به گزارش پرشین سازه، فرزانه صادق، وزیر راه و شهرسازی در تازهترین نشست تخصصی خود با اعضای کمیسیون عمران مجلس، از آغاز فاز جدیدی از اصلاحات ساختاری در این وزارتخانه خبر داد. بر اساس تصمیمات اتخاذ شده، آزمایشگاه فنی و مکانیک خاک که به عنوان یکی از بازوهای اجرایی مهم دولت شناخته میشود، در «مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی» ادغام خواهد شد. این تصمیم در حالی گرفته شده که سرنوشت بیش از ۱۸۰۰ قرارداد فعال عمرانی این شرکت به چگونگی اجرای این ادغام گره خورده است.
چرخش استراتژیک به سوی چابکسازی
اصلاح ساختار وزارت راه و شهرسازی که از سوی وزیر به عنوان یک «تکلیف قانونی» یاد شده، با هدف تمرکززدایی و افزایش کارآمدی در دستور کار قرار گرفته است. طبق طرح جدید، سیاستگذاریها در ستاد وزارتخانه متمرکز شده و شرکتهای تابعه صرفاً مجری این سیاستها خواهند بود.
در این نقشه راه جدید، ضمن ابقای سازمانهایی نظیر صندوق ملی مسکن، تغییرات مهمی رخ داده است:
- ادغام آزمایشگاه فنی و مکانیک خاک در مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی.
- جداسازی شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران (هما) و فعالیت آن به عنوان شرکت خصوصی.
- ابقای مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی به عنوان نهاد بالادستی.
تناقض در سیاستها: ادغام حاکمیتی یا واگذاری به بخش خصوصی؟
خبر ادغام این شرکت در مرکز تحقیقات در شرایطی منتشر میشود که پیشتر، سناریوی واگذاری آن به بخش خصوصی روی میز دولت بود. علاءالدین رفیعزاده، رئیس سازمان اداری و استخدامی، پیش از این اعلام کرده بود که تنها بخش حاکمیتی این شرکت به وزارتخانه منتقل و بخشهای تصدیگرایانه به بخش خصوصی واگذار میشوند.
مجید کیانپور، مدیرعامل شرکت نیز در آبان ۱۴۰۴ از قرارگیری این شرکت در لیست واگذاری گروه ۲ و برنامه واگذاری ۸۰ درصدی سهام آن خبر داده بود. حال کارشناسان معتقدند که فرآیند «ادغام در مرکز تحقیقات» که توسط فرزانه صادق مطرح شده، ممکن است با طرحهای پیشین خصوصیسازی در تضاد باشد و نیازمند شفافسازی بیشتر در حوزه اجرایی است.
وضعیت کنونی: ۱۸۰۰ قرارداد روی میز امین دولت
شرکت آزمایشگاه فنی و مکانیک خاک با سابقه هفت دهه فعالیت، هماکنون نقشی حیاتی در تضمین کیفیت پروژههای عمرانی کشور دارد. آمارهای کلیدی این شرکت عبارتند از:
- مدیریت بیش از ۱۸۰۰ قرارداد فعال با ۴۳ دستگاه اجرایی.
- فعالیت به صورت درآمد-هزینهای و بدون اتکا به بودجه دولتی.
- استقرار ۱۰۲۰ شعبه آزمایشگاهی در سراسر کشور.
- توانایی ارائه خدمات آزمایشگاهی در دورترین نقاط کشور در کمتر از دو ساعت.
تحلیل نهایی: لزوم دقت مهندسی در تغییر ساختار
وضعیت کنونی این شرکت را میتوان به «فونداسیون یک سازه عظیم» تشبیه کرد. ادغام آن در مرکز تحقیقات میتواند بُعد پژوهشی نظارت بر مصالح را تقویت کند، اما اگر با ظرافت مهندسی انجام نشود، ممکن است تعهدات جاری و ایمنی زیرساختها را با لغزش مواجه کند.
