمد.

 آشنایی با اجزای اصلی جرثقیل برجی

در این بخش از وبلاگ پرشین سازه به سراغ آشنایی با اجزای اصلی تاور کرین رفته و شما را با تک تک این بخش ها بیشتر آشنا می کنیم. به طورکلی اجزای مهم این اهرم های غول آسا شامل:

• دکل

به قسمت برجی شکل جرثقیل دکل میگویند. به طورکلی این بخش از جرثقیل از جنس فولاد بوده و به وسیله پین و اشپیل و یا پیچ و مهره به تنه و سایر بخش ها وصل می شوند.

• گردون

این قسمت بر روی دکل سوار شده است، درحالی که گردش فلش و بازوی تعادلی روی تاور را امکان پذیر می کند.

• کابین اپراتور

جالب است بدانید که کابین اپراتور عموماً بر روی بخش گردان نصب می شود و محل نشستن و کنترل اپراتور به حساب میاید. به طورکلی این قسمت از تاور کرین باید با مشخصات ایمنی زیر همراه باشد که شامل:

دید کافی در جهات مختلف

عدم نصب پرده یا پوشش روی شیشه ها که دید اپراتور محدود کند

وجود کپسول آتش نشانی برای جلوگیری از حوادث

سالم بودن اهرم های کنترل (لیورها)

وجود یک صندلی استاندارد که باعث راحت بودن اپراتور می شود.

• جیب یا فلش

جیب یا فلش بخشی از جرثقیل می باشد که اتاقک بازرسی اغلب روی این بخش سوار شده و نصب شاریوت یا همان کالسکه با قلاب و سایر متعلقات نیز روی این بخش نصب می شود.

• اجزای برقی جرثقیل

اجزای برقی جرثقیل شامل موتور گیربکس شاریت، موتور گیربکس گردان، محافظ های الکتروموتورهای مدارهای قلاب گردان، انواع زغال موتورها و کلکتورهای تاور کرین و انواع اینانسومترهای فرمان می باشد.

• قلاب

به طورکلی قلاب قسمتی از جرثقیل برجی می باشد که بار به روی آن بسته می شود. لازم به ذکر است که قلاب بایستی دارای شیطانک یا قلاب ضامن بوده و هیچ گونه جوشکاری بر روی آن انجام نشود.

• بلوک های بتونی

بلوک های بتنی در قسمت انتهای بازوی تعادلی قرارگرفته و در بعضی مواقع روی قسمت پایه نیز نصب می گردند تا اتصال مطلوب به زمین برای این بخش ها وجود داشته باشد.

انواع مدل های تاور کرین

به طورکلی برای تاور کرین ها دسته بندی های زیادی با توجه به شکل و یا اندازه آن ها در نظر گرفته می شود که هر یک از این مدل ها برای نیازهای مشخصی مورداستفاده قرار می گیرد؛ اما می توان مطرح کرد که اصول سه دسته بندی اصلی از این جرثقیل ها موجود می باشد که شامل موارد زیر می باشند:

۱. دسته بندی بر اساس ابعاد

جرثقیل های برجی ازنظر ابعاد معمولاً به دودسته اصلی کوچک و بزرگ تقسیم بندی می شوند. در همین راستا تاورکرین های کوچک مناسب برای جابه جایی لوازم و ابزارها در داخل یک محیط کوچک مانند کارگاه ها می باشند درحالی که تاورکرین های بزرگ برای ساخت ساختمان ها و آسمان خراش های بلند، مورداستفاده قرار می گیرند.

• جرثقیل های شناور

انواع دیگری از جرثقیل ها نیز در دسته جرثقیل های بزرگ وجود دارد که در صنعت نفت و برای ساخت مخازن نفتی و جابه جایی بار در آب و بیرون آوردن وسایل از داخل آب مانند کشتی های غرق شده به کار می رود.

۲. انواع جرثقیل بر اساس مدل نصب

به طورکلی این مدل از تاور کرین ها را می توان به دودسته ی خود نصب شونده و کمک نصب شونده تقسیم کرد.
تاور کرین خود نصب شونده برای نصب و راه اندازی به هیچ عامل کمکی نیازی ندارد و خود این قابلیت را دارند که ارتفاع خود را کم یا زیاد کند. درواقع مهم ترین ویژگی این جرثقیل ها امکان نصب سریع و آسان آن ها است.
درعین حال تاور کرین های کمک نصب شونده به یک عامل خارجی و کمک کننده مانند یک جرثقیل یا حتی بالگرد در ارتفاع های خیلی بالا برای نصب و راه اندازی نیاز دارند، همچنین ارتفاع این نوع از جرثقیل ها توسط قطعات ارتفاعی مخصوص افزایش می یابد. لازم به ذکر است که ویژگی اصلی این دسته از تاور کرین ها قدرت و ارتفاع بیشتر برای حمل بار و جابه جایی اجسام است.

۳. انواع جرثقیل برجی بر اساس شعاع حرکتی

جالب است بدانید که تمام تاور کرین ها دارای شعاع حرکتی ۳۶۰ درجه یا جابه جایی بار در همه ی جهت های ممکن می باشند. منظور از شعاع حرکتی نیز به معنای این است که یک تاور کرین در سه محور فضایی چه محدودیت هایی دارند؛ بنابراین بر همین اساس در این دسته بندی می توان تاور کرین را به سه دسته نوع ثابت، نوع متحرک و نوع بالارونده تقسیم کرد.

• تاور کرین های ثابت

همان طور که از نام این نوع جرثقیل ها مشخص است این نوع تاور کرین ها هیچ ویژگی خاصی ندارند و برای کاربردهای معمولی مورداستفاده قرار می گیرند.

• تاور کرین های متحرک

مهم ترین خصوصیات تاور کرین متحرک، شعاع عملیاتی گسترده آن است بدین معنی که در تمام جهات قابلیت حرکت داشته و می تواند در قسمت های مختلف یک پروژه به خوبی کار کند.

از طرفی لازم به ذکر است که تاور کرین های متحرک نیز خود به سه دسته ریلی، جاده ای و شناور تقسیم می شوند که هرکدام دارای مزایا و معایب خاص خود می باشند. به عنوان مثال تاور کرین های ریلی بر روی یک ریل حرکت می کنند و تا زمانی می توانند حرکت کنند که برای آن ریل ایجادشده باشد که به نوعی محدودیت در نظر گرفته می شود. از طرفی تاور کرین های جاده ای ابعاد کوچک تری داشته و دارای مزیت نصب و راه اندازی بسیار سریع و حمل ونقل و جابه جایی گسترده می باشند، البته لازم به ذکر می باشد که قدرت حمل بار کمتری نیز دارند. همچنین تاور کرین های شناور نیز همان طور که قبلاً نیز اشاره کردیم در آب جهت ساخت وساز معادن نفتی و یا بیرون آوردن کشتی های غرق شده مورداستفاده قرار می گیرد.

• تاور کرین های بالارونده

از تاور کرین بالارونده معمولاً برای ساخت بناهای مختلف مانند ساختمان استفاده می شود. این مدل جرثقیل با افزایش ارتفاع ساختمان بالا می رود و نقطه قوت آن پوشش گسترده ارتفاع است. به همین علت است که از این نوع تاور کرین در صنعت برج سازی و ساخت آسمان خراش ها و پل سازی مورداستفاده قرار می گیرد.

ویژگی های تاور کرین

جرثقیل های برجی دارای ویژگی ها و قابلیت های متنوعی می باشد که شامل:

۱. قدرت باربرداری

جالب است بدانید که قدرت باربرداری در جرثقیل های برجی مبنی بر ساختار آن ها می باشد و معمولاً این کار توسط الکتروموتورها انجام می شود. لازم به ذکر است پس از راننده و فرمان هدایت، کلیه سیستم فوق توسط یک سری میکرو سوئیچ در حال کنترل است تا دستگاه بار بیش ازحد مجاز را از روی زمین بلند نکند و ایمنی دستگاه حفظ گردد؛ بنابراین تمامی موارد بحث شده جزو قدرت باربرداری یا تناژ دستگاه منصوب می شود.

۲. قدرت مانور بار به سمت جلو و عقب

تاور کرین ها پس از بلند کردن بار از روی زمین دارای مانور حرکت بار به سمت جلو یعنی دور از دستگاه و حرکت بار به سمت عقب یعنی به سمت خود دستگاه می باشند. همچنین لازم به ذکر است که جرثقیل های برجی باری را که بیش ازحد مجاز باربری دستگاه باشد را توسط میکرو سوئیچ های قطع کن کنترل نموده و از جلو رفتن آن خودداری می کند.

۳. قدرت مانور گردشی دستگاه

تاور کرین ها علاوه بر قابلیت بلند کردن بار و حرکت آن به جلو و عقب دارای قدرتی و توانایی جابجایی بار در شعاع ۳۶۰ درجه می باشد و می توانند بار را به هر نقطه ی دلخواه منتقل کنند. جالب است بدانید که معمولاً این کار توسط یک یا دو الکتروموتور و یک یا دو گیربکس انجام می گیرد که جهت ایمنی بیشتر نیز میکرو سوئیچ هایی در مواقع لزوم از دور زدن بی جای سیستم جلوگیری می کنند.

۴. قدرت حرکت کلی دستگاه

تاور کرین ها توانایی حرکت روی زمین و انتقال کلی دستگاه از نقطه ای به نقطه ی دیگر را دارا می باشند. درواقع یکسری از مدل های این دستگاه توسط قرار گرفتن روی ریل جابجا می گردند و مدل های دیگری نیز با استفاده از زنجیرهایی که شباهت زیادی به زنجیرهای تانک دارند بر روی زمین حرکت می کنند. همچنین نوع دیگری از جرثقیل بر روی چرخ های بزرگی که همانند لاستیک هواپیما است قابلیت حرکت دارد. همچنین لازم به ذکر است که کلیه حرکت این دستگاه ها معمولاً توسط الکتروموتورهای برقی و گیربکس های بسیار قوی که دارای ترمزهای بسیار قوی نیز می باشد صورت می گیرد.

۵. قدرت ارتفاع گیری دستگاه

به طورکلی تاور کرین ها پس از نصب و مونتاژ اولیه که توسط جرثقیل سیار انجام می گیرد جهت افزایش ارتفاع از قدرت مونتاژ دستگاه استفاده می کند و با اضافه کردن قطعه ارتفاعی قابلیت ارتفاع گیری پیدا می کنند و با کم کردن آن ارتفاع دستگاه نیز کم می گردد. همچنین لازم به ذکر است که کلیه مراحل نصب، مونتاژ، ارتفاع دادن، بستن کمربند و بسیاری از موارد دیگر می بایست موردبررسی توسط نیروهای متخصص و کارآزموده قرار گیرد. چراکه کوچک ترین اشتباه می تواند خطرآفرین باشد.

کاربردهای تاور کرین یا جرثقیل برجی

• برج و آسمان خراش سازی
• ساخت سد
• ساخت سیلو
• پل سازی
• ساختمان سازی
•  حمل کالا در بندرها
• جابه جایی قطعات سنگین مانند قطعات بتنی و فلزی در صنایع مختلف

علت عدم سقوط جرثقیل های برجی چیست؟

به طورکلی لازم است بدانید که برای یک تاور کرین بحث تعادل مانند یک اهرم بسیار مهم است و برای اینکه جرثقیل بتواند تعادل و استقامت خود را حفظ کند باید پایه های آن را داخل زمین و در بتن قرار دهند. این کار دقیقاً به مانند ساخت پی یک ساختمان قبل از شروع ساخت پایه های آن می باشد. همچنین در صورت لزوم نیز می توان با استفاده از کمربندهای تعادلی تعادل تاور کرین را حفظ نموده و مانع سقوط آن شوند. همچنین برای حفظ تعادل بین بازوی جلویی تاور کرین که وظیفه حمل و بلند کردن بار را دارد در پشت سر آن نیز یک بازو با وزنه های بتنی قرار می دهند تا تعادل وزنی بین دو طرف این اهرم بزرگ برقرار شود.
همچنین لازم به ذکر است که هنگام نصب اولیه جرثقیل برجی، پایه تثبیت آن بایستی مطابق با مشخصات فنی موردنیاز و با نظارت و تائید مهندس ساختمان اجرا شود.

سخن پایانی

همان طور که در طول این مقاله نیز مطالعه کردید جرثقیل برجی ازاین جهت که برای ساخت ساختمان های مرتفع استفاده می شد که امکان دسترسی جرثقیل برای استفاده از آن ها نبود. لیکن به مرورزمان سازندگان آگاه شدند که استفاده از این نوع جرثقیل جهت کاهش هزینه ها و سرعت بخشیدن به پیشبرد پروژه ها بسیار مؤثر بوده تا جایی که اکثر سازندگان معتبر مدت ها است برای ساخت پروژه های خود، چه کوچک و چه بزرگ و همچنین جهت کاهش هزینه ها از تاور کرین استفاده می کنند؛ بنابراین مدت ها است که این دستگاه به بخش جداناپذیر صنعت ساخت وساز تبدیل شده است؛ این نوشتار در باب این دستگاه برای شما عزیزان آماده گشته که امیدواریم مفید واقع شده باشد.