آشنایی با انواع هواساز و ایرواشر

از قدیم الایام تا به امروز ایجاد هوای مطلوب در فضای داخلی خانه ازجمله مهم ترین و چالش برانگیزترین مسائل بوده و هست و همان طور که احتمالاً دیده اید خانه های قدیم در ایران با دارا بودن انواع بادگیرها و اتاق های سرد در فصول گرم سال همواره در راستای خنک سازی فضا و ایجاد هوای مطبوع تلاش می کردند.
بنابراین این دغدغه از دیرباز در طراحی بومی خانه ها مشهود بوده و به مرور به طراحی و ساخت وسایل تهویه و سرمایشی-گرمایی منجر شده است. دراین بین ایرواشرها سیستم هایی هستند که به طورمعمول با توجه به مواردی مانند شرایط محیطی، امکانات مورداستفاده، تکنیک های به کاررفته در عملکرد دستگاه ها و بسیاری از مسائل دیگر در دو نوع کلی صنعتی و خانگی مورداستفاده قرار می گیرند. حال با توجه به این مقدمه با ما همراه باشید تا با انواع ایرواشر و کاربردهای گسترده آن بیشتر آشنا شویم.

هواساز چیست؟

هواساز یکی از دستگاه های تهویه مطبوع می باشد که امکان فیلتراسیون، تنظیم رطوبت و تنظیم دما را دارد. به طورکلی این نوع از دستگاه در انواع مختلف هواساز آپارتمانی و هواساز صنعتی تولید می شود به همین جهت می توان در ساختمان های مسکونی و کارگاه های صنعتی و فضاهای بزرگ عمومی از هواساز استفاده کرد.
درباره ی هواساز صنعتی باید مطرح کرد که این نوع از دستگاه ها به تنهایی تولیدکننده هوای سرد و گرم نیست بلکه توزیع کننده هوا می باشد و از چیلر در راستای تولید هوای سرد و از بویلر در راستای تولید هوای گرم استفاده می کند.
به طورکلی هزینه راه اندازی این سیستم سرمایشی و گرمایشی به دلیل استفاده از چیلر و بویلر بسیار بالا بوده، بنابراین صرفه اقتصادی چندانی ندارد. به همین جهت دستگاه دیگری به عنوان جایگزینی مطمئن تر و اقتصادی تر به نام ایرواشر تولید و به بازار عرضه شد.

ایرواشر چیست؟

یکی از کاربردی ترین و اقتصادی ترین گزینه ها از بین دستگاه ها و سیستم های سرمایشی و گرمایشی ایرواشر یا دستگاه هواشور است که علاوه بر خنک سازی و یا گرم کردن هوا، به صورت متمرکز قابلیت تصفیه هوا، تنظیم رطوبت هوا به همراه فیلترینگ غبار و آلودگی ها را دارد. این دستگاه به صورت ساده، از طریق پاشش ترکیب هوا و قطرات ریز آب فضای خانه و یا محیط را شاداب و هوای مطبوع و خنک را به محیط داخلی انتقال می دهد.
همچنین همان طور که در جملات قبل اشاره کردیم، این سیستم ها قابلیت تنظیم رطوبت به طور تخصصی را دارند که به آن ها قابلیت رطوبت زایی و رطوبت زنی میگویند. در فرایند رطوبت زدایی ایرواشر سبب کاهش رطوبت هوای ایجادشده به نسبت هوای موجود می شود و در فرایند رطوبت زنی توسط این دستگاه نیز ایرواشر به ایجاد رطوبت اقدام می کند؛ بنابراین همین دست ویژگی ها این سیستم سرمایشی و گرمایشی را منحصربه فرد و محبوب کرده است. لازم به ذکر است که سیستم های ایرواشر در سه نوع سقفی، پشت بامی و ایستاده در بازار موجود می باشند.

ایرواشر چگونه کار می کند؟

در ابتدای کار ابداع ایرواشر به منظور کاهش هزینه بالای چیلر و بویلر کاهش بوده است؛ اما به مرورزمان و با شناخت قابلیت های آن این سیستم به عضو بااهمیتی در منازل مسکونی و صنعتی بدل شد.
عملکرد دستگاه ایرواشر به این صورت است که با استفاده از پدهای سلولزی و پمپ آب به طور یکنواخت در داخل محیط اسپری شده و با عبور هوا از این قطرات ریز و به دلیل تمایل بالای این قطرات برای تبخیر، حرارت از قطرات هوای عبوری جذب شده و از این طریق، دما را کاهش داده و در محیط توزیع می گردد.
در خصوص عملکرد گرمایش ایرواشر ها نیز می توان مطرح کرد که این سیستم ها از کویل آب گرم استفاده می کنند به طوری که آب گرم از طریق پکیج تأمین می شود و محیط را با توزیع هوای گرم شاداب و البته گرم می کند. لازم به ذکر است در فصل تابستان آب مصرفی این دستگاه در گردش می باشد و تقریباً پس از ۳۰ دقیقه دمای آب به اندازه قابل توجهی کاهش میابد، بنابراین عملکرد واقعی سرمایش این دستگاه لازمه صرف زمان کافی است.
همچنین به علت ترکیبی بودن هوای دمیده شده با قطرات پودری آب، رطوبت هوا افزایش پیدا می کند و به همین دلیل است که این سیستم تهویه را باید در محیط هایی با رطوبت پایین مورداستفاده قرار داد و مناسب نواحی مرطوب نیست.

شناخت اجزا دستگاه تصفیه هوای ایرواشر

همان طور که میدانید این نوع دستگاه تصفیه نیز مانند بسیاری از لوازم دیگر صنعتی از قسمت های مختلفی تشکیل شده است که در ادامه مقاله به معرفی و آشنایی بیشتر با این بخش ها می پردازیم.

• فن یا هواکش

یکی از اصلی ترین و بااهمیت ترین بخش های دستگاه ایرواشر، فن یا هواکش آن می باشد. فن تعبیه شده در دستگاه به طورمعمول دارای توان و قدرت متفاوتی متناسب با فضای مورداستفاده است. درواقع قدرت انتخاب دستگاه با توجه به هواکش آن تعیین می شود که در این زمینه باید به مساحت و فضای موردنظر توجه کرد.

یکی از پرطرفدارترین انواع فن ها که در ایرواشر مورداستفاده قرار می گیرد، فن دایرکت درایو می باشد و دلیل محبوبیت این فن بی صدا بودن آن نسبت به سایر انواع فن است.

• کویل

جهت گرمایش در دستگاه ایرواش معمولاً از کویل استفاده می شود. کارکرد این قسمت نیز به گونه ای است که برای ایجاد گرما باید به پکیج متصل شده و گرمای پکیج را به صورت آب در خود جریان دهد. سپس هوا با عبور از آن گرم شده و فضای محیط را گرم می کند.

• فیلتراسیون

همان طور که میدانید  استفاده از فیلتر برای تمیز کردن هوا امری مهم و ضروری به حساب می آید؛ که دراین بین در دستگاه ایرواشر از انواع مختلف فیلتر استفاده می شود. برای مثال فیلترهای فلزی، پلی اتیلن و سلولزی ازجمله فیلترهایی است که به این منظور مورداستفاده قرار می گیرند.

• بدنه

به طورکلی بدنه دستگاه ایرواشر آلومینیومی بوده که این ورقه ها از استحکام و عمر مفید بالایی برخوردار می باشند.

• دریچه

به طورکلی دریچه های ایرواشر در بدنه اصلی دستگاه تعبیه شده و هرکدام عملکرد مخصوص به خود را دارند. به طورکلی چهار دریچه در بدنه ایرواشر به کاررفته است. یکی از این دریچه ها مخصوص هوای تازه، یک دریچه برای خروج هوای برگشتی از محفظه ایرواشر و دو دریچه برای انتقال هوای رفت وبرگشت می باشد. دو دریچه مخصوص انتقال هوا به کانال متصل می شوند.

مزایای استفاده از سیستم تهویه ایرواشر

• هوای تولیدی توسط ایرواشر فیلتر و پاک سازی شده و عاری از هرگونه غبار و آلودگی می باشد.
• تأمین رطوبت و تنظیم رطوبت هوا توسط ایرواشر، آن را به گزینه مناسب برای فضاهایی با رطوبت کم، به خصوص در زمستان ها، تبدیل کرده است.
• هزینه های نگهداری و تأمین قطعات یدکی ایرواشرها به مراتب کمتر از سیستم هایی نظیر کولرگازی و چیلر می باشد.
• هر چه وسعت و حجم فضای ساختمان بزرگ تر می شود، تفاوت قیمت اولیه و تفاوت هزینه های برق و انرژی بین ایرواشر و سیستم های تراکمی بیشتر می شود. برای مثال سرمایش و گرمایش فضاهای بزرگ مانند مساجد، سالن ها، کارخانه ها و سوله ها با استفاده از سیستم های تراکمی (مانند پکیج یونیت یا چیلر یا …) بسیار پرهزینه است. همچنین لازم به ذکر است که هزینه اولیه خرید و نصب این دستگاه ها هم بالاست اما با هزینه ای حتی در حد یک دهم این سیستم ها می توان از ایرواشرها استفاده کرد؛ بنابراین به طورکلی هزینه های مربوط به گرمایش و سرمایشی این سیستم به نسبت دیگر سیستم ها کمتر بوده ازاین رو به نسبت کارایی و خدماتی که ارائه می دهد، گزینه اقتصادی تری به شمار می آیند.
• برای نصب ایرواشر نیاز فضاسازی بسیار زیاد در محیط موردنظر وجود ندارد و می توان آن را در فضاهای اضافی و در محیط موردنظر نصب کرد.
• زمان موردنیاز برای ایجاد سرمایش و گرمایش مورد انتظار توسط ایرواشر ها موردقبول و دارای سرعت مناسبی است.
• حذف رایزرهای آب شوفاژ و لوله ها از کف و درنتیجه کاهش دردسرهای کف سازی ضخیم و کاهش بارهای مرده ساختمان
• استفاده از فضای مرده بالای سقف کاذب جهت توزیع هوا توسط کانال های هوادهی
• دستگاه های ایرواشر مناسب تمام فصول سال بوده و با توجه به قابلیت پاک سازی و فیلتر هوا و تنظیم رطوبت، گزینه ای کاربردی و کارایی به شمار می آید.

معایب استفاده از ایرواشر

در کنار مزایای نام برده، استفاده از ایرواشرها معایبی نیز به همراه دارد که ازجمله می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• در مناطق مرطوب و شرجی (مانند شمال و جنوب ایران) نمی توان از این دستگاه ها انتظار سرمایش مناسب داشت.
• اصولاً سرمایش ایرواشر دارای کیفیت سرمایش کولرگازی یا چیلر نیست. به ویژه در ساعات خیلی گرم روز یا در روزهای خیلی گرم در شهرهای گرمسیری راندمان سرمایش دستگاه کاهش می یابد.
• ازآنجایی که از آب در این دستگاه استفاده می شود، امکان رسوب و خوردگی قطعات در این نوع دستگاه تهویه بالا می باشد.

نکات مهم در انتخاب ایرواشر

در انتخاب ایرواشر علاوه بر حجم هوادهی سیستم باید به موارد دیگری ازجمله موارد زیر توجه کرد که شامل:
۱. حجم هوادهی،  قدرت موتور و فشار استاتیکی موردنیاز برای هواکش ایرواشر
۲. روبه رو زن یا بالا زن بودن دستگاه ایرواشر
۳. افقی و یا عمودی بودن ایرواشر موردنیاز پروژه
۴. دارا بودن یا عدم وجود کویل گرمایشی و ظرفیت و سطح حرارتی (کویل گرمایشی)
۵. محل نصب، شرایط و چگونگی نصب ایرواشر در ساختمان مورداستفاده
۶. محاسبات دقیق و اجرای اصولی سیستم کانال های توزیع هوای ایرواشر

موارد فنی دیگر در استفاده از ایرواشرها

رطوبت گیری

عمل رطوبت زدایی در ایرواشرها زمانی میسر است که دمای آب اسپری شده کمتر از دمای مرطوب هوای ورودی باشد. هرچه آب اسپری شده سردتر باشد، رطوبت گیری آن بیشتر شده و هوا خنک تر می گردد.

کنترل خوردگی در ایرواشر

کنترل خوردگی در هر سیستم فلزی که با آب کار می کند امری واجب و ضروری می باشد. دی اکسید کربن، دی اکسید گوگرد و دیگر گازهای خورنده می توانند در اثر حل شدن در آب مشکلات جدی به وجود آورند. مجموع این مواد اسید رقیق و ملایمی را تشکیل می دهند که به آسانی به سطوح حفاظت نشده حمله کرده و باعث خوردگی می شوند و از مشخصه های آن افت فشار در نازل می باشد. برای اصلاح این وضعیت یک پوشش بازدارنده خوردگی روی سطح فلز ایجاد می کنند که در این حالت پی اچ آب را تا حدود ۹ افزایش می دهد که این مقدار پی اچ اسیدهای سطح را خنثی کرده و رشد باکتری در سیستم ایرواشر را به تعویق می اندازد.

کنترل پرز و بخار روغن در ایرواشرها

روغن هایی که در بخار هوا وجود دارند از کارکرد ماشین آلات در سرعت های بالا به وجود می آیند. ذرات روغن باعث اختلال در عملکرد سیستم می شوند. این اشکال می تواند توسط جداکننده های روغن برطرف گردد. این مواد روغن را از لجن و کثافات آب گرفته و به روی آب می آورند و با سرریز از سیستم خارج می کنند. اگر روغن در سیستم باقی بماند سیستم به نقطه ای می رسد که مجبور به خاموش شدن می شود.

کنترل بو در ایرواشرها

ایرواشر هوا را به بیرون می دهد یعنی جایی که مردم در آنجا تنفس می کنند، به این دلیل هوا باید تمیز و عاری از هرگونه بو بوده و آلودگی باشد. ایرواشرها به سرعت لزج شده و بو می گیرند. برای رفع این مشکل از اکسیدکننده های با بوی کم مانند پراکسید هیدروژن و بروم استفاده می کنند، به طوری که این مواد را ۲ بار در هفته به سیستم ایرواشر تزریق می کنند.

کلام آخر

به طورکلی و همان طور که در طول مقاله مطالعه کردید، سیستم های تبخیری مانند ایرواشرها برای مناطق گرم و خشک مناسب می باشند. همچنین لازم به یادآوری است که این سیستم ها به ویژه برای ساختمان های بزرگ با سقف های بلند مانند سالن ها، مساجد، سوله ها و… نسبت به سیستم های تبرید تراکمی (کولرگازی و چیلرها) مقرون به صرفه تر می باشند. همچنین هزینه برق مصرفی این دستگاه ها کمتر از یک چهارم کولرهای گازی و چیلرهای تراکمی است؛ بنابراین انتخاب این نوع از سیستم های سرمایشی و گرمایشی می تواند گزینه ی مناسبی برای هر محیطی باشد. در پایان نیز امیدواریم که این مقاله در راستای افزایش اطلاعات شما کمک کننده بوده باشد.